معرفی کتاب وسائل الشیعة

خواندنیکتاب و رمان

- 97/08/25
معرفی کتاب وسائل الشیعةتَفْصیلُ وَسائلِ الشیعَة إلی تَحْصیلِ مَسائلِ الشَّریعَة معروف به وسائل الشیعه اثر شیخ حر عاملی و شامل احادیث فقهی منابع روایی شیعه مانند کتب اربعه و دیگر منابع حدیثی. در این اثر، ۳۶ هزار روایت با سند آن در موضوعات متعدد فقهی در باب‌های جداگانه آورده شده است. وسائل الشیعه به دلیل اهمیت و جایگاه آن، دارای شروح، معاجم، تلخیص و ترجمه‌هایی است.

درباره مؤلف


نوشتار اصلی: شیخ حر عاملی
محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین معروف به شیخ حُرّ عاملی، از دانشمندان، محدثان و فقهای امامیه در قرن یازدهم هجری و صاحب تألیفات ارزشمند و صاحب اثر با ارزش وسائل الشیعه است. شیخ حر به صاحب وسائل نیز شهرت دارد. وی در شهر مشهد درگذشت و آرامگاهش در حرم رضوی است.

معرفی کتاب


کتاب وسائل الشیعه مجموعه‌ای کامل و معتبر از روایات پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) درباره احکام شرعی و فقهی در ۵۰ بخش موضوعی جمع آوری شده که پایان کتاب نیز در خاتمه مفصلی درباره مصادر، اسانید و رجال احادیث بحث شده است. این کتاب شامل ۳۶ هزار روایت است.
شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه را در طول ۲۰ سال جمع آوری کرده و در سال ۱۰۸۲ق به اتمام رسانیده است. این کتاب دارای امتیازات و ویژگی‌هایی منحصر به فرد و مرجع همه مجتهدان و مراجع شیعی برای استنباط احکام شرعی است.

نام 50 بخش موضوعیِ وسائل الشیعه:


۱. مقدمه عبادات، ۲. کتاب[۱] الطهارة، ۳. الصلاة، ۴. الزکاة، ۵. الخمس، ۶. الصیام، ۷. الاعتکاف، ۸. الحج، ۹. الجهاد، ۱۰. الامر بالمعروف و النهی عن المنکر، ۱۱. التجارة، ۱۲. الرهن، ۱۳. الحجر، ۱۴. الضمان، ۱۵. الصلح، ۱۶. الشرکة، ۱۷. المضاربه، ۱۸. المزارعة و المساقاة، ۱۹. الودیعه، ۲۰. العاریه، ۲۱. الاجاره، ۲۲. الوکالة، ۲۳. الوقوف و الصدقات، ۲۴. السکنی و الحبیس، ۲۵. الهبات، ۲۶. السبق و الرمایه، ۲۷. الوصایا، ۲۸. النکاح، ۲۹. الطلاق، ۳۰. الخلع و المباراة، ۳۱. الظهار، ۳۲. الإیلاء و الکفارات، ۳۳. العتق، ۳۴. التدبیر و المکاتبه و الاستیلاد، ۳۵. الاقرار، ۳۶. الجعالة، ۳۷. الأیمان، ۳۸. النذر و العهد، ۳۹. الصید و الذبائح، ۴۰. الاطعمه و الاشربه، ۴۱. الغصب، ۴۲. الشفعه، ۴۳. احیاء الموات، ۴۴. اللُقطه، ۴۵. الفرائض و المواریث، ۴۶. القضاء، ۴۷. الشهادات، ۴۸. کتاب الحدود و التعزیرات، ۴۹. القصاص، ۵۰. الدیات.

