تاریخچه اکتشاف نفت در کرمانشاه
خواندنی › تاریخ
- 97/09/25
رابطه آثار باستانی و نفت
آثار باستانی سرزمین ایران با منابع نفت و گاز کشور پیوندی مستقیم داشتند. اگر بعدها و در خرداد 1287 در جوار یک آتشکده باستانی در منطقه بختیاری، نخستين چاه نفت ایران و خاورمیانه به بهره برداری رسید، در منطقه کرمانشاه نیز در "قصرشیرین" و در نزدیکی مجموعه ای از آثار باستانی برجای مانده از روزگار ساسانی، تلاش برای اکتشاف نفت شکل گرفت.
سال ها پیش از انعقاد قرارداد دارسی، در حدود سال1891 میلادی حاکم وقت ولایت کرمانشاهان که شنیده بود در ولایتش قیر و چشمه های نفت وجود دارد از "ژاک دمورگان"، رئیس گروه باستانشناسی فرانسوی که در منطقه فعالیت باستان شناسی می کرد، خواست تا در این زمینه نیز تحقیق كند. تحقیقاتی که بعدها در گزارش هاي دمورگان نیز به ان اشاره شد و وجود منابع نفت در منطقه کرمانشاهان را تایید می کرد.اطراف و اکناف منطقه قصر شیرین، از منطقه ای که هم مرز با دولت عثمانی بود تا امتداد جنوبی مرز که به "نفت شهر" کنونی می رسید و از شرق قصر شیرین تا "سرپل ذهاب" و تنگ گراو و کرند غرب تا کرمانشاهان و طاق بستان، دو موضوع در کنار هم مشهود بود: آثار باستانی و چشمه های خودجوش نفت. و به همین دلیل نیز بود که کاشفان نفت پیش از این که گروه به کوهپایه های زاگرس و سرزمین بختیاری بروند، شانس خود را در این منطقه همجوار با مرزهای عثمانی آزمودند.
علت سرمایه گذاری نکردن در کرمانشاه
موضوعی که البته مورد موافقت حکومت ایران و بهتر بگوییم نماینده ایران در موضوع قرارداد نفت یعنی آنتوان کتابچی، بازرگان ایرانی ارمنی و تاثیرگذار در انعقاد قرارداد دارسی نبود. آن هم به دلایل سیاسی و در حقیقت نگرانی از کارشکنی همسایه قدرتمند در کار صنعتی شدن ایران قاجاری.علاوه بر گزارش هاي دمورگان در خصوص وجود چشمه های نفت در منطقه قصر شیرین، شواهد مستند دیگری نیز در این زمینه وجود داشت. پس از معرفی ایران به دارسی، این سرمایه گذار بریتانیایی زمین شناسی به نام "برلز" ((H.T.BURLS را به همراه دستیاری به نام "دالتن"، استخدام و به ایران اعزام كرد.این دو پس از انجام بررسی های خود در غرب و جنوب غرب ایران، وجود چشمه های نفتی را که موید وجود منابع عظیم نفت و گاز در این خطه از ایران بود، به آگاهي دارسی رساندند. "برلز" در عین حال به کمبود آب، همچنین چوب در منطقه قصرشیرین اشاره کرد؛ منابع اولیه ای که برای تولید نیروی بخار بسیار ضرورت داشت. متروک بودن محل، کمبود نیروی کار و از همه مهمتر اختلافات محلی و ناامنی سرمایه گذاری اقتصادی، از دیگر مواردی بود که در گزارش آنها آمده بود.
