خواص و مضرات سوماتروپین داروی هورمون رشد و پرورش اندام
پزشکی و سلامت › پزشکی
- 97/11/03
سوماتروپین somatropin شکلی از هورمون رشد انسانی است که برای رشد هورمون ها و عضلات مهم است. سوماتروپین برای درمان نارسایی رشدی در کودکان و همچنین بزرگسالانی که فاقد هورمون رشد طبیعی هستند، استفاده می شود. این افراد عبارتند از کسانی که مبتلا به نارسایی مزمن کلیه هستند، کسانی که دچار سندروم نونان* Noonan یا سندروم ترنر* Turner، سندروم پرادر ویلی Prader-Willi، کوتاهی قد در هنگام تولد و مشکلات زیاد دیگر هستند.هورمون رشد، هورمونی حیاتی برای بدن و سلامتی عمومی افراد است و همواره مقادیر طبیعی و مفید آن برای انجام فرایندهای مختلف در بدن به ویژه کودکان لازم است از جمله وظایف هورمون رشد، افزایش و رشد بافت‌های بدن به مانند عضلات است. هورمون رشد نتایجی طبیعی و قابل قبول از خود در بدن دارد؛ اما افزایش تولید آن در بدن می‌تواند باعث بروز مشکلات حاد نیز شود.
سوماتروپین و بدنسازی
به زودی بدن‌سازان متوجه شدند که با افزودن سوماتروپین به رژیم دارویی خود می‌توانند رشد عضلانی و حجم عضلات بیشتری تجربه کنند. از این رو شروع به مصرف این ماده به عنوان حجم دهنده عضلات کردند. اندام‌هایی که در دهه 70و 80میلادی از بدن‌سازان دیده می‌شود همگی حاکی از مصرف سوماتروپین و هورمون رشد برای رسیدن به اندامی تراشیده و کاملاً ورزیده است.
با گسترش روزانه سوماتروپین به عنوان مکمل دارویی در بین ورزشکاران نظرات متفاوتی در مورد آن شکل گرفت. عده‌ای آن را کاملاً خطرناک می‌خواندند و برخی دیگر مصرف آن را به همراه عوارض می‌دانستند. با این وجود اکثر کسانی که آن را مصرف می‌کردند از اثراتش راضی بودند. می‌توان گفت از زمانی که هورمون رشد به رژیم دارویی ورزشکاران اضافه شد، شبهات زیادی برای استفاده کردن از سوماتروپین نیز همراه آن بود که امروز ما در جیمیتو به برخی از آن‌ها پاسخ خواهیم داد؛ اما ابتدا به سراغ علی امینی، یکی از بدن‌سازان مشهور خواهیم رفت تا نظر او در مورد مصرف سوماتروپین را بدانیم.
نظر کارشناسان در مورد مصرف سوماتروپین
علی امینی در طول سال‌های بدنسازی و پرورش اندام خود از سوماتروپین به عنوان تقویت کننده رشد عضلات و حجم دهنده استفاده کرده و همیشه در مورد اثرات و تأثیر عملکرد این مکمل دارویی بر روی بدن خود واقع‌بین بوده است.
امینی در مورد پیدایش سوماتروپین این‌گونه می‌گوید که این ماده در از 191آمینواسید تشکیل شده است و در بدن توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود. منبع اولیه انسان برای تزریق مصنوعی و دارویی آن، هیپوفیز اجساد انسانی بود اما با توجه به مشکلات رخ داده، گونه سنتزی آن در طول سال‌های اخیر وارد بازار شده است.
علی امینی معتقد است که استفاده از داروهایی به مانند سوماتروپین در بدن‌سازان موجب بروز خاصیت‌هایی همانند سوختن چربی، افزایش وزن بدون چربی بدن، کاهش زمان بهبودی، تقویت عضلات و رباط‌ها به هنگام بازسازی عضلانی می‌شود. با توجه به اینکه در طول سال‌های اخیر شرکت‌های زیادی سوماتروپین تولید می‌کنند، دسترسی ورزشکاران به این دارو نیز افزایش یافته و مصرف آن نیز گسترش یافته است؛ اما نکته اساسی، شیوه صحیح استفاده از آن است. استفاده از سوماتروپین به هنگامی مؤثر است که در مقدار معین و زمان تعیین شده مصرف شود در غیر این صورت مشکلات سلامتی به دنبال خواهد داشت.
