برای بیماری آسم چه داروهایی می توان استفاده کرد
پزشکی و سلامت › پزشکی
- 97/10/02
داروهای مورد استفاده در آسم از دو دسته اصلی می باشد :
داروهای برطرف کننده تنگی (گشاد کننده نایژه) یا زود اثر:
این داروها طی حمله آسم ، ماهیچه های اطراف نایژه ها را از حالت تنگی خارج کرده و آن را شل می کنند. این داروها جهت حصول اطمینان از اینکه هوا طی حمله آسم به ریه ها وارد و از آنها خارج می شود، تجویز می گردند. در حقیقت هر فرد مبتلا به آسم باید یکی از این داروهای برطرف کننده و زود اثر را به همراه داشته باشد.
داروهای پیشگیری یا داروهای ضد التهابی بیماری آسم:
که باعث می شوند ترشح مواد شیمیایی توسط سلول های التهابی ریه که منجر به ایجاد آسم می شود کاهش یابد. این امر موجب می شود تا ریه ها نسبت به عوامل متعدد که باعث آغاز آسم می شوند کمتر حساس باشند حتی اگر کودک با این عوامل تماس داشته باشند. بعضی از داروهای پیشگیری از تعداد سلول های التهابی موجود در ریه می کاهند. همانگونه که از نام این داروها پیداست داروهای پیشگیری کننده ، از حمله آسم پیشگیری می کنند و از شدت آسم کودک می کاهند. به طور کلی باید از این داروها به طور مستمر و منظم استفاده کرد تا موثر باشند. داروهای برطرف کننده و پیشگیری کننده هم به صورت قرص و یا شربت تجویز می شوند و هم به صورت استنشاقی قابل مصرف می باشند. داروهای استنشاقی بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است زیرا که مقادیر زیادی از دارو مستقیماً به ریه وارد می شود ولی مقادیر کمی جذب سایر نقاط بدن می گردد و عوارض آنها کمتر است. از مشکلات داروهای استنشاقی آن است که دستگاه MDI باید به طور صحیح بکار رود و خود دستگاه MDI نیز خوب کار کند تا دارو به ریه برسد.
انواع داروهای برطرف کننده آسم
آگونیست های بتا دو
امروزه آگونیست های بتا دو با آدرنالین متفاوتند و از نظر شیمیایی بگونه ای تغییر کرده اند که کمترین اثر را روی فشار خون و قلب داشته باشند. آنها قوی ترین و سریع ترین داروهای برطرف کننده هستند. 2 نوع عمده آگونیست بتا – دو وجود دارد. اول آگونیست های بتا – دو زود اثر که در ظرف 5 دقیقه شروع بکار می کنند و ظرف 30 دقیقه به حداکثر اوج اثر خود می رسند و ظرف 4 تا 6 ساعت اثرشان تمام می شود و دوم آگونیست های بتا – دو طولانی اثر که ظرف 5 تا 30 دقیقه فعال می شوند(بر اساس نوع دارو)و ظرف 30 تا 60 دقیقه اثرشان به حداکثر می رسد و تا 12 ساعت حداکثر اثر دارویی را دارند. آگونیست های بتا – دو به صورت استنشاقی و شربت ( و گاهی قرص) در دسترس است.
انواع معمول آگونیست های بتا دو اثر شامل سالبو تامول – آلبوترول و تروبوتالین است. آگونیست های بتا – دو همانگونه که قبلاً یادآوری شد ، وقتی به صورت استنشاقی بکار روند مؤثرتر بوده و عوارض کمتری دارند. اگر فرزندتان دچار حمله آسم شد و شما شربت و نوع استنشاقی این دارو را در منزل داشتید ، مصرف داروی استنشاقی توصیه می شود.
از آگونیست های بتا – دو طولانی اثر می توان به سالمترول و فورموترول اشاره کرد که بصورت استنشاقی قابل مصرف هستند. سالمترول مجور مصرف در کودکان چهار ساله و بزرگتر را دریافت کرده و فروموترول اهم برای مصرف در کودکان 6 ساله و بزرگتر مجاز است.
موارد مصرف آگونیست های بتا دو:
این داروها بصورت استنشاقی (یعضی از طرف دستگاه افشانک) معمولاً هر 4 تا 6 ساعت و در صورت نیاز برای رفع علائم آسم مانند سرفه ،خس خس،گرفتگی قفسه سینه ، یا سختی تنفس بکار می روند. شربت های آگونیست های بتا – دو تا هر 6 ساعت قابل تجویز است.
