سمندر جویباری ایرانی
گردشگری › حیات وحش
- 97/10/04
این گونه در سال 1364 کشف گردید و همینطور که از نامش پیداست در جویبارها و رودها زندگی می کند. سری تخت و بیضی شکل با دمی بزرگتر از مجموع طول سر و تنه دارد. بر روی دم، تاج داشته که در قسمت بالای انتهایی آن به خوبی رشد کرده است. سمندر جویباری دارای لکه های زرد رنگ و پاهای پره دار مناسب حرکت در آب است. هر چند این لکه ها، در الکل از بین می روند. زیستگاه این سمندر ایرانی تاکنون در مناطق کوهستانی شهرستان آمل استان مازندران ایران شناسایی شده است. زمان دقیق تولید مثل آن ها مشخص نیست ولی احتمال داده می شود که در بهار باشد. این گونه در آب های سرد زندگی کرده و مراحل جنینی طولانی دارند.سمندرهای جویباری (Persian brook Salamander) شکارچیان ماهری هستند و در آب، لارو یا گاهی دم یا پای هم دیگر را به‌جای غذا می‌خورند. در حالت لاروی، دست‌ها، آب‌شش‌ها و دم خاصیت ترمیمی دارد و درست مثل روز اول بازسازی می‌شود.
سمندرهای جویباری با خوردن بی مهرگان به‌خصوص حشره‌ها و کرم‌ها و نوزاد قورباغه‌ها در تنظیم جمعیت این موجودات و در نتیجه در حفظ تعادل محیط زیست نقش زیادی دارند. نوزاد این سمندرها موجودات کوچک آبزی را می‌خورند و محیط آب را متعادل می‌کنند. سمندر غذای حیوانات دیگری مانند برخی پستانداران و پرندگان است. گاهی وقت‌ها مارها سمندرها را می‌خورند. برخی حشره‌ها، بعضی از بندپایان و لارو سنجاقک‌ها هم از لاروهای سمندرها تغذیه می‌کنند.
لارو این گونه، برای یک سال در آب زندگی کرده و از لارو حشرات دیگر تغذیه می کند تا آبشش خود را بیندازد و بتواند وارد خشکی شود. اگر در خشکی باشد حتما در مناطق مرطوب، غارها و نزدیک به آب زندگی کند؛ زیرا هنوز به طور کامل آبشش خود را از دست نداده و تنفس آن ها از طریق پوستشان انجام می گیرد. بنابراین حساسیت زیاد این گونه و دخالت عوامل مختلف نابودی، مانند صید بی رویه توسط دانشجویان و کارشناسان برای داخل و خارج کشور، توجه نکردن به محیط زیست آن ها توسط گله داران و در کل خشکی و کمبود آب باعث شده که سمندر جویباری در فهرست گونه سرخ IUCN و در معرض تهدید قرار بگیرد.
