نکات مهم برای آموزش مشارکت به فرزندان
سبک زندگی › فرزندان
- 97/10/11
آموزش مشارکت به کودکان را با قوانین کوچک شروع کنید
کودک تا 5 سالگی به درستی معنی مشارکت و تقسیم کردن را نمی فهمد. اما به هر حال کودک می تواند بعضی از قوانین پایه را درک کند. مثلا صبر کردن و رعایت برای نوبت ( زهرا می رود و بعد تو می روی ) یا اگر تو یک اسباب بازی را کنار بگذاری، هر کسی می تواند با آن بازی کند و اگر اسباب بازی ات را برای بازی به جایی می بری، پس همه کسانی که آنجا هستند می توانند با آن بازی کنند.
برای یاد دادن مشارکت به کودکان زمان مشخص کنید
دفعه بعدی که فرزندتان نمی خواهد چیزی را با دیگران تقسیم کند، از زمان سنج استفاده کنید. به کودک بگویید که برای مدتی محدود، مثلا 10 دقیقه می تواند با آن بازی کند و بعد با اتمام زمان، نوبت خواهرش است که 10دقیقه با آن بازی کند. این شیوه به کودک نشان می دهد که چگونه نوبت را رعایت کند و او را متوجه این مسئله می کند که اسباب بازی اش را برای همیشه به کسی نمی دهد.
وسایل خاص را کنار بگذارید
حتما شما هم وسایلی دارید که برایتان بسیار با ارزش است و دوست ندارید که آنها را در اختیار دوستانتان قرار دهید، پس چرا از کودک توقع دارید اسباب بازی ها یا سایر وسایل مورد علاقه اش را با دیگران قسمت کند؟! اگر کودک به اسباب بازی یا کتاب خاصی علاقه زیادی دارد، او را مجبور نکنید که آن را به دیگران بدهد. اما در عین حال او را متوجه کنید که نباید وسایل مورد علاقه اش را در حضور دوستانش بیرون بیاورد. این وسایل تا زمان ترک مهمانانش داخل کمد باقی می مانند.
برای یاد دادن مشارکت به کودکان الگو باشید
کودکان به آنچه که والدین انجام می دهند، توجه ویژه ای دارند، پس اجازه بدهید کودک شما را در حال مشارکت ببیند. مثلا اگر در حال خوردن ساندویچ هستید، از کودک سوال کنید که آیا تکه ای از آن را می خواهد. شما و همسرتان حتی باید توجه کودک را به اینکه چگونه می توان با دیگران مشارکت کرد نیز جلب کنید. مثلا انتخاب نوبتی فیلمی که قرار است در سینما ببینید یا تقسیم فضا برای وسایل شخصی در حمام می تواند چگونگی مشارکت و تقسیم کردن را به کودک بیاموزد.
برای بازی ها یک موضوع انتخاب کنید
یک کودک نوپا، کودک دیگری را می بیند که در حال بازی با یک اسباب بازی است و ناگهان تصمیم می گیرد با همان وسیله بازی کند. با وجود اینکه این رفتار کاملا طبیعی است اما می تواند برای شما آزار دهنده باشد. برای آرام کردن این وضعیت می توانید یک موضوع خاص را برای بازی کودکان انتخاب کنید. ( ساحل، مزرعه، آشپزی و ...) تا همه بچه ها با اسباب بازی های مشابه بازی کنند. حتی می توانید رنگ بعضی از اسباب بازی ها را هم یکسان انتخاب کنید تا سر رنگ آن باهم دعوا نکنند.