ویژگی‌های این کتاب


1. نقل تمامی احادیث به همراه سند آنها.
2. ذکر تمامی روایات یک مسأله در یک باب.
3. توضیحات مولف در ذیل احادیث، به ویژه در جمع روایات متعارض.
4. استنباط مؤلف از روایات و قراردادن عنوان ابواب.
5. تقطیع احادیث مفصلی که متضمن چند حکم است.
6. ارجاع هر باب به ابواب مناسب. این ارجاعات در چاپ‌های جدید توسط مصصحان و محققان با رقم و عدد در پاورقی‌ها مشخص شده است.
7. آغازنمودن هر باب با روایات صحیح و معتبر و آوردن روایات مرسل یا ضعیف در پایان.
8. فوائد ۱۲گانه معرفی مصادر و برخی مباحث علوم و رجال در پایان کتاب.

ترجمه کتاب وسائل الشیعة


1. «تحریر وسائل الشیعه و تحبیر مسائل الشریعه» نوشته شیخ حر عاملی.
2. «تعلیقه‌ای بر وسائل الشیعه» نوشته شیخ حر عاملی.
3. «هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة‌» نوشته شیخ حر عاملی.
4. «شرح وسائل الشیعه» و «مجمع الاحکام» نوشته شیخ محمد مقابی بحرانی.
5. «شرح وسائل الشیعه» نوشته محمد رضی قزوینی.
6. «الاشارات و الدلائل الی ما تقدم او تأخر فی وسائل» نوشته شیخ عبدالصاحب جواهری معروف به صاحب جواهر.
7. «شرح وسائل الشیعه» به تحریر سید محمد علی موحد ابطحی.
8. «شرح وسائل الشیعه» نوشته آیت الله خویی.
9. «مستدرک الوسائل» نوشته علامه محدث نوری.
10. «المعجم المفهرس لالفاظ وسائل الشیعه» ۱۰ جلدی، سید حسن طبیبی.
11. «المعجم المفهرس لالفاظ احادیث وسائل الشیعه» ۷ جلدی، اشراف: علی رضا برازش.
12. «مفتاح الوسائل» سید جواد مصطفوی. یک جلد آن به طبع رسیده و در بردارنده حرف الف است.
13. «تلخیص وسائل الشیعه» میرزا مهدی صادقی تبریزی. شش جلد از این مجموعه تا کنون به طبع رسیده.
14. «ترجمه جهاد النفس وسائل الشیعه» علی صحت دفتر نشر فرهنگ اهل بیت، قم. این ترجمه به همراه متن روایات است.

نسخه‌های موجود کتاب


1. نسخه‌ای در کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد. این نسخه، اولین نسخه وسائل الشیعه و به خط مؤلف کتاب نگاشته شده و تاریخ نگارش آن ربیع الاول سال ۱۰۷۲ق می باشد.
2. نسخه‌ای در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی در قم. این نسخه، دومین نسخه وسائل الشیعه و به خط مؤلف بوده که تاریخ نگارش آن ۱۰۸۲ق است.
3. نسخه‌ای دیگر در کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد موجود است که تاریخ نگارش آن ۱۱۱۴ق هجری است. این نسخه از روی نسخۀ سوم مصنف نگاشته شده و تصحیح و ملحقات آن نیز به خط مصنف بر آن موجود می باشد.

نشر و چاپ


این کتاب برای اولین بار با تصحیح آیت الله شهید شیخ فضل الله نوری در ۶ جلد رحلی چاپ شد و سپس با تعلیقات عبدالرحیم ربانی شیرازی در سال ۱۴۰۳ق در ۲۰ جلد به چاپ رسید.[نیازمند منبع]
از چاپ‌های دیگر این کتاب می‌توان به چاپ انتشارات آل البیت لإحیاء التراث قم در سال ۱۴۱۴ق در ۳۰ جلد را نام برد.

پیوند به بیرون


• شیخ حر عاملی و وسائل الشیعه
• جایگاه نقد حدیث در وسائل الشیعه
• روش فهم حدیث در وسائل الشیعه

منابع
• امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۳۹۷ق.
• حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ق.
advertising