معرفی کراسولا یا گیاه یشم
سبک زندگی › باغچه
- 97/08/15
آشنایی با گیاه خانگی کراسولا معروف به گیاه یشم
کراسولا با نام علمی “Crassula ovata” از خانواده “Crassulaceae” و جنس “Crassula” تعلق دارد و بومی جنوب آفریقا است که امروزه به شکل گسترده ای در اکثر نقاط به عنوان گیاهی خانگی مورد استفاده قرار میگیرد.گیاه یشم گیاهی گوشتی (بافت برگها و ساقه می توانند آب در خود ذخیره کنند) ، همیشه سبز با برگهایی ضخیم و براق میباشد ورشدی آهسته و کند دارد و پس از گذشت سالها حداکثر ۳-۱ متر رشد میکند و ارتفاع می‌یابد. کراسولا یا گیاه یشم گیاهای انزژی زا بوده و فضای خانه را مطبوع و پرانرژی می کند این گیاه به عنوان یک گیاه آپارتمانی، نگهداری میشود. به طور کلی نگهداری از آن و برطرف کردن نیاز‌هایش کار بسیار ساده و لذتبخشی است.
این گیاه مقاوم و زیبا را به راحتی میتوان با هرس کردن به بونسای تبدیل کرد. رنگ برگها نیز معمولا سبز یشمی است و به همین دلیل این گیاه ، گیاه یشم خوانده می شود اگرچه با تغییر شرایط نوری و وجود نور مستقیم آفتاب در برگ برخی از ارقام ته مایه ای از رنگ قرمز نیز می تواند پدیدار شود . رنگ ساقه های جوان نیز سبز یشمی است اما ساقه با بزرگ و بالغ شدن قهوه ای رنگ و چوبی میشود . تحت شرایط مساعد محیطی گلهایی ستاره‌ای شکل به رنگ سفید و یا صورتی در بهار شکوفا می شوند. البته وجود دوره های تاریک سرد و خشک در زمستان نیز می تواند منجر به گلدهی این گیاه در این زمان از سال شود.
روش نگهداری کراسولا یا گیاه یشم
نحوه آبیاری مناسب کراسولا یا گیاه یشم
گیاه یشم به آبیاری کمی در تابستان و آبیاری کمتری در زمستان نیاز دارد.البته این گیاه دوران رکود و یا استراحت در زمستان ندارد و لازم نیست تا آبیاری گیاه در طی زمستان قطع شود اما به دلیل کاهش فعالیت عمومی گیاه در طی این فصل حتما باید آبیاری گیاه را کاهش داد. به طور کلی روش آبیاری کراسولا بدین صورت است که تا زمانی که خاک گیاه خشک نشده است نباید به گیاه آب دهید. به بیان دیگر چه در تابستان و چه در زمستان قبل از آبیاری ابتدا شرایط رطوبتی سطح خاک را بررسی کنید در طی تابستان زمانی که سطح خاک خشک شده بود گیاه را آبیاری کنید اما در طی زمستان صبر کنیدتا خاک تا حدود عمق ۲-۱ سانیتمتری نیز خشک شود و سپس گیاه را آبیاری کنید. گل کراسولا نسبت به آبیاری زیاد و یا باقی ماندن آب در خاک حساس است که در صورت چنین مسئله ای ابتدا برگها ریزش می کنند و سپس ساقه گیاه خواهد پوسید. از طرفی خشکی کشیدن بیش از اندازه این گیاه باعث می شود که از ضحامت برگهای این گیاه کاسته شود و حالتی چروکیده بیابند و در صورت شدید بودن و طولانی مدت بودن خشکی خاک امکان ریزش برگها نیز وجود دارد.
هنگامی که آب کافی به گیاه نرسد ذخیره آبی آن در برگها به سمت ریشه ها میرود و در نتیجه برگها چروکیده و نازک میشوند. اگر خشکی و بی آبی ادامه پیدا کند، برگها افتاده و گیاه به خواب میرود. چون آخرین قطره آب موجود در گیاه از دست میرود و به ریشه حرکت میکند تا زنده بماند، با آب دهی مناسب به گیاه و دریافت رطوبت کافی دوباره ریشه ها و برگها رشد میکنند. باید مراقب باشید گیاه دچار تنش آبی نشود. تنش آبی باعث ریزش برگ کراسولا میشود. بنابراین توجه داشته باشید آبدار نبودن برگها و لاغر شدن آنها یک واکنش طبیعی به بی آبی است.
