چرا حشرات دور نور جمع می شوند
علمی و تکنولوژی › علمی
- 97/09/17
احتمالاً تا به حال دیده اید که پس از تاریک شدن هوا، صدها حشره دور چراغ ها به گردش در می آیند و حتی بسیاری از آنها بر اثر گرمای چراغ سوخته و می میرندیکی از سؤالاتی که ذهن ما را از بچگی به خود مشغول کرده این است که چرا حشرات به دور روشنایی لامپ‌ها چرخیده و به سمت آن حرکت کرده و برخورد می‌کنند! این سوال ذهن دانشمندان و حشره شناسان را هم به خود مشغول کرده است و فرضیه و تئؤری‌هایی در پاسخ به این سؤال و به رفتاری که اغلب منجر به مرگ زودرس آنها می‌شوند ارائه کرده‌اند. برای مطالعه‌ی این تئوری‌ها با ما همراه باشید
چرا حشرات با آنکه ممکن است کشته شوند باز هم به سوی نور هجوم می آورند؟ اولین نکته جالب این است که فقط حشرات نر به سوی نور جلب می شوند. به علاوه حشرات به یک میزان نسبت به نور حساسیت نشان نمی دهند
جمع شدن حشرات در اطراف منبع نور از زمان ارسطو توجه محققین و دانشمندان را به خود جلب کرده است. این پدیده در اواخر قرن نوزدهم میلادی توسط اس. دبلیو. فراست از دانشگاه پنسیلوانیای ایالات متحده آمریکا مورد بررسی دقیق قرار گرفت. بعدها یک حشره شناس فرانسوی به نام جی. اچ. فابره با استفاده از تحقیقات گسترده فراست توانست به نتایج جالب توجهی دست یابد.
طبق نظریه ای که فابره ارائه داد، تشعشعات خاصی که از منبع نور خارج می شوند، حشرات را به سوی آن جلب می کنند. آزمایش های دقیقی که امروزه صورت گرفته، این نظریه را ثابت کرده است. در واقع پرتوهای باریک مادون قرمزی که از منبع نور ساطع می شود، حشرات را به سوی خود جلب می کند. این مطالعات روی شب پره ها صورت گرفته است
در بدن شب پره های ماده غده ای وجود دارد که هورمونی به نام فرومون (Pheromone) ترشح می کند. این ماده شیمیایی مقداری تشعشعات مادون قرمز از خود ساطع می کند که در هوا پخش می شوند. شب پره نر از فواصل دور این تشعشعات را تشخیص می دهد و به سوی حشره ماده جلب می شود. برخی از شب پره ها تشعشعات حاصل از منبع نور را با حشره ماده اشتباه می گیرند و به سوی آن می روند. آنها به دور منبع نور می چرخند و به آن نزدیک می شوند. بنابراین منبع نور موجب سردرگمی و گیجی شب پره های نر می شود
نور شمع مقدار مناسبی از این تشعشعات را تولید می کند؛ بنابراین حشرات نر بسیاری را به خود جلب می کند. حشرات جذب نورهای مصنوعی دیگری مثل چراغ خیابان ها نیز می شوند
طبق مطالعات انجام شده، فرومونی که حشرات مختلف تولید می کنند با هم متفاوت است. به همین دلیل حساسیت حشرات مختلف به منبع نور یکسان نیست
نکته: اگر یک منبع نور اشعه مادون قرمز تولید نکند، حشرات به سوی آن جلب نمی شوند
در نظریه دیگری به نظر می رسد که آنها نور مصنوعی را با روشنایی ماه اشتباه می گیرند. حشرات برای پیدا کردن راهشان از مهتاب استفاده می کنند اما نور مصنوعی باعث گمراهی آنها شده و موجب می شود حس جهت یابی را از دست بدهند
افرادی که اهل جمع آوری حشرات هستند از این عادت حشرات برای جمع آوری حشرات مورد نظرشان استفاده می کنند. دانشمندان نیز برای مشاهده شیوه ی تغذیه و جفت گیری حشرات، لامپ های قرمز را به کار می گیرند، زیرا حشرات قادر به دیدن نور قرمز نیستند
