فواید و مضرات گیاه ترخون
پزشکی و سلامت › تغذیه
- 98/02/27
گیاه ترخون
ترخون از خانواده سبزیجات که دارای طبیعت گرم و خشک است با طعمی خاص و معطر که برای طعم دهندگی غذا می تواند کاربرد داشته باشد. این گیاه در درمان بیماری های قلبی، مغزی و گوارشی می تواند مفید باشد، ترخون دارای ویتامینهای A و C وهمچنین مواد معدنی آهن، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و منگنز است.
این گیاه دارای برگ های ساده و سبز رنگ می باشد و ارتفاع ساقه ی آن از 30 سانتیمتر تا یک متر می رسد. گیاه ترخون از خانوادهی گل آفتاب گردان ها است. گل های این گیاه زرد رنگ هستند که در فواصل تیر تا مهر ماه شکوفه می دهند. قدمت این گیاه به 500 سال قبل از میلاد برمی گردد ترخون برای اولین بار در مناطق جنوبی روسیه و سیبری دیده شده است.
امروزه 2 نوع از این گیاه کشت می شود: روسیه و فرانسه.
برگ های گونه فرانسوی براق تر و تند و تیزتر از گونه ی روسیهای آن می باشد. اکثر ترخونهایی که به منظور استفاده در تجارت و بازرگانی استفاده می شوند از برگ های خشک شدهی گیاه ترخون فرانسوی حاصل می شوند. البته برخی معتقدند که این گیاه آلمانی می باشد و به اشتباه فرانسوی نام گرفته است.
ترخون بیشتر به صورت یک سبزی در پخت و پز استفاده می شود اما از آن برای مصارف پزشکی نیز استفاده می کنند. به دلیل داشتن خاصیت بی حس کنندگی در دهان، یونانیان باستان این گیاه را برای تسکین دندان درد می جویدند. این گیاه همچنین در قرون وسطی به عنوان یک پادزهر برای درمان سم مارگزیدگی استفاده می شد.
خواص گیاه ترخون
در ادامه با خواص شگفت انگیز این گیاه بیشتر آشنا می شویم:
- تقویت و افزایش رشد مو: ترخون به بهبود گردش خون در بدن و پوست سر کمک کرده و با تقویت فولیکول های مو باعث افزایش رشد مو می شود.
- جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی: ترخون به دلیل داشتن آنتی اکسیدان، توانایی جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی را دارد زیرا آنتی اکسیدان با رادیکالهای آزاد مبارزه می‌کند.
- ترخون تنظیم کننده قاعدگی در زنان است.
- سلامت دهان و دندان: مزه نسبتا تند و دلچسب ترخون می تواند بوی بد دهان را رفع کرده و از طرفی نیز مقادیر بالای کلسیم و فسفر در این گیاه موجب تقویت و استحکام دندان می شود.
- مبارزه با رادیکالهای آزاد: ترخون دارای آنتی اکسیدان است که با رادیکالهای آزاد موجود در بدن مبارزه می‌کند. آنتی اکسیدان در برابر بیماری‌ها از بدن محافظت می‌کند.
- رفع درد های عضلانی: منیزیم موجود در ترخون می تواند با رفع گرفتگی رگ ها ی خونی و رفع سفت شدن عضلات باعث شل شدگی و درمان دردهای عضلانی شود.
- حفظ سلامت قلب: ترخون در برابر بیماری‌های قلبی از قلب محافظت می‌کند. خاصیت ضد التهابی آنتی اکسیدان، از آسیب دیدن رگ‌ها جلوگیری می‌کند. ترخون حاوی ماده معدنی پتاسیم نیز هست که نقش مهمی در تنظیم انقباض قلب دارد.
- ترخون تولید صفرا به وسیله ی کبد را افزایش می دهد و به این ترتیب به هضم و گوارش غذا کمک می‌کند و موجب افزایش سرعت فرایند سم زدایی در بدن می شود
- کاهش قند خون در بیماران دیابتی: ترخون سرشار از فیبرهای رژیمی است که کالری را در تمام اعضاء بدن توزیع می‌کند. این مکانیزم می‌تواند قند خون بیماران دیابتی را پایین بیاورد.
- محافظت از مخاط روده: زینک موجود در ترخون، در محافظت از مخاط روده‌ای نقش دارد و در صورت بروز آسیب‌هایی مانند اسهال، از آن محافظت می‌کند.
- تقویت سیتم دفاعی: ترخون با داشتن ویتامین C وخواص آنتی اکسیدانی می تواند نقش محافظ بدن در برابر باکتری ها و ویروس ها را داشته باشد و ایمنی بدن را تقویت بخشد.