اگر فرزندتان به بیش از 4 بار دریافت آگونیست های بتا – دو استنشاقی نیاز دارد ، این یک علامت شدید بودن حمله آسم است. باید هر چه سریعتر با پزشکتان مشورت نمایید که چه کاری باید انجام دهید.
بسیاری از پزشکان استفاده از یک آگونیست بتا – دو را به هنگام بروز اولین علائم سرماخوردگی توصیه می کنند تا به پیشگیری از تنگی نایژه ها کمک کند ( به این حالت برونکو اسپاسم می گویند). داروها را در صورتی که سرماخوردگی رو به بهبودی رود و هیچ علامتی از آسم بروز نکند می توان قطع کرد.
چگونگی مصرف داروهای آگونیست بتا دو طولانی اثر :
در کودکان ورزشکار (مانند اسکی بازان کشوری ) آگونیست های بتا – دو جهت محافظت طولانی در برابر آسم ناشی از ورزش می تواند مفید باشد. سالمترول را باید نیم ساعت قبل و فرموترول را 15 دقیقه قبل از ورزش مصرف کرد و هر دو دارو تا 12 ساعت محافظت ایجاد می کند.
کسانی که علی رغم درمان درست با داروهای پیشگیری کننده ( ضد التهابی) هنوز دچار علائم هستند می توانند روی یک رژیم داروئی طولانی مدت و مستمر قرار گیرند. مطالعات اخیر نشان داده است که این کار می تواند علائم را بهبود دهد و حتی احتمالاً از حمله های آسم جلوگیری کند
اگر داروی آگونیست بتا - دو طولانی اثر مطرف شود و هنوز علائم باقی باشد می توان از داروی بتا آگونیست کوتاه اثر نیز استفاده کرد و باید در صورتی که علائم آسم شدید باشد با پزشک مشورت کرد.
عوارض داروهای آگونیست بتا دو :
چون داروهای آگونیست بتا – دو مرتبط با آدرنالین هستند حتی در صورتی که صحیح مصرف شوند می توانند موجب بروز لرزش عضلانی و افزایش مختصری در ضربان قلب شوند.
مقادیر خیلی زیاد این داروها می توانند منجر به مشکلات جدی قلبی شود و به همین دلیل مصرف مکرر آنها باید در بیمارستان و زیر نظر کادر پزشکی باشد. اگر فرزندتان به داروی آگونیست بتا – دو استنشاقی بیش از 4 بار در روز نیاز دارد باید از دستورالعمل درمانی پزشک پیروی کنید و اگر دستورالعملی ندارید و یا درباره بیماری فرزندتان نگران هستید باید با پزشک مشورت کنید و یا کودک را به اورژانس ببرید.
استفاده مداوم اگونیست بتا – دو طولانی اثر ممکن است منجر به کاهش خفیف توانایی آنها در پیشگیری از آسم ورزش زاد شود.
بسیاری از مطالعات اخیر مبین آن است که استفاده طولانی مدت و مستمر آگوسیت های بتا – دو کوتاه اثر ممکن است منجر به تشدید آسم شود ، به همین علت در دستورالعمل های درمان آسم تذکر داده می شود که کسانی که نیازمند آگونیست بتا – دو کوتاه اثر مستمر هستند ، ممکن است بیماری آنها کنترل نشده باشد و نیازمند داوری بیشتری باشند. در چنین شرایطی معمولاً بعضی از انواع داروهای پیشگیری کننده تجویز می شود. اگر فرزندتان احتیاج مستمر به بتا آگونیست کوتاه اثر داشته باشد باید پزشکتان را مطلح کنید و مسایل را با او مورد بحث قرار دهید.
داروهای آنتی کونیرژیک برای درمان آسم
داروهای آنتی کولینرژیک ماهیچه های دیواره نایژه ها را با آزاد کردن میانجی های شیمیایی شل می کند. در حال حاضر یک داروی آنتی کولینرژیک موجود است که به آن ایپراتروپیوم می گویند. این دارو بصورت MDI و نیز بصورت مایع برای استفاده توسط نبولایزر موجود است. داروهیا آنتی کولینرژیک باعث شل شدن خفیف و آهسته ماهیچه های اطراف نایژه ها می شوند اما به علت آنکه از طریقی غیر از آگونیست های بتا – دو عمل می کنند پزشکان ممکن است یک داروی آنتی کولینرژیک را به همراه آگونیست های بتا – دو استفاده کنند تا عضلات اطراف نایژه ها بیشتر شل شود. اپیراتروپیوم به صورت توأم با آگونیست بتا – دو کوتاه اثر ، بصورت افشانک (MDI) و نیز جهت استفاده در نبولایزر موجود است. یک نوع معمول از داروهای آنتی کولینرژیک همراه با آگونیست بتا – دو کوتاه اثر موجود است که شامل اپیراتروپیوم و سالبوتامول است.
