مضیف و مراسم قهوه خوری نمادی از مهمان نوازی مردم خوزستان
گردشگری › فرهنگ و تمدن
- 98/01/17
مضیف مردم خوزستان
در گذشته مضیف مهمانخانهای مرسوم در میان مردمان عرب جنوب ایران بوده است. مهمانخانهای از جنس نی که به احترام، آداب و رسوم خاصی معروف است. امروزه تنها دو مضیف همچون گذشته در جنوب ایران با همان آداب پذیرای گرم میهمانان از راه رسیده هستند.
مضیف‌ها و آداب و رسوم‌شان از جاذبه‌های دیدنی مردمان عرب جنوب ایران است. نمادی از مهمان‌نوازی گرم مردم خوزستان، جایی که در آن می‌توانید دور از شلوغی یک زندگی شهری تماشاگر زندگی گرم و ساده عرب‌های جنوب باشید و در مراسم کهن قهوه‌خوری‌شان از طعم خاص قهوه لذت ببرید. این مهمان‌خانه‌ها در میان مردمان عرب ایران از احترام خاصی برخوردار هستند. به همین دلیل این میزبانان به رعایت آداب و رسوم از جمله مراسم منحصر به فرد قهوه‌خوری بسیار اهمیت می‌دهند.
قدمت مضیف
قدمت مضیف‌های عربی به زمان سومریان می‌رسد. در قدیم، هر منطقه‌ای دارای یک مضیف بود که با آمدن میهمان، از او به گرمی استقبال می‌شد. اما با گذر زمان تعداد این مضیف‌ها کمتر و کمتر شد. به گونهای که اکنون تنها دو عدد مضیف در جنوب کشور باقی مانده است. یکی از آنها در شادگان توسط شهرداری در یکی از پارک‌های شهر بنا شده ولی به دلیل کم اهمیتی، نمای منحصر به فرد خود را از دست داده و مضیف دیگری در روستای بردیه ساخته شده است.
شکل و معماری مضیف
مضیف‌ها، محلی عمومی برای میزبانی از میهمان از راه رسیده بودند که توسط یک فرد ریش سفید یا شیخ اداره و هزینه‌های مهمان‌نوازی از افراد توسط همکاری مردم از کشاورزی تامین می‌شد. به لحاظ معماری، آنها مهمان‌خانه‌هایی حلالی شکل و بدون درب هستند که تماما از نی ساخته می‌شوند و کف آنها پوشیده از فرش‌های عربی است. ستون‌های مضیف بایستی سرد باشند تا باعث استحکام و روشنایی بیشتر فضای مهمان‌خانه شوند. از زمان بعد از اسلام، مضیف را همواره رو به سوی قبله می سازند و معمولا ارتفاع در آن نیز کم است تا کسی که وارد آن می شود کم خم شود و با این حرکت به نحوی به حاظرین در آن ادای احترام کرده باشد. مضیف ها در ندارند که نشان می دهد در آن ها به روی همه باز است و هر کسی که بخواهد می تواند وارد آن شود. از قدیم، معمولا شب‌ها در کنار ورودی مضیف یک آتش روشن می‌کردند، به گونهای که در تمام روز دود کند تا میهمان از دور متوجه وجود مضیف شود.
مضیف و مراسم قهوه خوری
ارتباط بین مضیف و مراسم قهوه خوری آن است که معمولا این مراسم سنتی در این جا انجام می شود اما برخی به اشتباه نام مراسم را مضیف می گویند. مهمانان سلام و احوالپرسی را از اولین کسی که کنار ورودی نشسته شروع می کند. معمولا افراد میان سال بالای مضیف می نشینند و صاحب مضیف از آنها با قهوه پذیرایی می کند. وسط فضای مضیف یک اجاق با نام موگد برای مراسم قهوه خوری وجود دارد.
