معایب نگهداری فرزند توسط پدربزرگ و مادربزرگ
سبک زندگی › فرزندان
- 97/09/18
آیا کودکان را به مادربزرگ ها و پدربزرگ ها بسپاریم
در زندگی پر از مشغله امروز، بسیاری از والدین، به خصوص والدین جوان، فرصت کافی برای گذراندن وقت با کودک خود ندارند. بسیاری از خانم ها شاغل یا دانشجو هستند یا در کلاس هایی شرکت می کنند که نمی توانند فرزندشان را همراه خود ببرند. آقایان هم به خاطر مشغله کاری گاهی حتی قبل از این که کودک بیدار شود از خانه بیرون می روند و زمان خواب کودک از کار برمی گردند. در طول روز، شاید حتی فرزند خود را نبینند. می ماند فقط روزهای تعطیل که هزار و یک کار دیگر هم برای انجام دادن دارند. حتی پدرانی که فرصت بیشتری دارند هم باز به طور معمول نمی توانند بیش از نیمی از روز را با فرزند خود باشند.
اما کودکان همچنان به توجه و مراقبت نیاز دارند. نیازهای آنها چندان با رشد و تغییر اجتماع تغییر نکرده است. کودک همچنان نیاز دارد کسی باشد که به او غذا بدهد، مراقب سلامتی او باشد، در برابر خطرات احتمالی از او محافظت کند، با او وقت بگذراند، برایش کتاب بخواند، با او بازی کند و جواب پرسش های بی پایانش را بدهد. بسیاری به والدین خود مراجعه می کنند و فرزندان خود را به دست مادربزرگ ها و پدربزرگ ها می سپارند. چه کسی نزدیک تر و شناخته شده تر از پدر و مادر خود آدم؟ آنها که دلسوز هم هستند و نوه شان را خیلی دوست دارند. در نگاه اول، مادربزرگ و پدربزرگ بهترین گزینه برای نگهداری از کودکان هستند.
وقتی مادربزرگ و پدربزرگ از نوه ها نگهداری می کنند، خیال والدین بابت بسیاری از موارد راحت است. می دانند که آنها بهترین ها را برای نوه ی خود می خواهند، به اندازه ی والدین برای نوه ها نگران هستند و از آنها به خوبی مراقبت می کنند. تازه هزینه های گرفتن پرستار را که ندارند هیچ، ممکن است در مواردی با کمک ها و خریدهای خود، هزینه های خانواده را پایین تر هم بیاورند. اما در این میان، معایبی وجود دارد که نباید نادیده گرفته شود.
معایب سپردن کودک به مادربزرگ ها و پدربزرگ ها
لوس شدن نوه ها، اختلاف در شیوه تربیت، اذیت شدن پدربزرگ و مادربزرگ ها، عادی شدن غیبت پدر و مادر، نبود همسالان در خانه پدربزرگ ها را از معایب این کار است. کاملاً مشخص است که پدربزرگ و مادربزرگ، نوه های‌شان را از صمیم قلب دوست دارند. همین دوست داشتن می تواند باعث شود تا بچه ها لوس بار بیایند، چرا که پدربزرگ و مادربزرگ نمی توانند آن طور که پدر و مادر انتظار دارند با بچه ها قاطع باشند و یا مثلاً در جایی که لازم است آنها را تنبیه کنند.
مادربزرگ ها و پدربزرگ ها معمولاً سن بالایی دارند. اگر می خواهید فرزند خود را به آنها بسپارید، سن آنها را به خاطر داشته باشید و میزان توانمندی های آنها را بسنجید. فرزندان در بسیاری از موارد، تصویری از والدین خود دارند که خیلی واقع بینانه نیست. برای آنها پدر و مادرشان همان پدر و مادر قوی که از دوران کودکی و نوجوانی خود در ذهن دارند، باقی مانده اند که روزگاری به خوبی از عهده ی مراقبت و تربیت آنها برآمده اند و برای همین، فکر می کنند لابد الان هم می توانند به همان خوبی از نوه ی خود نگهداری کنند.
وقتی سن بالا می رود، آستانه ی تحمل در بعضی موارد پایین می آید. سر و صدا می تواند خیلی بیشتر از قبل کلافه کند. مدت زمانی که می توانند کار کنند کم تر می شود و نیاز به زمان های استراحت بیشتری دارند. آسیب پذیرتر هم می شوند. نمی توانند مثل قدیم روی پله ها دنبال کودک بدوند و اگر ناگهان زمین بخورند، آسیبی که می بینند بیشتر از قبل خواهد بود و دوره ی نقاهت و بهبودی هم خیلی طولانی تر خواهد بود. آنها نیاز دارند از زندگی خود لذت ببرند. البته حضور نوه ها بسیار دوست داشتنی است، اما اگر مسئولیت زیادی به گردن داشته باشند، فرصت کمی برای خودشان باقی می ماند.
