معرفی لیتوپس معروف به کاکتوس سنگی
سبک زندگی › باغچه
- 97/09/15
نام انگلیسی ان Living stone است . نام علمی ان Lithops sp است. خاستگاه ان آفریقای جنوبی است. نام فارسی رایج لیتوپس یا کاکتوس صخره ای به این دلیل که در دشت ها و بیابانها خشک آفریقا ازشر چهارپایان و علف خواران وگوسفندان که به دنبال رفع تشنگی خود با علف های آبدار هستند،در امان بماند.به شکل صخره تکامل پیدا کرده تا حیوانات مذکور به خیال اینکه اینها سنگ هستند از خیر انها بگذردند. رنگهای مختلف این گل مثه صورتی، سفید، سبز، زرد و قهوه ای رو دارند و حتی میشه با گرده افشانی مناسب و بذر گیری رنگها رو باهم ادغام کرد و اصطلاحا گیاه هیبرید یا دورگ ایجاد کرد.این گیاه دارای ظاهری متفاوت است و به شکل تکه سنگ رشد میکند. این گیاه بومی مناطق و بیابان‌های خشک آفریقای جنوبی بود و شاید دلیل شکل ویژه آن برای در امان بودن از شر حیوانات دیگر است. این گل برای مقاومت در برابر گرما و کم آبی در بافت گوشتی خود آب ذخیره کرده و در فصول بی آبی و هنگام تولید برگ از آب ذخیره شده استفاده میکند. توجه کنید که سیستم این گیاه کلا از کاکتوس متفاوت میباشد.
مبدا شروع سیکل زندگی گیاه را آخر تابستان یا ابتدای هوای خنک و روزهای کوتاه معین میکنیم که گیاه بعد از استراحتی 3 ماهه دوباره با آبیاری بیدار شده و شروع به گلدهی میکند( البته اگر 4 یا 5 سال سن داشته باشد یا بالغ باشد)،این پروسه تا زمستان ادامه دارد گیاه رشد کرده و بزرگتر میشود و در زمستان شروع به تولید برگهای جدید از لای یا از درون برگ قبلی میکند. برگ جدید از دل برگ قبلی بیرون زده و برگ قبلی بعد از مدتی خشک میشود و دوباره گیاه به همان پروسه رشدی خود برگشته و این روند را تا ابتدای بهار یا نهایتا اردیبهشت طی میکند.با آغاز روزهای بلند و هوای گرم و خشک در طبیعت( که باید در منزل شبیه سازی شود) گیاه وارد فاز استراحت میشود و در هر فاز گیاه دستورات مخصوص به خود را دارد که باید رعایت گردد.
آشنایی با روش نگهداری لیتوپس یا کاکتوس سنگی
نور مناسب گیاه لیتوپس یا کاکتوس صخره ای
کاکتوس صخرا ای از سطح بالای خود میتواند مثل پنجره ای نور را برای کلروفیل یا سبزینه های خود بفرستد. این پنجره وقتی نور بسیار زیاد شود و دما بالا رود از ورود نور به داخل جلوگیری میکند تا مبادا سیستم فتوسنتزی آسیب ببیند.باید این گل را جلوی پنجره ی جنوبی قرار دهید یا روزی ۵ ساعت نور مستقیم و زیاد بخورد و باقی روز اگر سایه بود هم طوری نیست. در تابستان که گیاه استراحت میکند گیاه را در برابر آفتاب شدید قرار ندهید تا نسوزد. در تابستان که زمان خواب و استراحت گیاه است، بهتر است گیاه در برابر نور شدید قرار نگیرد چرا که در این شرایط خواهد سوخت. این گل از سطح بالایی خود مانند پنجره نور را به سبزینه‌ها می‌فرستد و زمانی که نور زیاد شود از ورود نور به داخل جلوگیری میکند تا سیستم فتوسنتز دچار مشکل نشود. تکثیر لیتوپس نیز توسط کاشت بذر و یا تقسیم بوته انجام میشود. این گیاه خود قادر به گرده‌افشانی نیست.
آبیاری مناسب گیاه لیتوپس یا کاکتوس صخره ای
آبیاری بخش مهمی از زندگی این گیاه است.همانطور که گفته شد با شروع بارندگی های پاییزه رشد این آغاز شده و بعد بارندگی ها گل داده و پس از گرده افشانی به بذر میرود پس در منزل هم در آغاز فصل خنک آبیاری را آغاز کرده و با هفته ای 1 الی 2 بار بسته به دمای اتاق یا گلخانه به طور مرتب ادامه می دهید. این گیاه نیز مانند دیگر کاکتوس‌ها آب را در خود ذخیره میکند و از دسته گیاهان گوشتی به حساب خواهد آمد. این آب ذخیره شده در گیاه در هنگام بی آبی و تولید برگ‌ها به مصرف گیاه خواهد رسید . آبیاری کاکتوس صخره‌ای بخشی مهم از زندگی آن بشمار میرود، زمانی که بارندگی های پاییزه شروع می شود، رشد این گیاه نیز آغاز خواهد شد و پس از بارندگی‌ها گل دهی گیاه را شاهد خواهید بود؛ بنابراین آبیاری این گیاه را از آغاز فصل خنک شروع کنید و هفته ای یکتا دو بار بسته به دمای اتاق این کار را مرتباً ادامه دهید.