برای آموزش دادن مشارکت به کودکان به خیریه ها کمک کنید
مناسبت ها و تعطیلات فرصت مناسبی است تا با کودک در مورد قسمت کردن وسایل با کودکانی که ممکن است وضعیت مناسبی نداشته باشند، صحبت کنید. به همراه کودک در برنامه های خیریه که برای بچه های اسباب بازی جمع آوری می کنند، شرکت کنید تا کودک بتواند بعضی از اسباب بازی ها یا لباس هایی که دیگر از آنها استفاده نمی کند را به خیریه اهدا کند. یا می توانید کودک را به فروشگاه ببرید و از او بخواهید که چند اسباب بازی نو برای هدیه به خیریه انتخاب کند.
برای یاد دادن مشارکت به کودک نقش بازی کنید
اگر پاسخ کودک شما به درخواست مشارکت و تقسیم کردن همیشه "نه" است، بد نیست کمی به تلافی فکر کنید! وقتی در حال بازی با کودک هستید و او از شما چیزی می خواهد - مثلا لگوی زرد رنگ - به سادگی به او "نه" بگویید و زمانی که کودک ناراحت و عصبانی می شود، با او در مورد اینکه چه احساسی دارد صحبت کنید و به او بگویید که مطمئنا نمی خواهد باعث به وجود آمدن این حس در دوستانش شود. با این شیوه می توانید هر بار که کودک برای مشارکت و تقسیم دچار دودلی شد، احساسش را به او یادآوری کنید.
برای آموزش مشارکت به کودک به رفتارهای مثبت پاداش دهید
ما زمان زیادی را برای آموزش رفتارهای مناسب به کودک صرف می کنیم و به آسانی فراموش می کنیم به رفتارهای مناسب و درست کودک پاداش دهیم. وقتی کودک وسایلش را با دیگران تقسیم می کند، او را مورد تشویق قرار دهید. اجازه بدهید کودک متوجه شود که شما چقدر از دیدن مهربانی او با دوستان یا خواهر و برادرش خوشحال می شوید و به او بگویید که با این رفتارش بچه های دیگر را هم چقدر خوشحال کرده است.
مشارکت را با کودک تمرین کنید
در کنار کودکان بودن و تعامل با آنها در خلال بازی می تواند درسی برای مشارکت و تقسیم کردن باشد. پس سعی کنید هرچه زودتر کودک را به بودن در کنار همسالانش عادت دهید. شرکت در برنامه های گروهی بازی طی سال های می تواند اعتماد و اطمینان میان دوستان را تقویت کند و هر چه قدر این حس اعتماد بیشتر گسترش پیدا کند، کودک بیشتر به مشارکت و تقسیم کردن با دیگران تمایل نشان خواهد داد.
به او نشان دهید که چگونه شراکت کند.
شما الگویش باشید. شما بهترین ابزار آموزشی هستید، بنابراین از هر فرصتی بهره گیرید تا به فرزندتان مشارکت را نشان دهید. اندکی از غذای خود به او بدهید یا فرصتی دهید که در تهیه‌ی نهار به شما کمک کند. همان طور که این کار را می‌کنید، از واژه‌ی "شراکت" استفاده کنید تا رفتار خود را شرح دهید، مثلاً با گفتن عبارتی مانند، "ساندویچ من خیلی خوشمزه‌ست و دوست دارم اون رو با تو شریک بشم". وقتی شخصی از شما چیزی قرض می‌خواهد، از آن نیز لحظه‌ای آموزشی بسازید.
آموزش مشارکت را از قبل برنامه ریزی کنید.