تفاوت سلیقه‌ها و رویکردها با توجه به گذار سریع بین نسلی، شاید در این زمینه آسیب‌زا باشد. به خاطر تفاوت نسلی، بین ما و پدر و مادرمان اختلافات زیادی هست. این اختلافات در شهرهای بزرگ‌تر، بیشتر هم می شود. همین تفاوت ها می تواند باعث بروز دوگانگی در شیوه تربیت بچه ها بشود؛ شیوه ای که پدر و مادر اعتقاد دارند و به آن عمل می کنند، در مقابل شیوه پدربزرگ و مادربزرگ. و این اختلاف ممکن است در آینده مشکلات جدی به وجود بیاورد. یکی از مسائلی که در خانواده هایی که نوه ها نزد پدربزرگ و مادربزرگ ها می مانند بسیار متداول است تفاوت روش های والدین و پدربزرگ و مادربزرگ است. در این شرایط، گاه بچه ها گیج می شوند و نمی دانند بالاخره چه کار کنند. کودکان به خصوص در سنین قبل از دبستان، با سرعت و شدت در حال جمع آوری اطلاعات در مورد زندگی هستند. قوانین زندگی را کشف می کنند و برای خود نقشه ای از زندگی و آدم ها در ذهن می سازند.
این که چه رفتاری صحیح است و چه رفتاری غلط، چه محدودیت هایی در زندگی انسان وجود دارد، چه چیزهایی ارزش است و چه چیزهایی پسندیده نیست، حتی این که خودشان چقدر ارزشمندند، عزت نفس و اعتماد به نفسشان، این که بهترین راه برای رسیدن به خواسته ها کدام است، احساسات چه معنایی دارند، چطور باید با دیگران رفتار کرد، سر میز با چه آدابی باید غذا خورد و خلاصه، پایه های همه ی آنچه زندگی را می سازد در این سن می آموزند. وقتی بین والدین و مادربزرگ و پدربزرگ در هریک از این موارد اختلاف نظر وجود داشته باشد، ممکن است باعث شود که کودک دچار گیجی و سردرگمی شود. نمی داند بالاخره اجازه دارد سر خوراکی های یخچال برود یا نه، درست است که به غریبه ها سلام کند یا نه.
والدین، فرزندان و پدربزرگ و مادربزرگ به سه نسل متفاوت تعلق دارند. یادتان هست چقدر با والدین خود اختلاف نظر و عقیده داشتید؟ حالا این فاصله به اندازه ی یک نسل با نوه ها بیشتر می شود. والدین امروزی به خصوص دوست دارند فرزند خود را مطابق روش هایی بزرگ کنند که فکر می کنند درست تر از روش والدینشان است. آنها از کتاب های آموزشی، کلاس های گروهی، جلسات پرسش و پاسخ و جلسات مشاوره تخصصی استفاده می کنند تا روش های بهتری برای فرزندپروری بیاموزند. اما تغییر روشی که سالیان سال، مادربزرگ و پدربزرگ فرزندان خود را با آن بزرگ کرده اند کار ساده ای نیست. می توان برای آنها توضیح داد البته، اما اگر هم بپذیرند، باز در عصبانیت یا حتی وقتی احساساتی می شوند، مثل هر انسان دیگری به روشی برمی گردند که بیشتر در وجود و ذهنشان نهادینه شده است.
کودکان امروز از رایانه و اینترنت سر در می آورند و انواع و اقسام بازی های رایانه ای را می بینند و بازی می کنند. کارتون هایی می بینند که با کارتون های زمان والدینشان متفاوت است. به واسطه ی قرار گرفتن در دنیایی رو به پیشرفت و غنی از اطلاعات، سریع تر از بچه های نسل قبل رشد می کنند و می توانند باهوش تر و خلاق تر باشند. همه این تفاوت ها، سبک فرزندپروری متفاوتی می طلبد. از سوی دیگر، برخی از این تغییرات می تواند برای پدربزرگ و مادربزرگ ها پذیرفتنی نباشند.
البته هستند مادربزرگ ها و پدربزرگ هایی که به خوبی کار کردن با رایانه را یاد گرفته اند و بازی های رایانه ای را می شناسند، اما باز نگاه آنها و سبک زندگی شان با کودکی که از وقتی چشم باز کرده دنیا را این طور دیده است، متفاوت خواهد بود. از یک طرف، هماهنگ شدن مادربزرگ ها و پدربزرگ ها با این دنیای به سرعت در حال تغییر می تواند سخت باشد و از طرف دیگر، کودک برای مواجه شدن با این دنیای بی انتهای اطلاعات گوناگون، نیاز به راهنمایی های موثر و به موقع و نظارت کافی دارد که از عهده ی کسانی برمی آید که شناخت خوبی از انواع و اقسام رسانه ها، وب سایت ها، امکانات اینترنت و تبلت داشته باشند.
کودکان به یک یا گاهی دو نفر از بزرگسالان اطراف خود دلبسته می شوند. معمولاً این فرد مادر است. دلبستگی و نوع رفتار فردی که کودک به او دلبسته می شود تا آخر عمر روی زندگی کودک موثر خواهد بود.خطر از دست دادن فردی که کودک به او دلبسته است. از دست دادن فردی عزیز بسیار سخت و پر از استرس است. برای کودکان هم همین طور است، حتی اگر واکنشی که نشان می دهند شبیه به بزرگسالان نباشد. از دست دادن فردی که به او دلبسته است برای کودک ضربه ی بزرگی به حساب می آید. بنابراین، هرچند فکر کردن به این موضوع بسیار ناراحت کننده و دردآور است، سعی کنید واقع بین باشید و در صورت وجود شرایطی که این خطر را بالا می برند، دست کم به کودک این فرصت را بدهید که به فرد دیگری، به خصوص پدر یا مادر خودش هم دلبسته شود، تا بتواند از عهده ی استرس از دست دادن فرد مورد دلبستگی اش، تاب بیاورد.
