چرا زیاد عرق می کنیم
پزشکی و سلامت › پزشکی
- 98/06/18
تعریق یک مکانیسم دفاعی محسوب می شود. بدن انسان در حالت طبیعی دمایی حدود ۳۷ درجه سانتی گراد دارد. مکانیسم بدن به گونه ای است که همیشه سعی دارد این دما را حفظ کند؛ یعنی دمای بدن در هوای سرد با لرزش و در هوای گرم با تعریق متعادل می شود تا به اندام های بدن آسیبی وارد نشود.چه کسانی زیاد عرق می کنند؟
باید گفت که دمای بدن فقط با سرد و گرم شدن هوا تغییر نمی کند، بلکه وقتی فرد غذا می خورد هم دمای داخلی بدن در اثر فعالیت های مرتبط با سوخت و ساز تغییر می کند و در بعضی از افراد غذا خوردن نیز توام با تعریق است، بنابراین نقش غدد عرقی فوق العاده مهم و حیاتی است. اما غدد عرق هم ممکن است دچار اختلال در عملکرد شوند. حدود ۸-۷ میلیون نفر از جمعیت دچار تعریق بیش از حد یا «هیپرهیدروزیس» هستند. معمولا این مشکل در سنین ۱۸ تا ۵۴ سال شیوع بیشتری دارد و موجب اشکالاتی در روابط اجتماعی فرد می شود و کیفیت زندگی اش را تحت تاثیر قرار می دهد. تعریق بیش از حد ممکن است اولیه و محدود یا ثانویه به یک علت خاص و سراسری باشد. (بعضی از بیماریها مثل سل، اندوکاردیت، بدخیمی ها، یائسگی، چاقی و اضافه وزن، مصرف بعضی از داروها و مصرف الکل که باعث گشاد شدن عروق می شود) می تواند علت تعریق زیاد باشد.
در نوع اولیه ممکن است غدد عرق ناحیه دست و پا یا زیربغل درگیر باشند ولی در نوع ثانویه غدد کل بدن فعال هستند. در نوع اولیه، اختلال غدد عرق از همان دوران بلوغ و بدون علت مشخصی شروع می شود. از آنجا که پوست مرطوب مستعد بیماری های پوستی است، این افراد بیشتر در معرض بیماری هایی مانند درماتیت و قارچ به خصوص در قسمت های چین دار بدن و … قرار دارند. عوامل ژنتیکی و فامیلی ممکن است در بروز بیماری هیپرهیدروزیس نقش داشته باشد. البته استرس نیز می تواند موجب افزایش تعریق شود و نوجوانان و جوانان هم اصولا قشری هستند که استرس زیادی را تجربه می کنند.
علت بوی بد بدن چیست؟
بعضی از افراد از بوی بد عرق شکایت دارند. عرق به خودی خود بویی ندارد و علت اصلی بوی بد عرق باکتری های روی پوست است. برای برطرف شدن بوی بد عرق افراد باید بیشتر بهداشت فردی خود را رعایت کنند. استحمام روزانه و استفاده از کرم های ضدباکتریایی و مام زیربغل تا حدود زیادی مشکل را حل می کند.
علت تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس) :
غدد عرق در لایه درم پوست قرار دارند و به وسیله اعصاب سمپاتیک کنترل می شوند. این غدد از طريق ترشح استیل کولین تحریک می شوند. افرادی که دچار تعریق بیش از حد هستند، فعالیت عصب سمپاتیک در آنها زیاد است ولی هر تعریقی را نباید به عنوان بیماری هیپرهیدروزیس تلقی کرد. بیمار حداقل باید ۶ ماه بدون علت خاصی تعریق زیاد را در ناحیه زیربغل یا دست ها و… ذکر کند. تعریق معمولا باید دوطرفه باشد و حتی بدون فعالیت روزانه نیز اتفاق بیفتد. ممکن است فرد سابقه تعریق در خانواده را ذکر کند. تعریق شدید حداقل یک بار در هفته باید تکرار شود. یکی از معیارهای تشخیصی رتبه بندی ای است که طی شرح حال از خود بیمار به دست می آید:
رتبه اول: بیش تعریقی زیاد نیست و مشکلی هم در فعالیت های روزانه ایجاد نمی کند ولی وجود دارد.
رتبه دوم: قابل تحمل است ولی ممکن است با فعالیت های روزانه تداخل کند.
رتبه سوم: کمتر قابل تحمل و در فعالیت های روزانه تاثیر گذار است.
رتبه چهارم: غیرقابل تحمل است و حتی در روابط اجتماعی اختلال ایجاد می کند.
نکته: گاهی تعریق در اثر افزایش فعالیت سمپاتیک است. تحقیقات زیادی در مورد تعریق زیاد که به خصوص در ناحیه زیر بغل هم بیشتر از نواحی دیگر شیوع دارد، انجام شده است. یکی از راههای درمانی تجویز کرم آلومینیوم کلراید ۲۵-۱۰ درصد موضعی است. در صورتی که بیمار به این روش درمانی پاسخ ندهد از بوتاکس نیز می توان برای حل مشکل استفاده کرد. روش دیگری که کمتر توصیه می شود، قطع عصب سمپاتیک با روش آندوسکوپی است. نوع دیگری از درمان لیزر درمانی است. لیپولیزر غدد زیر بغل را تخریب می کند و با کم شدن تعداد غدد میزان تعریق کمتر می شود ولی داروهای ضد تعریق اولین انتخاب هستند و در صورتی که بیمار با آنها احساس رضایت کند، درمان های بعدی لزومی ندارند چون هر یک می توانند عوارض خاص خود را داشته باشند. البته درمان موضعی در تعریق خفيف موثر است ولی گاهی تعریق آنقدر شدید است که برای کاهش آن راهی غیر از جراحی باقی نمی ماند.
انجام بعضی آزمایش ها الزامی است
در این موارد از بیمار آزمایش هایی درخواست می شود تا معلوم شود فرد به بیماری داخلی دیگری مبتلا نیست چون همان طور که گفته شد، بسیاری از بیماری ها می توانند باعث تعریق زیاد شوند. قطعا درمان بیماری زمینه ای می تواند مشکل تعریق را حل کند و نیازی هم به درمان های مربوط به غدد عرقی نیست.