موارد مصرف رایج از داروهای آنتی کولیندرژیک
جهت کمک به برطرف شدن حمله های آسم که معمولاً به طور کامل توسط آگونیست های بتا – دو به تنهایی ، بر طرف نمی شود.
داروهای آنتی کولینرژیک به عنوان یک داروی برطرف کننده در کودکانی که آگونیست بتا – دو را نمی توانند تحمل یا مصرف کنند استفاده می شود.
یک داروی آنتی کولینرژیک پیش از ورزش جهت پیشگیری از آسم ناشی از ورزش قابل استفاده است.
عوارض جانبی داروهای آنتی کولینرژیک
داروهای آنتی کولینرژیک بندرت عوارض جانبی دارند ولی گاهی باعث خشکی دهان می شوند و این داروها نباید وارد چشم شوند.
تئوفیلین ها داروی آسم
تئوفیلین ها به صورت قرص و شربت عرضه می شوند. آنها باعث شل شدن مختصر ماهیچه اطراف نایژه ها می شوند و عوارض دارویی متعددی دارند. به همین دلایل امروزه این ترکیبات در درمان آسم کودکان کمتر مصرف می شود. داروهای تئوفیلینی موجود شامل تئوفیلین و آمینیوفیلین می باشد.
غلظت تئوفیلین باید به سطح مشخصی در خون برسد تا موثر واقع شود و اگر سطح خونی آن پائین باشد دارو اثر بخشی ندارد. اگر سطح دارو در خون بیش از حد باشد عوارض دارو بروز می کند. در بیمارانی که تئوفیلین مصرف می کنند باید به صورت دوره ای سطح تئوفیلین خون آنها را اندازه گیری کرد
کاربردهای معمول تئوفیلین ها
تئوفیلین ها اکثراً در موارد آسم شدید که نیازمند داروهای اضافی هستند استفاده می شود. تئوفیلین در بیمارانی که علائم و مشکلات تنفسی شبانه آسم رنج می برند نیز مصرف می شود.
عوارض تئوفیلین
عوارض شامل تئوفیلین ها که حتی در صورتی که سطح دارو در حد طبیعی باشد بروز می کنند ، شامل درد معده ، از دست رفتن اشتها و تحریک پذیری است. کودکانی که مشکلات یادگیری دارند در صورت دریافت تئوفیلین مشکلات آنها بیشتر می شود.
تعدادی از داروها با تئوفیلین ها تداخل دارند. مثلاً اریترومایسین باعث افزایش سطح تئوفیلین خون می شود. اگر فرزندتان تئوفیلین مصرف می کند و پزشک قصد دارد داروی جدیدی به او بدهد باید مطمئن شوید که پزشک از دریافت تئوفیلین فرزندتان آگاه است.
غلظت خونی بسیار بالا می تواند باعث مشکلات جدی در قلبی و تشنج شود.
داروی پیشگیری کننده از بیماری آسم
1.داروهای پیشگیری کننده استروئیدی
استروئید مستقیماً روی سلولهای التهابی که باعث ایجاد واکنش های التهابی آسم در ریه ها می شود اثر می کند و باعث می شود که آنها مواد شیمیائی کمتری آزاد کنند و در نتیجه از شدت التهاب کاسته شده و تعداد سلول های التهابی کاهش یابد و از علائم و حمله های آسم پیشگیری می کند. داروهای استروئیدی مؤثرترین داروی ضد التهابی در درمان آسم است. داروهای استروئیدی که در آسم بکار می رود با داروهای آنابولیکی که توسط ورزشکاران مثلاً در المپیک مصرف می شود فرق می کنند. هنگامی که داروهای استروئیدی به منظور پیشگیری طولانی مدت از حملات آسم بکار میروند تقریباً همیشه به صورت استنشاقی مصرف می شوند. استروئیدهای استنشاقی قوتی بصورت مستمر مصرف می شوند و یا اگر در فصل هائی که بیماری کودک شدت می یابد تجویز شوند بیشتر مؤثر خواهند بود. در طی حمله آسم ، استروئیدهای خوراکی که بصورت قرص یا شربت می باشند توسط بسیاری از پزشکان تجویز می شوند تا از وخامت بیشتر بیماری جلوگیری شود. تعدادی از بیماران که مبتلا به آسم شدید هستند باید استروئیدهای خوراکی را به صورت مستمر مصرف کنند.
