تاریخچه جواهرسازی
مد و زیبایی › جواهرات
- 97/09/20
جواهرسازی هنری است که نیاکان و اجداد ما به آن علاقه فراوانی داشتند. در گذشته مردم ایران زمین به زرگری و جواهرسازی علاقه بسیاری داشتند و از فلزات زیورآلاتی زیبا و گرانبها می ساختند فلزات و سنگ های قیمتی در دستان ماهر جواهرساز به شکل زیبایی جلوه گر شده و در زیورآلات شخصی به کار گرفته می شودجواهرسازی
ساکنان ایران زمانی دیرتر به ثروت و فرصت کافی دست یافتند تا روی فلزات کار کنند و از آنها زیـورهایی بـسازند ، که دلیل عمده اش سختی اوضاع معیشت شان بود در مقایسه با میانرودان و کناره های درهٔ نیل که, آب فراوان و کشاورزی آسان داشتند
فلزات و سنگهای قیمتی از دیرباز در دستهای ماهر بشر به شکلهای تزیینی و هنری درآمده است تا چون زیور شخصی ، یا از جهت حیثیت اجتماعی ، و نهایتاً در راه نیات آیینی به کار برده شود
از دیرزمانی چون 5000 سال ق م در مصر ، و حدود 2500 سال ق م در میانرودان ( بین النهرین ) جواهرات , و آرایه های دل انگیز ساخته می شد ، که نمونه هایی از آن مشکوف در کاوشهای شهر باستانی اور ، در جنوب بابل و وابسته به تمدن سومر ، به توسط سرلناردوولی از نظر می گذرد
با این همه زیورهای مسی و رشته هایی از مهره و دانه به رنگها و ترکیبات گوناگون از میانه دوره مفرغ ، یا حدود 3000 تا 1300 ق م به دست آمده است
تپه حصار دامغان که واقع بر جادهٔ معادن سنگ لاجوردبدخشان قرار داشت از حدود سال 2000 ق م آنقدر توانگر, شد که مرکز نخستینی برای زرگری و نقره کاری واقع گردید ، گرچه زیورها و اشیاء گرانبهایی که در آنجا , ساخته می شد از ظرافت و تمامکاری بسی به دور بود
در نیمهٔ اول هزارهٔ دوم ق م جواهرات تولید شده در شوش مشتمل بود بر دستبندها و گردنبندهای آراسته به, مهره های گرمکی شکل و دانه های وسطی ( فاصله انداز ) از طلای تو خالی ، که زنان و مردان , متساویاً زیب پیکر خود می ساختند
تاریخچه جواهرسازی در ایران
در اکتشافات باستان شناسی می توان نمونه هایی از زیورآلات مسی و رشته های مهره و دانه های رنگی مربوط به عصر مفرغ را مشاهده کرد. این صنایع دستی با ارزش امروزه در موزه ها و تحت حفاظت ویژه نگهداری می شوند
طبق نتیجه کاوش های باستان شناسی در تورنگ تپه،دین خانه، حسنلو، دیلمان، گوگ تپه و املش، و جواهرات زینتی به دست آمده، وجود صنعت جواهرسازی در ایران شمالی را تائید می کند.
آویزهای ستاره ای، گوشواره های ملیله کاری در اشکال حلقوی، مارپیچ و هلال ماه، انگشترها و گردنبندهای تزیین شده با دانه های عقیق سرخ، مهره های شیاردار طلا، نیم تاج، پولکی و دکمه های تزیینی برخی از این اشیای گرانبها می باشند
علاوه بر آن جواهرات کاوش شده در شوش به شکل دستبندها، گردنبندهای تزیین شده با مهره های گرمکی شکل و دانه های فاصله انداز وسطی که از طلای توخالی ساخته شده است نشان از قدمت جواهرسازی در ایران زمین دارد
این زیورآلات دست ساز برای استفاده شخصی مردان و زنان به طور عمومی کاربرد داشته است
اولین نمونه دستبند طلای ایرانی که در انتها به شکل کله شیر می باشد در تپه های مارلیک کشف شد که با نازک کاری و ویژگی های خاص مربوط به دوران هخامنشی بوده است
امروزه جواهرسازی یکی از پردرآمدترین مشاغل به شمار می آید که می توانید با گذراندن دوره های آموزشی, و دارا بودن مقداری خلاقیت، در منزل نیز از این طریق کسب درآمد نمائید
طلا
به جرات می توان گفت تا به امروز هیچ ماده ای همچون طلا نتوانسته قلب و ذهن افراد را درگیر خود کند. طلا به دلیل کمیابی و درخشش فوق العاده زیبایش محبوب همگان است. استفاده از طلا در جواهرسازی , در زمان اسکندر مقدونی باب شد و بیش از ۱۵ قرن است که طلا به عنوان جزء لاینفک زیورآلات, مورد استفاده قرار می گیرد
کار با طلا در این عرصه راحت تر از دیگر فلزات است. اساساً طلای خالص بیش از حد برای استفاده, در ساخت جواهرات نرم است، به همین خاطر آن را با آلیاژهای دیگری چون مس و روی مخلوط می کنند. درجه خلوص طلا بر حسب عیار آن مورد بررسی قرار می گیرد که به شرح ذیل است :
طلای مورد استفاده در جواهرسازی
طلای 24 عیار : 99٫9% طلای 22 عیار : 91٫7% طلای 18 عیار : 75 % طلای 14 عیار : 58٫3% طلای 12 عیار : 50 % طلای 10 عیار : 41/7%
دیگر فلزات پر کاربرد در جواهرسازی
پس از طلا پرکاربرد ترین فلزات در ساخت جواهرات عبارتند از : نقره، پلاتین، استیل، تیتانیوم، پالادیوم، مس و…
سنگ های پر کاربرد در ساخت زیورآلات
الکساندریت، یاقوت ارغوانی، آکوامارین، سیترین، الماس، زمرد، لعل، یشم، سنگ لاجورد، حجر القمر، مورگانیت، عقیق سلیمانی، اوپال، کهربا، مروارید، زبرجد، روبلیت، یاقوت سرخ، یاقوت کبود، تانزانیت، یاقوت زرد، فیروزه و…
