ضرورت تحقیق در مورد آسیب های اجتماعی در روانشناسی
پزشکی و سلامت › روانشناسی
- 97/10/07
آسیب‌های اجتماعی به دسته‌ای از نابسامانی‌ها و ناهنجاری‌های رفتاری افراد یک جامعه چه بصورت فردی و یا جمعی اطلاق می‌شوند که ریشه در بی نظمی‌ها، کژکارکردی‌های پدیده‌های اجتماعی و پیامد‌های نامطلوب آن‌ها دارد. این آسیب‌ها غالبا باعث رنجش روانی، جسمی و مادی اقشار خاص و آسیب‌پذیر جامعه می‌شوند. تحقیق در مورد آسیب های اجتماعی بدون در نظر گرفتن شرایط زمینه‌ای یک جامعه یا اجتماع کار خیلی دشواری است؛ پس قبل از شروع تحقیق در این زمینه اول باید از جامعه مورد بحث شناخت کافی پیدا کرد. همچنین قابل ذکر است که روش تحقیق در زمینه آسیب‌های اجتماعی مختلف با هم فرق دارند. در این مقاله ابتدا در مورد شیوه تحقیق در مورد آسیب های اجتماعی، سپس درباره انواع آسیب‌های اجتماعی بحث خواهد شد.شیوه های تحقیق در مورد آسیب های اجتماعی
در آسیب شناسی اجتماعی هم مانند سایر حوزه‌های اجتماعی، از شیوه عملی برای بررسی موضوعات مورد نظر استفاده می‌شود. چون برای تحقیق در مورد آسیب های اجتماعی باید به مطالعه و بررسی علل، زمینه‌ها و راه حل‌ها در زمینه انحرافات و آسیب‌ها پرداخت که این مطالعات باید هم از لحاظ ذهنی به صورت شناخت مفاهیم خاص و هم به کمک ابزار وسایل تحقیق عینی به صورت پژوهش‌های علمی انجام شود.
انجام دادن چنین تحقیقاتی به شکل علمی از حدود ۸۰ - ۹۰ سال پیش آغاز شد. البته در آن زمان این پژوهش‌ها کمتر جنبه واقع بینانه داشت. ولی پس از مدتی پژوهش‌ها قابل اتکا شدند، چون محققان از روش‌های تحقیقی دقیق‌تر و معتبرتری استفاده کردند؛ روش‌هایی که از اعتبار بیشتری در برآورد مشکلات اجتماعی برخوردار بودند. مثلا پرسشنامه‌های مختلف تهیه شد، شیوه‌های اعتبار یابی و استفاده از روش‌های معتبر معمول شد و از اصول روش تحقیق که در علوم انسانی کاربرد مفیدی دارد استفاده گردید. به این ترتیب اطلاعات لازم در زمینه انواع انحرافات و مشکلات در سطح یک جامعه جمع آوری می‌شود. این فعالیت‌ها همچنان در حال طی کردن سیر تکامل است و مانند پیشرفت سایر علوم هر روزه شیوه‌های جدیدی برای بررسی و ارزیابی افراد و جوامع و تحقیق در زمینه آسیب‌های اجتماعی بدست می‌آید
انواع آسیب های اجتماعی
اینکه در مورد چه نوع آسیب اجتماعی تحقیق و مطالعه می‌شود در انتخاب روش تحقیق اهمیت بالایی دارد. برای طبقه‌بندی آسیب‌های اجتماعی می‌توان انواع گوناگونی از طبقه‌بندی ارائه کرد. ما آسیب‌های اجتماعی را به شکل زیر دسته‌بندی کرده‌ایم:
- آسیب‌های اجتماعی خانواده
- آسیب‌های اجتماعی زنان
- آسیب‌های اجتماعی طلاق
- آسیب‌های اجتماعی جوانان
- آسیب‌های اجتماعی اعتیاد
- آسیب‌های اجتماعی اینترنت
- آسیب‌های اجتماعی ماهواره
- آسیب‌های اجتماعی دانش آموزان
چرایی تحقیق در مورد آسیب های اجتماعی
