قالب شعری رباعی در ادبیات فارسی
خواندنی › شعر و ادبیات
- 97/08/29
رباعی به معنی چهارتایی یا چهارگانی یکی از قالب های شعر فارسی است که در ادبیات فارسی به آن ترانه نیز می‌گویند. این قالب، یک قالب شعر ایرانی است، که در زبانهای دیگری از جمله عربی و ترکی و اردو نیز مورد استفاده قرار گرفته است. وزن آن هم وزن عبارت لا حَولَ و لا قُوَّةَ اِلاّ بِالله است. رباعی متشکل از دو بیت یا چهار مصراع است. رعایت قافیه در مصراع های نخست، دوم و چهارم الزامی و در مصراع سوم اختیاری است. البته در زمانهای قدیم بعضی رباعی ها دارای چهار مصراع هم قافیه بودند.در مورد منشأ رباعی، در کتابهای تاریخی دو روایت متفاوت درج شده است. روایت اول، رودکی را واضع این نوع شعر (به صورت امروزی) می‌داند و گوید که وزن آن را از ترانه‌ای که کودکان به هنگام بازی می‌خواندند اقتباس کرده است. طبق روایت دوم، یعقوب لیث قهرمان اصلی ماجراست و شعرای دربار او این وزن را اختراع کرده‌اند.
هر سبزه که بر کنار جویی رسته است // گویی زلب فرشته خویی رسته است
پا بر سر سبزه تا به خواری ننهی // کان سبزه ز خاک لاله رویی رسته است
