گلیم مسند اردبیل
گردشگری › صنایع و سوغات
- 97/09/30
یکی از جانماز بکار م دستبافته های زیبای استان مسند نام دارد. مسند گلیمی است مختص منطقه نمین اردبیل به ابعاد تقریبی 110*170 سانتیمتر و مانند گلیم بر روی دار بافته می شود. نقوش مسند معمولا نقش محراب بوده و به عنوانی رود. انواع دیگر مسند با نقوش گوناگون, در بالای اتاق, ویژه مهمانان گسترده می شود و علت نامگذاری آن نیز شاید بدین علت باشد. نقوش مسند تماما هندسی بوده و نقوش منحنی و گردان ندارد. بافت خطوط عمودی پله ای بوده و تقارن در بافت رعایت می گردد. از مشخصات مسند کنتراست شدید رنگها بین زمینه و طرح می باشد.بافت گلیم مسند در اردبیل رواج دارد و استفاده از طرح گل متن در آن زیاد مشاهده می شود .نوع دیگر گلیم , گلیم سوزنی می باشد که زمینه ان را ساده می بافند و گلهای برجسته روی آن می بافند . این نوع گلیم, بسیار کم بافته می شود و قیمت بالایی هم دارد . دوام گلیم هایی که کیفیت بالایی از نظر بافت دارند 60 سال است .
انواع گلیم
مسنداین نوع گلیم در عنبران، اردبیل بافته می شود و میتوان گفت نقشهای این گلیم از شیریکی پیچ اقتباس شده است و معمولا ترنجی در وسط آن کمتر دیده میشود و گل متن که کشمیری نام دارد سراسر آن را , با تکرار پر نموده است,و گلهای دیگری که در این بافته به کار میرود عبارتند از : خارا، گل شاه عباسی، گل گرمایی، جفت گل و یک حاشیه در این گلیم وجود دارد که حاشیه چرخی و دیگری حاشیه وکیلی نام گرفته اند.گلیم سوزنیگلیم سوزنی را مانند یک پارچه معمولی میبافند که روی آن گلدوزی شده است و نقش را روی آن به صورت , برجسته نشان میدهند و این نقش زنی باید ضمن انجام کار صورت میگیرد به خاطر ظرافت و بافت مشکل , این کار بافندگان این نوع گلیم کم میباشد و گلیم از ارزش فوق العادهای برخوردار میباشد.گلیم ترشیه ییدر مناطق محروم و دورافتاده که زنان روستایی شلیته و پیراهنهایی که از کار افتاده میشود پارچه اش را , به پهنای یک الی یک و نیم سانت پاره پاره کرده و به هم گره میزنند و آن را تاب داده ریسمانی, به دست می آورند که به این طریق ریسمان گلیم را تهیه کرده و با آن میبافند.بدترین نوع گلیم ۵ سال و بهترین نوع آن تا 60 سال دوام دارد
آشنایی با هنر گلیم بافی
گلیم بافی ، هنری بسیار گسترده و تقریبا مربوط به تمام نقاط ایران است. این هنر به صورت ویژه در آذربایجان شرقی، اردبیل، کرمانشاه، کردستان، فارس، کرمان، خراسان، هرمزگان و… بافته میشود.گلیم‌های سیرجان کرمان، عنبران اردبیل و هرسین کرمانشاه از بهترین گلیم‌های ایران هستند. گلیم در کشورهای, دیگر آسیا نظیر ترکیه، جمهوری آذربایجان، تبت، نپال و ترکمنستان نیز وجود دارد.
تاریخچه ی این هنر در ایران به حدود 3500 تا 5000 هزار سال پیش از میلاد باز میگردد.گلیم های ایل شاهسون، گلیم لری، گلیم هرسین، گلیم قشقایی، گلیم سنه، گلیم خمسه، گلیم بلوچ، گلیم افشار،
گلیم زرند، گلیم ترکمنی، مسند عنبران و … از انواع گلیم ها هستند.
دستگاه های گلیم بافی چهار نوع هستند:
گلیم چرخی باف، گلیم ساده باف، جاجیم باف و گلیم سوزنی(سوماک). گلیم یا پلاس از ابریشم(به صورت محدود)، نخ پنبه ای، موی بز، پشم گوسفند، کاموا و … بافته میشود.
گلیم هایی که به وسیله کاموابافته می شود نسبت به گلیم های پشمی و ابریشمی از ارزش کمتری بر خوردار است.
در گذشته از گلیم و جاجیم به جای فرش استفاده می شده و زنان خانه دار گلیم را در ابعاد بزرگ به جای فرش, می بافته اند و در عین زیبایی چشم نوازی که داشته است، دارای استحکام و دوام زیادی نیز بوده است.
امروزه از این هنر برای تزئئن دیوار، لباس، کیف، کفش، کوسن، روی مبل و … استفاده میکنند. گلیم های هر منطقه از نظر رنگ و طرح تفاوت های زیادی یا یک دیگر دارند.
نحوه بافت گلیم
برخی از گلیم ها به صورت دو رو و برخی به صورت یک رو بافته می شوند و به تبع گلیم های دو رو ارزش , مالی بیشتری دارند.هم چنین گلیم را میتوان به صورت ماشینی نیز تولید کرد و در این حالت نیز گلیم تولید شده قیمت کمتری را, نسبت به گلیم های دست بافت دارد.
نقوش به کار رفته در گلیم نمایانگر ارزش هایی بوده که از موجودات پیرامون محل زندگی سرچمه گرفته است. هر ساله گلیم های زیادی توسط زنان هنرمند و خوش ذوق ایرانی بافته و فروخته و یا صادر میشود.