نور مناسب کراسولا یا گیاه یشم
گیاه کراسولا یا گیاه یشم به مکانی روشن و پر از نور نیاز دارد. اصولا این گیاه می تواند نور مستقیم آفتاب را نیز تحمل کند اما اگر مدتی گیاهتان را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری کرده اید به شکل ناگهانی آنرا به مکانی با نور مستقیم منتقل نکنید. این کار می تواند منجر به چروکیدگی برگها و بروز نواحی سوخته بر روی برگهای گیاه شود. بلکه این کار را به تدریج و در طی چند هفته انجام دهید تا گیاه به تابش اشعه های مستقیم آفتاب عادت کند. همچنین این گیاه نور صبح تا ظهر تا بیش از نور بعد از ظهر دوست دارد زیرا وجود دمای بالاتر هوا نسبت به صبحگاه همراه با اشعه مستقیم آفتاب می تواند موجب افزایش آسیب به گیاه شود. اگر نور مورد نیاز کراسولا فراهم بوده و گیاه از اشعه مستقیم آفتاب نیز بهره مند باشد امکان دارد بعد از مدتی نواحی قرمز رنگی بر روی پهنه برگها شکل بگیرد که موجب زیبایی بیش از پیش گیاه خواهد شد. نور کم محیط ابتدا منجر به کم رنگ شدن برگهای گیاه و سپس ریزش آنان می شود. توجه داشته باشید که اگر نیاز نوری کراسولا محیا نباشد و هر مقدار مکان نگهداری این گیاه از نور کمتری برخوردار باشد باید آبیاری گیاه را نیز کمتر کرد.
دمای مورد نیاز کراسولا یا گیاه یشم
بهترین دمای نگهداری کراسولا برای رشد ۲۴-۱۵ درجه سانتیگراد است البته دما را تا حدود صفر درجه می تواند تحمل کند اما به هر حال بهتر است گیاه را در شرایطی نگه داریم که چنین دمایی وجود نداشته باشد تا از خطر سرمازدگی و یخزدگی در امان باشد. همچنین وجود هوای سرد می‌تواند خطر پوسیدگی این گیاه را بسیار افزایش دهد. بنابراین بهتر است که حداقل دما را برای این گیاه در حدود ۱۰ درجه در نظر بگیریم.
خاک مناسب برای کراسولا یا گیاه یشم
گیاه یشم به خاکی با زهکش بسیار خوب نیاز دارد. چنین خاکی مانع از ماندگاری آب در محیط اطراف ریشه ها می شود . وجود مواد ارگانیک همانند خاک برگ به رشد بهتر این گیاه کمک می کند. به عنوان مثال می توان از مخلوط خاک برگ و کوکوپیت و پرلایت استفاده کرد و به این مخلوط ورمی کمپوست (مثلا به میزان یک مشت ) نیز اضافه کرد. همچنین خاک مخصوص کراسولا می توان ترکیبی از دو قسمت پیت موس+یک قسمت شن یا پرلایت باشد. توجه داشته باشید مخلوطهای خاکی که برای کاکتوسها استفاده می شود معمولا از حجم بیشتری از شن تشکیل شده است و مواد ارگانیک بسیار کمی دارد و اگرچه از زهکش بسیار خوبی برخوردار است اما گیاه یشم در چنین خاکی رشد کمی خواهد داشت. برای کوددهی میبایست کود را با شروع فصل بهار و در طی تابستان انجام داد و از کوددهی گیاه در طی پاییز و زمستان خودداری کرد.
کوددهی مناسب کراسولا یا گیاه یشم
برای کوددهی نیز میتوان هر ماه از کودی کامل با فرمول ملایم ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده کرد و می توان غلظت آنرا به نصف نیز کاهش داد.
تکثیر و قلمه زدن کراسولا یا گیاه یشم
تکثیر کراسولا بسیار آسان است به شکلی که می توان فقط یک برگ از این گیاه را جدا کرد و در بستری مناسب که نگهدارنده رطوبت است به شکل عمودی قرار داد تا ریشه تشکیل شود. به عنوان مثال میتوان از مخلوط شن و پرلایت برای کاشت قلمه های این گیاه استفاده کرد. بعد از شکل گیری ریشه، گیاهچه ای کوچک شروع به رشد می کند اما توجه داشته باشید که برگ اولیه (که در ابتدا کار در خاک قرار می دهیم) در نهایت خواهد خشکید و از بین خواهد رفت. گلدان محتوی قلمه های برگی را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید. شکل گیری ریشه ها حدود یک ماه طول می کشد. آبیاری در زمانی که ریشه ها در حال شکل گیری است لازم نیست و حتی می‌تواند موجب پوسیدگی قلمه ها شود.