2.استروئید های استنشاقی
استروئید های استنشاقی به گونه ای ساخته شده اند که مستقیماً به ریه وارد شوند و میزان بسیار کمی از دارو به جاهای دیگر بدن برسد. بنابراین استروئیدهای استنشاقی از مؤثرترین داروهای پیشگیری کننده هستند و در عین حال عوارض کمی دارند. استروئیدهای استنشاقی به منظور پیشگیری از حملات آسم بکار میروند و کنترل عمومی آسم را بهبود می بخشند. بعلت آنکه استروئیدهای استنشاقی معمولاً به یک تا 6 هفته وقت نیاز دارند تا آثار درمانی آنها ظاهر شود ، بهترین عملکرد را وقتی دارند که به طور مستمر ، طولانی مدت ، و به مدت یک فصل یا بیشتر مصرف شوند. چون استروئیدهای استنشاقی بتدرج اثر می کنند ، اگر فرزندتان بعد از دو هفته هنوز بهتر نشده است نباید مأیوس شوید و اگر در طی این مدت حال فرزندتان بدتر شود باید پزشکتان را مطلع کنید. استروئیدهای استنشاقی که در بازار عرضه می شوند شامل بکلومتازون ، فلوتیکازون و تریا مسینولون می باشد. استروئیدهای استنشاقی برحسب نوع دارو به صورت افشانک و نیز جهت استفاده در نیولایز موجود می باشد. برخی از پزشکان توصیه می کنند که به هنگام وخامت بیماری آسم و افت حداکثر بازدم ، مقدار مصرفی استروئید استنشاقی را باید دو یا سه برابر کرد. در طی حمله شدید آسم ، استروئیدهای خوراکی مؤثرترین داروهای پیشگیری از حمله های سخت تر هستند. بعضی از داروهای استنشاقی که بصورت ترکیبی از استروئید استنشاقی و آگونیست بتا – دو طولانی اثر هستند نیز موجود می باشد. آگونیست بتا – دو طولانی اثر جهت کاهش علائم آسم در افرادی که علی رغم دریافت استروئید استنشاقی هنوز بهبود نیافته اند مفید است. یکی از مزایای عمده ترکیب توأم استروئید و آگونیست های بتا – دو استنشاقی راحتی مصرف آن برای بیمارانی است که هر دو دارو نیاز دارند. بعلاوه در نوجوانان استفاده از ترکیب توأم از مصرف آگونیست بتا دو به تنهایی (که سریعاً علائم را بر طرف می کند) جلوگیری می کند و با مصرف استروئید استنشاقی که خاصیت ضد التهابی دارد از حمله های بعدی آسم پیشگیری می نماید.
عوارض داروی استروئید استشناقی :
اکثر کودکانی که از استروئید استشناقی استفاده می کنند دچار هیچگونه عارضه ای نمی شوند.
بعضی ها دچار خشکی دهان و تحریک گلو می شوند که معمولاً جزئی است.
استروئید استنشاقی ممکن است باعث برفک دهانی شود (لکه های سفیدی که توسط عفونت با قارچ بروز می کند). اگر این مسئله رخ دهد با آنتی بیوتیک های مخصوص ضد قارچ درمان می شود.
کروموگلیکات سدیم (اینتال) پیشگیری از حمله آسم
کروموگلیکات سدیم فعالیت انواع خاصی از سلولهای التهابی در ریه ها را متوقف می کند و همچنین جلوی آزاد شدن مواد شیمیایی را که باعث التهاب می شوند می گیرد. کروموگلیکات سدیم معمولاً به صورت طولانی مدت و منظم مصرف می شود، و به منظور پیشگیری از حمله آسم و کنترل بهتر آسم بکار می رود. در بعضی از کودکان و نه همه کودکان دچار آسم خفیف ، سدیم کروموگلیکات احتیاج به یک تا 3ماه زمان دارد تا تأثیر کند این بدان معنی است که اگر فرزندتان سدیم کروموگلیکات مصرف می کند و پس از یک ماه یا دو ماه بهتر نشد نباید مأیوس شوید و اگر طی این مدت حال فرزندتان بدتر شود باید پزشک را مطلع کنید. نام تجارتی سدیم کروموگلیکات اینتال است. سدیم کروموگلیکات به صورت افشانک (MDI ) و به صورت گرد (اسپین ها لر) و به صورت محلول جهت استفاده در نبولایزر بکار می رود.