عوارض کمبود هورمون رشد
هورمون رشد نیز به مانند همه هورمون‌های بدن وظایف کلیدی در بدن بر عهده دارد که کمبود آن موجب بروز مشکلاتی به مانند:
ریزش مو
کاهش عملکرد انسولین در بدن
بیماری‌های قلبی و عروقی
اختلال در مصرف کلسترول مضر
افزایش وزن
کاهش استقامت و خستگی
لتهاب و افزایش سریع وزن
درد مفاصل و عضلات
درد معده و گاز معده
سردرد
درد، خارش یا تغییرات پوستی در محل تزریق دارو
لذا اگر پزشک، مطمئن باشد که دلایل مشکلات شما کاهش تولید هورمون رشد به واسطه ژنتیک یا افزایش وزن باشد، برای شما مصرف دارویی را تجویز می‌کند.
فواید مصرف سوماتروپین
مصرف سوماتروپین نمی‌تواند معجزه کند. با این وجود می‌توان از آن به عنوان افزایش دهنده بازده حرکات ورزشی استفاده کرد؛ اما باید در نظر داشت که مصرف سوماتروپین بدون برنامه و زمان هیچ فایده‌ای برای بدن‌ساز ندارد و اغلب کسانی که خودسرانه از آن استفاده می‌کنند با این مشکل مواجه‌اند.
فواید مصرف هورمون رشد را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
افزایش قدرت عضلانی با سوماتروپین
مصرف سوماتروپین به عنوان عاملی برای افزایش قدرت عضلانی به واسطه افزایش تولید کلاژن در بدن شناخته شده است. کلاژن باعث تحریک عضلات استخوانی و تاندون‌ها و در نتیجه بهبود قدرت آن‌ها می‌شود. از جمله ویژگی‌هایی که ورزشکاران از آن به عنوان دلیل مصرف سوماتروپین یاد می‌کنند، افزایش قدرت عضلانی است.
بر اساس مطالعاتی که روی انسان انجام گرفته است، تزریق و دریافت هورمون رشد به صورت مصنوعی نیز موجب بهبود قدرت عضلانی در مقابل کسانی که آن را دریافت نکرده‌اند می‌شود. مصرف و دریافت هورمون رشد در کسانی که به طور طبیعی با مشکل کمبود ترشح هورمون رشد متولد شده‌اند، نشان داد که درمان طولانی مدت با تزریق سوماتروپین موجب بهبود قدرت عضلانی و افزایش عملکرد ورزشکاران نسبت به همتایان خود شده است.
هورمون رشد بهبود درمان شکستگی
بسیاری از هورمون‌های درون بدن مسئولیت تنظیم سوخت و ساز و تأمین مواد معدنی مورد نیاز استخوان‌ها را بر عهده دارند که تأثیر در عملکرد آن‌ها، اثر مستقیمی بر روی بهبود مشکلاتی به مانند شکستگی استخوان است. مطالعات روی انسان نشان داده است که مصرف هورمون رشد می‌تواند باعث بهبود عملکرد غدد و هورمون‌های مرتبط با رشد استخوان و در نتیجه درمان شکستگی‌های آن شود. مصرف هورمون رشد برای افزایش سرعت رفع شکستگی استخوان بدون عوارض جانبی است.
بر اساس مطالعات انجام شده در دانشگاه علوم پزشکی کالیفرنیا، مصرف هورمون رشد در انسان موجب بهبود سریع‌تر زخم و جراحت‌های وارد شده می‌گردد. عمده دلیل این بهبودی سریع را می‌توان در تأثیر هورمون رشد بر تحرک کلاژن دانست. با افزایش فعالیت کلاژن، سلول‌های بدن علاقه زیادی به رشد و تکثیر خواهند داشت و به همان نسبت بهبود زخم‌ها، تسریع پیدا می‌کند.
کاهش وزن با سوماتروپین
مطالعات بر روی انسان نشان داده است که مصرف هورمون رشد در کنار ورزش و رژیم غذایی مناسب می‌تواند باعث لاغری و رسیدن به تعادل در تجزیه چربی‌های ذخیره شده در بدن می‌شود. بر اساس تحقیقات انجام شده، مصرف هورمون رشد در کنار روش‌های لاغری موجب ثابت ماندن و در برخی موارد افزایش توده بدنی نیز شده است. می‌توان گفت هورمون رشد علاوه بر کاهش توده چربی، به افزایش توده عضلانی نیز کمک می‌کند. لذا اگر به دنبال لاغری با انجام ورزش و افزایش توده عضلانی خود هستید، مصرف آگاهانه سوماتروپین را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
استخوان بندی قوی با سوماتروپین
غدد هیپوفیز عامل اصلی تولید هورمون‌های رشد در بدن هستند، در نتیجه ترشح هورمون رشد در دوران بلوغ، استخوان‌های بدن شروع به رشد کردن و استحکام می‌کنند. هورمون رشد یا سوماتروپین در کبد ترشح و وارد خون می‌شود. با افزایش سن و کاهش رشد، تولید این هورمون نیز کاهش پیدا می‌کند که موجب مشکلاتی به مانند شکستگی‌های غیرقابل بهبود در دوران کهن‌سالی می‌شود. مصرف هورمون رشد به صورت مصنوعی و دارویی موجب تحریک سلول‌های استخوانی و افزایش توده استخوانی می‌شود.
