بیوگرافی محمد باقر خسروی نویسنده کرمانشاهی و بنیان گذار رمان نو ایرانی
خواندنی › زندگی نامه
- 97/10/21
محمد باقر میرزا در سال 1266 قمری در کرمانشاهان به دنیا آمد. وی فرزند شاهزاده محمد رحیم میرزا بود که پسر محمد علی میرزای دولتشاه فرزند فتحعلی شاه قاجار محسوب می‌شد. تحصیلات خویش را در زادگاهش، شهر کرمانشاه آغاز نمود و در ادبیات عربی و فارسی و صرف و نحو و معانی و بیان و عروض و حکمت سرآمد شد. وی از آغاز جوانی علی‌رغم مخالفت پدر، به شعر و شاعری رغبت داشت و گاهی ابیاتی می‌سرود، تا اینکه حسینقلی سلطانی کلهر او را به سرودن شعر تشویق کرد و تخلص خسروی را برای وی انتخاب نمود.علاءالدوله، حاکم کرمانشاه که شیفته اخلاق و معلومات خسروی شده بود، او را به دارالحکومه کرمانشاه دعوت کرد و به ریاست دارالانشاء منصوبش نمود. همچنین در اوایل سال 1319 هجری قمری، هنگامیکه علاءالدوله به ایالت فارس منتقل شد، خسروی را نیز با خود برد. بدین ترتیب وی مدتی در فارس اقامت گزید. بعدها وی سفری هم به کشور عراق نمود و چندی نیز در آنجا مأوی داشت و سپس به زادگاه خویش، شهر کرمانشاه بازگشت.وی به استثنای همین اقامت‌های خویش در فارس و عراق عجم، و به جز اقامت اجباریش در سالهای پایانی عمر در تهران، تقریباً تمام عمر خویش را در کرمانشاه به سر برد.درگذشت محمد باقر خسروی
سرانجام وی در سن 72 سالگی و در سال 1338 قمری در شهرستان تهران چشم بر دنیا فروبست و در مقبره ابن بابویه به خاک سپرده شد.
نگارش نخستین رمان تاریخی ایران توسط محمد باقر میرزا خسروی
پس از بازگشت به کرمانشاه محمد باقر میرزا خسروی نگارش یک رمان تاریخی را با عنوان شمس و طغرا آغاز نمود. در سالهای بعد وی مجلدات دیگری نیز بدین رمان افزود، و این رمان را بصورت یک مجموعه سه جلدی درآورد.این اثر خسروی که نخستین رمان تاریخی ایران به شمار می‌رود، در سال 1287 نوشته شد و در آن دوره آشفته حمله مغول به ایران ترسیم شده‌است. با اینکه زمینه اثر تاریخی بود، اما خسروی آن را با روایت داستانی عاشقانه و گیرا، که سرشار از ماجراهای هیجان آفرین بود، همراه کرد.عنوان مجلدات بعدی شمس و طغرا، ماری و نیسی و طغرل و همای بود، که تاریخ پایان هریک از این مجلدات، به ترتیب: در 23 شوال سال 1327، ربیع‌الثانی 1328 و 23رجب سال 1328می‌باشد.
وقایع داستان دوره 24 سالهای از قرن هفتم هجری و عهد حکومت آبش خاتون آخرین اتابک از سلسله سلغریان و دختر اتابک سعد بن ابوبکر در فارس را دربرمی گیرد و داستان در این سال‌ها که مصادف با روزگار فرمانروایی آباقاخان و احمد تکوار و ارغون شاه از ایلخانان مغول است، اتفاق می‌افتد.غیر از رمان فوق، مجموعه شعری هم تحت عنوان دیوان اشعار خسروی در شهریور 1304 در تهران چاپ می‌کند.
دستگیری محمد باقر خسروی توسط روس ها
در هنگام حمله روس‌ها به غرب ایران، خسروی که از گفتن حرف حق و اظهار وطن خواهی پروا و تقیه نداشت، طرف بغض بیگانگان واقع شد و پس از مدتی فرار در کوه و صحرا، و تحمل مصائب و مشقات بی شمار، گرفتار گشت. وی مدتی در کرمانشاهان و چندی نیز در همدان محبوس بود. عاقبت او را به شرط جلای وطن و اقامت در تهران آزاد کردند. بدین ترتیب وی به تهران مهاجرت کرد و بقیه عمر خویش را در تهران به مطالعه و مجالست با دانشمندان گذراند.
زندگی خصوصی محمد باقر خسروی
محمد باقر میرزا خسروی، که گفتیم بنیانگذار رمان نو ایرانی به شمار می‌آمد، به خصوص پس از مهاجرت به تهران با فقر دست به گریبان بود. وی ده فرزند داشت و ناگزیر بود برای تأمین معاش آنان، در تمام طول عمر خویش تن به خدمت در مشاغل مختلفی مثل گمرک، تلگراف خانه، عدلیه و… بدهد.
آثارمحمد باقر خسروی
دیوان شعر محمدباقر خسروی / شمس و طغرا / ماری و نیسی / طغرل و همای / دیبای خسروی / شرح احوال حسینقلی خان جهانسوزشاه / تشریح العلل / اقبال نامه / الهیئة والاسلام (ترجمه)