موارد مصرف کروموگلیکات سدیم :
کروموگلیکات سدیم معمولاً بعنوان داروی پیشگیری کننده و به صورت منظم و طولانی مدت مصرف می شود.
جالب است که کروموگلیکات سدیم اگر 15 دقیقه قبل از ورزش مصرف شود می تواند از آسم ورزش زاد پیشگیری کند.
عوارض مصرف کروموگلیکات سدیم
حقیقتاً کروموگلیکات سدیم هیچگاه باعث عوارض جانبی نمی شود. گاهی سدیم کروموگلیکات باعث تحریک گلو یا خشکی می شود.
ندوکرومیل سدیم پیشگیری از حمله اسم
ندوکرومیل سدیم انواع خاصی از سلولهای التهابی ریه را مهار می کند و باعث جلوگیری از آزاد شدن مواد شیمیایی ایجاد کننده التهاب در ریه می شود. ندوکرومیل سدیم معمولاً به صورت طولانی مدت و منظم مصرف می شود تا از حمله حاد آسم پیشگیری کند و باعث کنترل بهتر آسم شود. این دارو در بعضی از بیماران آسم مؤثر است و در همه کاربرد ندارد. ندوکرومیل سدیم برای مصرف در کودکان 12 ساله و بالاتر مجوز مصرف دریافت کرده است. تأثیر داروئی ندوکرومیل سدیم احتیاج به یک تا 6 هفته وقت دارد این بدان معنی است که اگر فرزندتان ندوکرومیل سدیم مصرف می کند و پس از یک یا دو هفته بهتر نشد ، نباید مأیوس شوید و اگر در طول این مدت حال فرزندتان بدتر شد باید پزشکتان را مطلع کنید.
تایلید نام تجاری ندوکرومیل سدیم است ک هبه صورت افشانک موجود است.
موارد مصرف ندوکرومیل سدیم
ندوکرومیل سدیم معمولاً به صورت داروی پیشگیری کننده و به صورت طولانی مدت و منظم استفاده می شود.
می توان ندوکرومیل سدیم را 15 قبل از ورزش مصرف کرد تا از بروز اسم ورزش زاد پیشگیری کند.
عوارض مصرف ندوکرومیل سدیم
در واقع ندوکرومیل سدیم باعث عوارض جدی نمی شود
بعضی از بیماران طعم آن را تحمل نمی کنند
ندوکرومیل سدیم گاهی باعث التهاب گلو یا خشکی می شود.
گاهی باعث سردرد می شود.
گاهی باعث تهوع می شود
کتوتیفن پیشگیری از بیماری آسم
کتوتیفن معمولاً به صورت طولانی مدت و منظم مصرف می شود تا از حمله آسم پیشگیری کند و کنترل آسم را بهبود بخشد. همچنین کتوتیفن دارای بعضی اثرات آنتی هیستامین است. کتوتیفن به جای آنکه به صورت استنشاقی استفاده شود به صورت قرص یا شربلت است و این مسئله خصوصا برای والدین کودکان کم سن و سال مطلوب است. این دارو در بعضی از بیماران اثر ندارد. کتوتیفن یک تا دو ماه احتیاج به زمان دارد تا شروع به اثر کند این بدان معنی است که اگر فرزندتان کتوتیفن دریافت می کند و ظرف دو هفته بهتر نشد نباید مأیوس شوید و اگر ظرف این مدت حال کودک بدتر شود باید به پزشک اطلاع دهید.
زادتین نام تجارتی کتوتیفن است که به صورت قرض یا شربت موجود می باشد.
موارد مصرف کتوتیفن
کتوتیفن به صورت داروی پیشگیری کننده و به صورت طولانی مدت و منظم مصرف می شود.
عوارض مصرف کتوتیفن
کتوتیفن باعث افزایش وزن می شود.
تعدادی از کودکان مصرف کننده کتوتیفن دچار خواب آلودگی می شوند ، مانند زمانی که داروی ضد هیستامین مصرف می شود و تعدادی از کودکان به جای آنکه خواب آلوده شوند تحریک و هیجان زده می شوند ، که هر نوع واکنش معمولاً موقت و گذار هستند.