بنابراین مرطوب کردن بستر کاشت قبل از قرار دادن قلمه‌ها کافی است.ساقه های این گیاه توانایی این را دارند که اگر با خاک تماس داشته باشند در طول خود و اکثرا در قسمت گره ( ناحیه اتصال برگ به ساقه) ریشه تولید کنند. ریشه زایی بخصوص زمانی که طول روزها کوتاه است (در پاییز و یا در بهار) بهترصورت میگیرد اما با این وجود در تمامی فصول سال می توان نسبت به قلمه گیری از این گیاه اقدام کرد. از ساقه های گیاه نیز میتوان قلمه تهیه کرد. بدین صورت که از گیاهی بالغ و ساقه های رسیده و بالغ گیاه می توان قلمه ای با طول حداقل 10-7 سانتیتمر تهیه کرد و برش را از قسمت بالای یک گره زد. به بیان دیگر قلمه ها حداقل باید یک جفت برگ داشته باشند. اگر تعداد برگها بیش از این است ابتدا برگهای موجود در قسمت پایین قلمه را جدا کنید تا بتوان به راحتی آنرا در بستر خاک کاشت. البته قبل از عمل کاشتن به مدت یک شب قلمه ها را در مکانی خشک و با دمای ملایم قرار دهید تا رطوبت اضافه آن از بین برود.سپس قلمه ها در بستر کاشت قرار میگیرند و لزومی به آبیاری آنان تا زمان شکل گیری ریشه نمی باشد. حدود یک 4 -3 هفته طول میکشد تا رشد ریشه ها آغاز شود.
تعویض گلدان کراسولا یا گیاه یشم
به طور کلی تعویض گلدان باعث تاخیر در رشد گیاه و عدم گلدهی می شود مخصوصا اگر گلدان جدید بسیار بزرگ تر باشد زیرا که گیاه در صورت احساس فضای زیاد در خاک اقدام به رشد ریشه میکند سپس به شاخ و برگ رسیدگی میکند.پس هر موقع ریشه ها از زیر گلدان بیرون زد تقریبا هر 2 یا 3 سال یک بار، در ابتدای بهار گلدان را فقط با یک سایز بزرگتر تعویض کنید.
هرس کردن کراسولا یا گیاه یشم
هر ساقه ای را که خارج از فرم اصلی گیاه رشد کرده است میتوانید کوتاه کنید اما توجه کنید که به طور کل بیش از 30درصد از حجم کل شاخسار گیاه را قطع نکنید . بیش از این می تواند به گیاه شوک وارد کند. همچنین سرزنی گاه به گاه برخی از ساقه ها در طی فصل رشد می تواند به ایجاد فرم بوته ای و انبوه تر این گیاه کمک کند. این گیاه نیاز چندانی به هرس ندارد اما اگر مرکز گیاه دچار انبوه شاخسار شده است و یا ساقه هایی بیش از اندازه بلند شده اند میتوان در اواخر زمستان یا اوایل بهار و قبل از اینکه رشد فعال گیاه شروع شود نسبت به هرس گیاه اقدام کرد.
آفات، بیماری و مشکلات کراسولا یا گیاه یشم
شپشک آرد آلود و شپشک سپردار از جمله آفات این گیاه محسوب می شوند. برای مبارزه با آفات این گیاه از مالاتیون استفاده نکنید زیرا گیاه یشم و تمامی انواع کراسولا به این ماده شیمیایی حساسیت دارند.
بیماری های قارچی از جمله بیماری های شایع این گیاه هستند بخصوص اگر شرایط آبیاری این گیاه به شکل نامناسب انجام گیرد و نور مکان نگهداری از گیاه نیز نامناسب و کم باشد.
ساقه هایی را که نشانه هایی از پوسیدگی را نشان می دهند تا قسمتی از ساقه که سالم است از گیاه جدا کنید و برای مطقع برش خورد از قارچکش استفاده کنید. البته اگر مشکل پوسیدگی به ریشه های گیاه نیز برسد دیگر کاری برای گیاه نمی توان انجام داد.
سفیدک پودری نیز بیماری قارچی دیگری است که می تواند بر روی برگها و ساقه ها لکه های سفید رنگ ایجاد کند.
پوسیدگی باکتریایی با عامل باکتریایی اروینیا Erwinia از دیگر بیماری های این گیاه است که موجب پژمردن و از بین رفتن گیاه می شود و تنها راه حل آن دور انداختن گیاه بیمار است .
همچنین بیماری ویروسی وجود دارد که با نام حلقه سیاه شناخته می شود و بر روی قسمتهای زیرین برگها حلقه های سیاه رنگی ایجاد می کند. بیماریهای ویروسی راه درمان ندارند و فقط باید به حذف برگهای آلوده اکتفا کرد.