هر جامعه‌ای متناسب با شرایطی مثل فرهنگ، رشد و انحطاط خود با انواعی از انحرافات و مشکلات مواجه می باشد که تاثیرات خیلی بدی روی پروسه رشد و پیشرفت آن جامعه دارد؛ بنابراین هر جامعه‌ای در حال دست و پنجه نرم کردن با یک نوع یا انواعی از آسیب‌های اجتماعی است. شکی نیست که شناخت چنین مشکلاتی می‌تواند مسیر حرکت جامعه را بسوی ترقی و تعامل هموار سازد، بطوری که علاوه بر درک عمل آن‌ها و جلوگیری از تداوم آن عمل، با ارائه راه‌حل‌هایی به سلامت جامعه کمک نماید. به عنوان مثال مشکل اعتیاد هم به عنوان یک مشکل فردی و هم یک معضل اجتماعی مطرح است. این مساله در سطح اجتماعی نه تنها منجر به از بین رفتن نیرو‌ها و بودجه‌های جامعه می‌شود که نوعی سربار برای جامعه بوجود می‌آورد. شناسایی علل اساسی و کنترل آسیب‌های اجتماعی می‌تواند بسیاری از نیرو‌های از دست رفته جامعه را تجدید نموده و در مسیر کار سالم جامعه هدایت کند.
آسیب های اجتماعی از جنبه های مختلف
برای بیان اهمیت تحقیق در مورد آسیب های اجتماعی بیایید ببینیم که آسیب‌های اجتماعی از هر زاویه چگونه دیده می‌شود:
آسیب‌شناسی اجتماعی از نگاه یک فرد می‌تواند به قصد ایجاد تغییر در جامعه و کمک انجام شود. هر انسانی بلاخره یک گرایش خاصی دارد. خواه مذهبی باشد یا سیاسی؛ و بلاخره در تمام این گرایشات کمک به هم نوع و هدایت جامعه در تغییر اجتماع موثر است. مثلا اینکه یک نفر به گروه‌های آسیب‌پذیر (مثل زنان و کودکان) کمک کند، یا اینکه مثلاً هر انسانی دوست دارد به پیرمرد یا پیرزن ناتوان کمک کند.
اما از زاویه نگاه اجتماعی جنبه‌های بسیار گسترده‌تری را شامل می‌شود. از نگاه اجتماع، اگر به این آسیب‌های اجتماعی به موقع رسیدگی نشود، افزایش جرم وجنایت را در پی دارد که مخرب انضباط اجتماعی است و باعث نابودی نسل‌های آینده نیز می‌شود.
آسیب‌شناسی اجتماعی از نظر سیاسی هم حائز اهمیت است. چون قطعا اگر به این مشکلات توجه نشود کشور به سمت کشور‌های بیگانه متمایل شده و به جای فرهنگ خودی فرهنگ بیگانه در کشور پیاده می‌شود و این می‌تواند به اعتقادات دینی و مذهبی جامعه آسیب جدی بزند. وجود آسیب‌های اجتماعی، بزرگنمایی و تبلیغات دشمنان کشور را در پی دارد، ضمن آنکه وجود آسیب‌های اجتماعی در کشور اسلامی عامل تبلیغ منفی بر ضد اسلام خواهد بود. لذا لازم است که آسیب‌های اجتماعی ریشه یابی شود و از کلی‌گویی در جامعه خودداری شود و با ارائه راهکار‌های مدرن به جزئیات آسیب‌های اجتماعی توجه شود.
حرف آخر
حرف آخر اینکه هر کسی می‌تواند در جایگاه خودش به تحقیق در مورد آسیب های اجتماعی بپردازد. فقط نیاز به یک دانش صحیح از روش‌های جمع‌آوری اطلاعات و شیوه‌های آمارگیری درست است. کافی است فقط کسانی وجود داشته باشند که برایشان کمال افراد جامعه اهمیت داشته باشد و بخواهند به بهتر شدن زندگی فرد یا افرادی کمک کنند. آنگاه تمام سختی‌ها و مشکلات این مسیر از فرعیات محسوب می‌شوند.
