برج های خاموش زرتشتیان در یزد
گردشگری › آثار تاریخی
- 98/01/27
برج خاموشان یزد
در نزدیکی شهر یزد برج های خاموشی وجود دارد که از بزرگترین و مهم ترین آثار به جا مانده از گذشتگان ایران به شمار می رود. این دخمه ها که به برج های خاموش نیز مشهور هستند این روزها به عنوان جاذبه های گردشگری پذیرای عموم مسافران داخلی و خارجی هستند. در ساخت این برج ها قواعد و اصول جالبی مورد توجه قرار گرفته است و موقعیت قرار گیری اجساد زنان و مردان و کودکان نیز به طور مجزا تعیین شده بودند.
دخمه زرتشتیان
قبل از آشنایی با دخمه زرتشتیان اول خوب است بدانید دخمه چیست. دخمه ها یا برج خاموشان در واقع بناهایی از جنس خشت خام هستند که در دوران های قدیم کاربرد بسیار داشته اند. برای مثال از آن ها به عنوان مکانی برای انجام مراسم دینی و مذهبی بعد از فوت شخص استفاده می شده است. زرتشتیان هم از زمان های قدیم تا همین چند ده سال پیش، طبق سنت، امواتشان را بعد از انجام مراسم خاص با آداب مشخص، داخل این دخمه ها می گذاشتند. این دخمه ها یا به صورت طبیعی ساخته می شده اند و یا توسط انسان ها به دست ساخته می شده اند و همه ی آن ها در ارتفاع قرار داشته اند تا پرندگانی مثل کرکس راحت تر بتوانند به جنازه دسترسی داشته باشند. بعد از آن، استخوان های این افراد در داخل چاه گذاشته می شده است تا از آلودگی خاک جلوگیری شود.
برج خاموشان یزد
محل قرار گیری برج خاموشان یزد در 15 کیلومتری جنوب شرقی آن در حوالی منطقه صفائیه می باشد. این برج در ارتفاعات کوهی رسوبی و کم ارتفاع به نام کوه دخمه قرار دارد که زمانی که شما به آن می رسید دو عمارت سنگی مدور برج مانند که فضای میان آن تهی است را مشاهده می کنید، این بنا به دخمه یا دادگاه زرتشتیان مشهور است.
در این میان برجی به نام مانکجی هاتریا که قدیمی ترین و برج دیگری به نام گلستان هم که جدید تر است در این منطقه وجود دارد که مربوط به دوره ی قاجاریه می باشد. دخمه گلستان 25 متر قطر دارد و ارتفاع دیوار آن از سطح تپه 6 متر است. دخمه مانکجی نیز ۱۵متر قطر دارد.
دخمه بزرگ مانکجی
یکی از این بناها، دخمه مانکجی لیمجی هاتریا (Maneckji Limji Hataria) یا به اختصار دخمه بزرگ مانکجی است که در سمت چپ قرار دارد. قطر این دخمه حدود 15 متر است و به یاد سازنده اش چنین نامی را بر آن نهاده اند.
مانکجی معروف به مانکِجی صاحب، در دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار، از سوی پارسیان هند و به عنوان نماینده «انجمن بهبود سازی وضعیت زرتشتیان در ایران» راهی سرزمینمان شد تا نزد شاه شکایت ببرد و از فشارهایی که بر زرتشتیان بود کم کند. مانکجی یکی از تاثیرگذارترین افراد جامعه زرتشتیان به شمار می رود و زرتشتیان هنوز هم موجودیت خود را مدیون زحمات وی می دانند. وی در مدت حضورش در ایران مدرسه ساخت و هزینه تحصیل بسیاری از دانش آموزان را پرداخت. او ساختمان های متعددی بنا کرد و یکی از مهمترین اقداماتش برداشتن مالیات از دوش زرتشتیان بود. مانکجی در 1269 در تهران از دنیا رفت و در دخمه ای که خودش ساخته بود آرام گرفت.
دخمه گلستان
در زمان قاجار دشواری عبور و مرور در جاده کوه دخمه مانکجی مشکلاتی را برای جنازه بران در پی داشت. به همین دلیل دخمه گلستان در ابعادی کوچکتر ساخته شد و امروزه در 150 متری غرب دخمه مانکجی دیده می شود. قطر این دخمه25 متر و ارتفاع دیوار آن از سطح تپه 6 متر است.
