اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک چیست؟
پزشکی و سلامت › روانشناسی
- 97/09/06
این افراد قبلا شخصیت هیستریک نامیده می شدند، بسیار هیجانی هستند و دائم می خواهند مرکز توجه باشند. مودهای افراطی و اغراق آمیز آن ها ممکن است زندگی را برای خودشان و دیگران مشکل کند. بهترین ترجمه برای اصطلاح هیستریونیک، معادل هنرپیشه خواهد بود.افراد هیستریونیک هیجان های خود را به شیوه ای مبالغه آمیز نشان می دهند. برای نمونه: کسی را که لحظه ای پیش به آن ها معرفی شده است، می بوسند. یا در طول یک فیلم سینمایی غمگین به طور غیر قابل کنترلی گریه می کنند. آن ها معمولا از خود راضی و خود محور هستند و اگر مرکز توجه قرار نگیرند بسیار معذب می شوند. اغلب رفتار و ظاهری آراسته و جلب توجه کننده دارند و همیشه دلواپس وضع ظاهر خود هستند. علاوه بر این دایم به دنبال تعریف و تمجید دیگران هستند و اگر دیگران به آن ها توجه یا از آن ها تعریف نکنند ممکن است ناراحت یا خشمگین شوند. آن ها در به تعویق انداختن امیال خود معمولا به مشکل بر می خورند.
این افراد اغلب رویداد ها را به صورت سیاه یا سفید می بینند و سایه های خاکستری را مد نظر قرار نمی دهند. گفتار آن ها مبهم است، کلی گوئی می کنند و جزئیات ارائه نمی دهند و زیاد اغراق می کنند. این افراد معمولا با طوفان خشم یا سایر هیجانات، استفاده از جذابیت جنسی، لوندی یا گله گذاری سعی می کنند بر دیگران تسلط یابند.
معیارهای DSM-5 برای اختلال شخصیت نمایشی :
فرد تقریبا در همه ی زوایای زندگی هیجانی و به دنبال جلب توجه است. احساساتی بودن و توجه طلبی افراطی که از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه های مختلف تظاهر یابد، که علامت اش وجود لااقل پنج تا از موارد زیر است:
۱- در موقعیت هایی که مرکز توجه نیست ، ناراحت و معذب می شود.
۲- مشخصه تعاملش با دیگران، رفتار نامتناسب به صورت اغواگری جنسی یا تحریک کنندگی جنسی باشد.
۳- ابراز احساساتش به سرعت تغییر کند و سطحی باشد.
۴- همیشه از ظاهر جسمی خود برای جلب توجه دیگران استفاده کند.
۵- سبک تکلمش به نحوه افراطی مبتنی بر حدس، گمان و کلی گویی و فاقد جزئیات باشد.
۶- خودنما و نمایشی است و در ابراز احساسات مبالغه می کند.
۷- تلقین پذیر است، یعنی به راحتی تحت تأثیر افراد یا موقعیت ها قرار می گیرد.
۸- روابط را صمیمی تر از آنچه واقعاً هستند، می پندارد.
تحقیقات نشان می دهد که اختلال شخصیت هیستریونیک (اختلال شخصیت نمایشی) و اختلال شخصیت ضد اجتماعی خیلی وقتها با هم روی می دهند و این همزمانی بیشتر از آن است که شانسی باشد. تحقیقات نشان می دهند که حدود دو سوم افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک معیار های اختلال شخصیت ضد اجتماعی را هم دارا می باشند. به این دلیل بعضی روانشناسان به این نتیجه رسیده اند که اختلال شخصیت هیستریونیک و ضد اجتماعی در واقع دو چهره ی مختلف یک عارضه ی پشت پرده هستند: ورژن زنانه و ورژن مردانه. زنان مبتلا به این عارضه ی پشت پرده مستعد نشان دادن آن به صورت اختلال شخصیت هیستریونیک هستند، این در حالی است که مردان معمولا آن را به صورت اختلال شخصیت ضد اجتماعی نشان می دهند.
درمان اختلال شخصی نمایشی
اختلال شخصیت هیستریک (اختلال شخصیت نمایشی) نیز مانند سایر اختلالات روانی، قبل از هر نوع تجویز دارویی، باید از طریق روان درمانی بررسی و درمان شود. یکی از تکنیک روان درمانی برای این افراد، استفاده از فن روان تحلیلی است که از آن طریق، در موقعیت ها و زوایای مختلف، از بیمار و رفتارهای او فیلم گرفته می شود، سپس بیمار به همراه روانشناس خود، به تماشای فیلم می نشیند و روانشناس، به آنالیز رفتارها و علائم هشدار دهنده ی بیمار می پردازد. بیمار نسبت به وضعیت خود، بینش پیدا کرده و سپس به مقایسه ی اوضاع روانی و رفتاری خود با افراد معمولی جامعه می پردازد.
