قلعه کوه کرمان از آثار دوران ساسانی
گردشگری › آثار تاریخی
- 98/02/03
قلعه اردشیر کرمان
قلعه اردشیر در کرمان قرار دارد و یکی از بناهای باستانی ایران به شمار می رود که توسط اردشیر ساسانی در زمان حکومتش ساخته شده است. این قلعه در کرمان نیز به قلعه کوه هم شهرت دارد و بنابر دلایلی خاصی ساخته شده است. با توجه به موقعیت قرار گیری قلعه اردشیر در کرمان که در میان بافت شهر و روستا است هدف از ساخت این مکان سکونتگاهی برای دستگاه حاکم بر کشور یا وجود اهداف اداری برای اشراف بر حامیت روستاها در آن زمان نیز بوده است. اما قلعه هایی که دارای موقعیت های کوهستانی بودند هدف از ساخت آن ها دفاع از مواضع حکومت وقت و با اهداف نظامی نیز بود، کارکرد دیگر این قلعه ها این بود که در مواقع لزوم و حملات، پایگاه و پناهگاهی برای در امان ماندن مردم از دشمن، محسوب می‌شدند. قلعه ی اردشیر یکی از همین قلعه های کوهستانی است که با احتمال بسیار زیاد با اهداف نظامی و دفاعی نیز ساخته شده است.
قلعه دختر و قلعه اردشیر از آثار دوران ساسانی در مشرق شهر کنونی کرمان- که هنوز خرابه‌های آنها برجاست – گواه بر این است که لااقل در زمان اردشیر بابکان در همین محل، شهری آباد یا قلعه‌ای مهم وجود داشته‌است. مؤلف جغرافیای کرمان معتقد است که حدود ۲۲۰ پس از میلاد، به هنگام فتح کرمان به دست اردشیر این محل «گواشیر» نام داشته و مرکز ولایت کرمان بوده‌است بنا به گفته هرودت کرمانیا از قبایل دوازده گانه ایران می‌باشد و ساتراپی چهاردهم (دارا) مشتمل بر ایالت کرمان بوده‌است.
معماری قلعه اردشیر
قلعه اردشیر کرمان دارای معماری شگفت‌انگیز و خاصی است. قسمت‌های زیادی از قلعه در حال حاضر از بین رفته است. دیوارهای قلعه ضخامت بسیاری دارد و مصالح به کار رفته در آنها خشت خام است. ابعاد خشت‌های به کار رفته در قلعه اردشیر از خشت‌های معمولی بیشتر است. قطر دیوارهای قلعه در پایه آن به حدود 6 متر می‌رسد. ساختمان‌های ساخته شده در قلعه، به دو بخش تقسیم می‌شوند. قسمتی از ساختمان قلعه بر روی تپه در جنوب شرقی ساخته شده‌اند که همان بخش ساختمانی قلعه کوه را تشکیل می‌دهند. ارتفاع قلعه اردشیر در حدود ۱۵۰ متر بالاتر از شهر کرمان است. قسمت دیگر بنا بر روی یک تپه کوتاه‌تر قرار گرفته است که آن را آتشکده اناهید نیز می‌گویند.
صل قلعه اردشیر، همان ساختمانی است که بر فراز تپه قرار گرفته است. به دلیل نزدیکی این دو قلعه به هم احتمال می‌رود که ساختمان این دو قلعه به هم مرتبط بوده، و قلعه پایینی که به قلعه دختر کرمان شهرت دارد، آتشکده قلعه اردشیر و محل پرستش ایزدبانو اناهید بوده است. در فاصله بین این دو قلعه، باقی‌مانده ساختمان‌هایی دیده می‌شوند که شباهت به قصر، عبادتگاه و مکان‌هایی از این دست دارند. به هر روی، دیدن این مکان نشان می‌دهد که این دو قلعه از هم جدا نبوده‌اند. در حال حاضر، شکل اصلی این قلعه از بین رفته و آثاری از آن برجای مانده است.