نکته ای که باید در زمان آبیاری به خاطر داشته باشید این است که آب بر روی گل‌ها ریخته نشود، چرا که منجر به از بین رفتن گرده‌ها میشود. زمانی که در زمستان‌ها برگ‌ها تولید شدند آبیاری قطع گردد، چرا که در این زمان برگهای جدید باید تمامی آب و مواد غذایی برگهای قدیمی را جذب کنند تا برگهای قدیمی از بین بروند؛ پس هر زمان که دیدید برگی جدید در حال رشد است باید آبیاری را متوقف کنید. زمانی که به فصل گرم سال رسیدید آبیاری را به 2 هفته یکبار کاهش دهید و یادتان باشد آبیاری زیاد منجر به از بین رفتن گیاه خواهد شد. همانطور که می‌بینید سیکل زندگی لیتوپس کاملاً متفاوت با دیگر کاکتوس‌هایی است که تا به کنون دیده‌اید.
بنابراین ازآبیاری در هنگام رویت برگ جدید تا آخر تولید برگ جدید خودداری کنید وگرنه برگ قبلی از بین نرفته و برگ جدید هم توسعه پیدا نمیکند. پس از آن دوباره با همان منوال قبلی آبیاری کنید در ضمن بین دو آبیاری خاک خشک شده باشد . در فصل استراحت این گل هرگز زیاد آبیاری نکنید وگرنه گیاهتان از بین میرود . در طبیعت این گل هنگام بارندگی ها و مرطوب شدن هوا میتواند از همان سطح بالایی خود مثل دریچه آب را به صورت بخار ، جذب کند.
خاک مناسب گیاه لیتوپس یا کاکتوس صخره ای
خاک بخش مهم این گیاه را تشکیل میدهد خاک این گل حتما باید آب را به راحتی از خود عبور دهد در مناطق سردسیر باید کاملا خاک آب را رد کند و در مناطق گرمتر باید کمی خاک را سنگین تر گرفت ولی نه زیاد. ترکیب شن و ماسه و پرلیت و کمی ورمی کمپوست برای این گل مناسب است.
تکثیر گیاه لیتوپس یا کاکتوس صخره ای
تکثیر این گل از طریق کاشت بذر و یا تقسیم بوته میباشد.اولا این گل خود عقیم بوده و قادر به خود گرده افشانی نیست.بنابراین زنبور ها آن را با گلهای گیاهان دیگر گرده افشانی میکنند.در اول پاییزکه گیاه بالغ شما گل داد میتوانید در روز چهارم گلدهی( کلا گلدهی یک هفته طول میکشد) آنرا با برس گرده افشانی کنید و بعد از چند هفته کپسول بذر را مشاهدی میکنید.با جدا کردن بذر و کاشتن آن ترجیحا در بهار یا پاییز گیاه خود را تکثیر کرده اید.راه دوم تقسیم هر پایه در فصل خواب گیاه یا در ابتدای فصل رشد گیاه است که پایه ها را در گلدانهای جدا قرار میدهید.
تعویض گلدان گیاه لیتوپس یا کاکتوس صخره ای
بهتر است گلدان لیتوپس را هر 3 سال یکبار بعد از پایان مرحله ی تولید برگ و زمانی که مرحله تولید برگ کاملاً به اتمام رسید انجام شود. تعویض کنید ریشه های گیاه نسبتا عمیق بوده و گلدان هایی با عمق بیشتر را ترجیح میدهند . و خاک آن باید زهکش مناسبی داشته باشد. ترکیب شن و ماسه و پرلیت و کمی ورمی کمپوست برای این گل مناسب است.
آفات و بیماری گیاه لیتوپس یا کاکتوس صخره ای
مهمترین آفت این گل شپشک آردآلود میباشد.که در درز شکاف سطح پنجره یا هنگام تولید گل جدید بین 2 سطح برگ یا روی ریشه از شیره ی گل استفاده میکند . این آفت یک حالت پشمک مانند در خود درست کرده و مثل پنیر پیتزا کش میاید.بهترین راه این است که با برس آغشته به الکل صنعتی گیاه روی حشره بمالید تا از بین برود و سپس آن نقطه را با آب بشویید تا الکل آسیبی به بافت گل وارد نکند. یک برس را به الکل صنعتی آغشته کنید و به آرامی بر روی حشره بکشید تا از بین برود، پس ازآن نقطه مورد نظر را با آب بشویید تا الکل گیاه را از بین نبرد.