فرد هیستریونیک به عنوان شریک زندگی
رابطه عاطفی با آن ها دارای دو جنبه است. از یک سو شما با فردی رابطه دارید که واقعا وابسته به شما است از سوی دیگر همین فرد همواره در تکاپوی جلب توجه دیگران است. سوال اینجاست که آیا شما تحمل تغییرات خلقی وی را در پی ناکامی هایش در جلب توجه دیگران دارید؟ آیا شما به قول معروف پوستتان انقدر کلفت است که از رفتار وی در میان جمع احساس شرمندگی نکنید؟ احتمالا در برخورد اول وی را جذاب و پر شور دیده اید چنان که نفس در سینه تان حبس شده ، آن ها اگر فردی از جنس مخالف خود را خوشایند خود بیابند ، تمام تلاششان را برای بدست آوردن وی می کنند. در رابطه عاطفی با وی باید آمادگی گذاشتن انرژی بسیار زیاد برای براورده ساختن نیاز های عاطفی وی را داشته باشید. آن ها بسیار هیجانی و در گاهی اوقات بسیار آشفته حال می گردند. او نیاز های عاطفی خود را از طریق دریافت تحسین و تمجید دیگران بدست می آورند. بسیار زود رنج اند و کوچکترین بی توجهی به خودش را عذاب می داند. در عشق دمدمی مزاج اند . به افراط و زیاده روی عادت دارند. آن ها دوستان همجنس خیلی کم دارند زیرا از نظر همجنس هایشان رفتاری غیر قابل تحمل دارند و بیشتر دوستانشان افراد غیر هم جنس هستند.
چرا من عاشق افراد نمایشی می شوم؟
شاید شما جز ان دسته از افرادی هستید که در یک رابطه عاطفی فقط به دنبال ارضای نیاز های جسمی خود هستید و این رابطه می تواند برایتان لذت بخش باشد. اما اگر دوستدار رابطه دوسویه هستید نیاز ها و علایقتان در این رابطه نادیده گرفته می شود. پس مشخص کنید که آیا بدنبال رابطه دوسویه هستید یا خیر؟ ممکن است شما نیز فردی هیستریونیک باشید و رفتارها ی وی برایتان جذاب است. شاید جز افرادی هستید که عادت دارند نیاز های هیجان طلبی خود را سرکوب کنند و نادیده بگیرند لذا جذب چنین افرادی می شوید.
زندگی با همسر نمایشی (اختلال شخصیت نمایشی)
برای داشتن رابطه ای بهتر با وی می توانید از توصیه های زیر بهره برید:
1- حد و مرز های روشن و قاطعی برای وی تعیین کنید. از حد و مرزهای روانی و جسمی خود آگاه باشید، ببینید تا چه حد می توانید آسیب های جسمی و روانی وی را تحمل کنید و باید قاطعانه از حد و مرز های خود به خوبی دفاع کنید و از آسیب های احتمالی در امان بمانید.
2- بطور مداوم به محبوب هیستریونیک خود باز خور دهید .
3- صمیمیت و همدلی وی را مورد تشویق کنید. می توانید الگویی از همدلی و پذیرش غیر شرطی را نسبت به وی نشان دهید و سعی وی را برای درک عمیق و همدلانه خود تشویق کنید.
4- توقعات واقعی از او داشته باشید. تغییر وی بسیار کند صورت میگیرد و ممکن است بارها و بارها افسرده شود. احتمال اندکی وجود دارد که وی بدان حد تغییر کند که اطرافیان هیچ متوجه رفتار های نمایشی وی نشوند و شما باید همواره انتظار مقداری آشفتگی رفتاری را از سوی وی داشته باشید در غیر اینصورت از رابطه با وی بیرون بیایید.
5- زمان ترک رابطه: اگر تصمیم به ترک وی را گرفته اید باید بدانید که احتمالا با خشم و عصبانیت شدید وی روبرو خواهید شد. احتمالا تلاش می کند مانع این اتفاق شود یا به فکر انتقام جویی می افتد. توصیه ما این است که به کمک دوستان آشنایان از خود به خوبی محافظت کنید.
