قالب شعری غزل
خواندنی › شعر و ادبیات
- 97/08/20
غزل در لغت به معنی حدیث عاشقی است. در قرن ششم که قصیده در حال زوال بود غزل پا گرفت و در قرن هفتم رسما قصیده را عقب راند و به اوج رسید و تا امروز از قالب های رایج شعر فارسی است.در قصیده موضوع اصلی آن است که در آخر شعر مدح کسی گفته شود و در واقع منظور اصلی ممدوح است اما در غزل معشوق مهم است و در آخر شعر شاعر اسم خود را می آورد و با معشوق سخن می گوید و راز و نیاز می کند.این معشوق گاهی زمینی است اما پست و بازاری نیست و گاهی آسمانی است و عرفانی. غزل سرایان معروف ، سعدی ، مولوی ، حافظ و از غزل سرایان معاصر ، شهریار و رهی معیری و . . . می باشند .
ابیات غزل بین 5 تا 10 بیت دارد و دو مصراع اولین بیت و مصراع دوم بقیه ابیات هم قافیه اند. موضوعات اصلی غزل بیان احساسات و ذکر معشوق و شکایت از بخت و روزگار است. البته موضوع غزل به این موضوعات محدود نمی شود و در ادب فارسی به غزل هایی بر می خوریم که شامل مطالب اخلاقی و حکیمانه هستند.
نخستین بیت قصیده و غزل را بیت مطلع و بیت آخر را بیت مقطع گویند كه معمولا" شاعر تخلص خود را در بیت آخر ذكر می كند .
عشقت رسد به فریاد گر خود به سان حافظ
قرآن ز بر بخوانی در چارده روایت