اگر فرزندتان برای مشارکت اسباب بازی‌هایش مشکل دارد، هنگامی که مهمان دارید از والدین دوستش بخواهید تا بعضی از اسباب بازی‌های خودشان را همراهشان بیاورند. خردسالان چیزهای جدید را دوست دارند و به زودی فرزندتان متوجه می‌شود که او باید اسباب بازی‌هایش را به مشارکت بگذارد تا بتواند با اسباب بازی‌های دوستش بازی کند. وقتی دوستان به همراه فرزندش به خانه شما می‌آیند، توجه داشته باشید که بچه‌های نوپا طبیعتاً از آنچه متعلق به خودشان است، مراقبت می‌کنند، بنابراین بهتر است اسباب بازی‌های محبوبش را دور از دسترس دیگران قرار دهید.به فرزندتان برای شراکت فرصت دهید. لحظه‌هایی را بیافرینید که در آن می‌توانید شراکت را تشویق کنید. این کار را با مشارکت در وظایفی ساده انجام دهید، مثل تمیز کردن سفره پس از نهار. بچه‌های نوپا به وظایف بزرگ نیاز ندارند، فقط حمل کردن بشقاب به ظرفشویی به فرزندتان درباره‌ی مشارکت در وظایف و کمک به دیگران می‌آموزد. او را تشویق و ستایش کنید: "خیلی ممنون که بشقابت رو بردی آشپزخونه، به مامان کمک بزرگی کردی!" با بخشش به اشخاص مستحق، او را به این کار تشویق کنید. از او بخواهید لباس و اسباب بازی‌های اضافه خود را جدا کند و سپس آنها را به بچه‌های نیازمند اهدا کنید. شرح دهید که چرا باید شراکت کنیم.
همدردی کودک در مشارکت
با حرف زدن درباره آنها، به فرزندتان کمک کنید تا افکار و احساسات دیگران را کشف کند. مثلا اگر دوستی ناراحت می‌شود، بگویید که احتمالا او چه احساسی دارد. "وقتی به تینا اجازه ندادی که با ماشینت بازی کنه، ظاهرا ناراحت شد. نمی‌دونم چه کار کنیم که حالش خوب بشه!" به او کمک کنید او نیز احساساتش را بیان کند: "ظاهرا چون دوستت ماشینت رو برداشته، ناراحتی." این کار بنیانگذار همدردی است و با بزرگ شدن فرزندتان، در روابط او به خوبی خدمت می کند.تلاش‌های او را در نظر داشته باشید. گاهی چنان زمان خود را صرف آموزش رفتارهای فرزندمان می‌کنیم که وقتی او کار خوبی انجام می دهد نیز از تحسین رفتار خوبش غافل می شویم. لحظه‌هایی که فرزندتان با فرد دیگری مشارکت می‌کند او را تحسین کنید. بگذارید بداند که از دیدن مهربانی او با دوستش تا چه حد خوشحالید و بگویید که او چگونه دوستش را خوشحال کرده است. به این ترتیب کم‌کم او ارزش رفتار خوب خود را متوجه می شود و نسبت به تکرار آن احساس خوبی خواهد داشت.وقتی مشکلی به وجود می آید. اگر فرزند نوپای شما از شراکت امتناع کرد، او را تنبیه نکنید. تنبیه کردن بخصوص در این مرحله از رشدفرزندتان، مشارکت او تقویت نخواهد کرد. وقتی او مشارکت نمی‌کند، بگذارید تا کوچولویتان بداند که از او ناامید شده‌اید، اما فقط همین و داستان را زیاد بزرگ نکنید. برخی از این مبارزه‌ها باید نادیده گرفته شود. بگذارید خودش مشکلش با با دیگر بچه‌ها را حل کند.برای تشویق مشارکت، به جای نکوهش او، رفتار خوب او را تحسین کنید . یادتان باشد، ایرادی ندارد که فرزندتان اشیای خاصی را برای خودش نگه دارد. همان طور که بزرگ می‌شود، یاد می‌گیرد که شراکت با دوستان لذت بیشتری دارد. وقتی با فرزندتان درباره شراکت حرف می‌زنید، آرام و مهربان باشید. همدردی را تشویق کنید. درک کنید که شراکت برای او تا چه حد دشوار است. امکاناتی را به وجود آورید که کار را ساده کند." دیدم وقتی سارا کتابت رو خواست، چقدر ناراحت شدی. شراکت خیلی سخته. نمی‌دونم، شاید چون باهاش شراکت نکردی، سارا هم ناراحت شده. "