هورمون رشد بهبود سلامت روانی
مطالعات نشان داده است که مصرف هورمون رشد در بزرگسالانی که دارای کمبود ترشح هورمون رشد و مشکلات سلامت روانی بودند باعث بهبود در خلق و خو و افزایش کیفیت زندگی آن‌ها شده است. البته مصرف هورمون رشد در طولانی مدت اثربخشی دارد و نمی‌توان به چشم معجزه به آن نگاه کرد. بر همین اساس بزرگسالانی که دارای مشکلات سلامت روانی و عدم ترشح کافی هورمون رشد هستند می‌توانند در طولانی مدت با مصرف هورمون‌های رشد به مانند سوماتروپین به میزان زیادی به بهبودی خود سرعت ببخشند.
هورمون رشد درمان مشکلات ناشی از کم خوابی
ترشح اکثر هورمون‌های بدن و مخصوصاً هورمون رشد بعد از خواب اتفاق می‌افتد و در ساعت‌های اولیه خواب اوج می‌گیرد. اکثر افرادی که شبانه بیدار هستند یا خواب کمی دارند دارای مشکلات ترشح هورمون رشد نیز هستند. مشکلات خواب و کاهش میزان خواب موجب کاهش عملکرد غدد درون‌ریز و در نتیجه اختلال در زمان عملکرد آن‌ها می‌شود.
محققان با آزمایش کاهش خواب به این نتیجه رسیده‌اند که تغییر ساعت خواب طبیعی بدن به میزان زیادی ترشح هورمون رشد را تغییر می‌دهد. لذا کسانی که کم خواب هستند می‌توانند از هورمون رشد به عنوان راهی برای درمان اثرات کم بود خواب استفاده کنند.
توصیه های مصرف سوماتروپین برای ورزشکاران
استفاده از هورمون رشد یا سوماتروپین در سال 2009و 2010به صورت جهانی ممنوع شده است. سوماتروپین یا سوما بر اساس آنچه که گفته شد، بدون برنامه‌ریزی دقیق و استفاده حرفه‌ای دارای اثرات مطلوب بر روی ماهیچه و عضلات نیست. لذا اغلب ورزشکاران از آن به عنوان مکمل دیگر استروئید ها استفاده می‌کنند.
برای دست‌یابی به برنامه دقیق استفاده از سوماتروپین می‌توانید از مربی خود کمک بگیرید. معمولاً سوماتروپین در دو هنگام صبح و شب تزریق می‌شود. تزریق صبحگاهی قبل از غذا است و تا چند ساعت می‌بایست از خوردن غذا پرهیز شود. صبحانه مصرفی در روزی که سوماتروپین تزریق کرده آید می‌بایست کم‌چربی، کالری و کربوهیدراتی باشد. برای تزریق شبانگاهی، 3 ساعت قبل از خواب می‌بایست تزریق انجام شود. رژیم غذایی شبانه نیز می‌بایست کم‌چربی، کالری و کربوهیدراتی باشد.
عوارض سوماتروپین
استفاده نادرست از هورمون رشد ممکن است باعث بروز مشکلات هیپوگلیسمی شود. در این حالت بدن با مشکل کمبود گلوکز مواجه می‌شود. از دیگر مشکلات مصرف بی‌رویه و نامناسب هورمون رشد، درد شدید در مفاصل از جمله مچ دست و پا است. از دیگر مشکلاتی که برای بدن‌سازان به ویژه بدن‌سازانی که روی ماهیچه‌های شکمی تمرکز دارند به وجود می‌آید، دردهای شکمی شدید است. عوارض جانبی و عمومی نیز به مانند حالت تهوع، استفراغ، زردی پوست و چشم، افزایش تشنگی، تشدید ادرار، سوزش در دست و پا و تورم صورت گزارش شده است.
برای رسیدن به رشد عضلانی و چربی سوزی توصیه شده است که سوماتروپین به همراه تستسترون مصرف شود. برای مواردی که دچار آسیب‌دیدگی استخوانی و عضلانی شده آید، مصرف هورمون رشد به تنهایی می‌تواند چاره‌ساز باشد.
همواره در مصرف مکمل‌های دارویی احتیاط لازم را داشته باشید و بدون توصیه مربی متخصص و پزشک اقدام به تزریق و مصرف ننمایید و هر آنچه که گفته شد برای افزایش آگاهی شما عزیزان بوده است.