- جلوگیری از کم‌خونی: ترخون دارای ماده معدنی آهن است که در تولید سلول‌های قرمز خون دارنده هموگلوبین، اهمیت دارد. این توانایی با ویتامین C که به جذب آهن کمک می‌کند، تقویت می‌شود. بنابراین، ترخون می‌تواند جلوی کم‌خونی را بگیرد.
- ضد رماتیسم: عرق و روغن برگ و گل گیاه ترخون با ترکیبات خاصی مانند اوسیمون، استراگول و فلاندرن می تواند موجب کاهش درد رماتیسم شود.
- لاغری شکم و کاهش وزن: ترخون به دلیل مقادیر بالای مواد معدنی و ویتامین ها که دارد به سم زدایی و پاک سازی بدن و روده کمک کرده و با کاهش جذب چربی از روده به لاغری شکم کمک می کند. مقادیر بالای فیبر موجود در ترخون باعث کاهش اشتها شده و با پیشگیری از پرخوری به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می کند.
- ادرارآور طبیعی: ترخون مانند یک ادرارآور طبیعی عمل می‌کند که می‌تواند مواد اضافی را از بدن دفع کند. این مکانیزم از طریق ادرار کردن انجام می‌شود و بنابراین به تعادل آب بدن کمک می‌کند.
- بهبود سرماخوردگی: ترخون به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی که دارد، باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و احتمال ابتلا به سرماخوردگی را کاهش می دهد. مطالعات در سال 2012 نشان داده که ترخون دارای خواص ضد باکتریایی قوی به ویژه در برابر استافیلوکوکوس اورئوس (علت عفونت استاف) و اشرشیاکلی (E.coli) است و از ابتلا به بیماری های تنفسی و پنومونی جلوگیری می کند.
- تقویت کننده قوه بینایی: ویتامین A موجود در ترخون، به تقویت بینایی کمک کرده و احتمال ابتلا به آب مروارید و دژنراسیون ماکولا را کاهش می دهد.
- بهبود عملکرد شناختی: ویتامین B6 موجود در ترخون، نقش مهمی در عملکرد سیستم عصبی مرکزی ایفا می‌کند. این ویتامین، از مغز محافظت کرده و عملکرد بازشناختی را بهبود می‌بخشد. در صورت مصرف این گیاه شگفت انگیز، از زوال عقل در امان خواهید بود.
- کمک به ساخت توده ماهیچه‌ای: ترخون با افزایش جذب کراتین به ساخت توده ماهیچه‌ای کمک می‌کند. جذب کراتین، با مصرف کربوهیدرات تقویت می‌شود.
- مسکن قوی درد دندان: اگر از درد دندان رنج می برید می توانید دم کرده ترخون را بنوشید تا ماده اوژنول موجود در ترخون باخاصیت ضد التهاب و مسکن قوی دردتان را کاهش دهد.
- درمان بی خوابی: برگ های ترخون دارای یک اثر آرام بخش قوی هستند که می تواند استرس و اضطراب را کاهش داده و به درمان بی خوابی شبانه کمک کند.
- پیشگیری از تجمع پلاکت‌ها و بهبود گردش خون: اور بر این است که ترکیب‌های موجود در عصاره‌ی ترخون مانع از فعالیت پلاکت‌ها، و تجمع آن‌ها در دیواره‌های رگ‌ها می‌شود. این امر به نوبه‌ی خود به جلوگیری از تشکیل لخته در رگ‌های کوچک قلب و مغز می‌شود و از فرد در برابر حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی جلوگیری می‌کند. آهن موجود در این گیاه برای تنفس سلولی و تولید گلبول‌های خون مهم و ضروری است. یکی از فایده‌های ترخون برای گردش خون آن است که به بهبود گردش خون سالم در سرتاسر بدن کمک می‌کند. این امر به توزیع اکسیژن، مواد مغذی و آنتی اکسیدان‌ها در بدن و سالم نگه داشتن آن در سطح بهینه کمک می‌کند.
مضرات گیاه ترخون
- جنین و زنان باردار: توصیه می شود که زنان در دوران بارداری و شیردهی از مصرف ترخون اجتناب کنند. ترخون به دلیل خواص قاعده آور که دارد، خطر سقط جنین در زنان باردار را افزایش می دهد.
- آلرژی و حساسیت: ترخون در برخی افراد ممکن است باعث بروز واکنش های آلرژیک و حساسیت شود.
- طبع ترخون: طبیعت ترخون گرم و خشک می باشد. ترخون حاوی مقادیر زیادی پروتئین، اسید های چرب امگا 3 و امگا 6، نیاسین، ریبوفلاوین، ویتامین A و ویتامین C، کلسیم، آهن، پتاسیم، منیزیم، منگنز و تانن است.
