دستبند و بازو بند های جواهر دوره هخامنشی
مد و زیبایی › جواهرات
- 97/08/24
از آن جا که ایران از لحاظ جغرافیایی در منطقه ای قرار دارد که منابع فوق العاده ای از کانی ها و سنگ های ارزشمند داشته، از دیرباز تا کنون این سرزمین پهناور مهد اشیاء و زیورآلات طلایی، نفیس و بی نظیری بوده که مانندش را در هیچ یک از دیگر تمدن ها نمی توان دید. جواهرسازی ایرانی تنها محدود به ساخت جواهرات و اشیاء تزئینی نمی شد و جزئیات ساخت، موضوع های مورد استفاده و مهارت اتصال قطعه ها بدون آن که معلوم شود، همگی از مهارت استادانه جواهرسازان ایرانی سخن می گوید. استفاده از طلا در دور امپراتوری هخامنشی رواج بسیاری داشت و افراد بلند مرتبه، درباریان و بزرگان، چه خانم و چه آقا از زیور آلات مخصوص خود استفاده می کردند، به طوری که طرح مورد استفاده بر روی گردنبند، طوق و یا دستبندها با توجه به آن که برای بانوان ساخته یا آقایان، متفاوت می بود. از جمله زیور آلات رایج خانم ها در دوره هخامنشی می توان به انواع گردنبند ها، گوشواره ها، النگو، دستبند و بازوبند، انگشتر و پلاک اشاره کرد. از نشانه های بارز جواهرات این دوره استفاده از شمایل حیواناتی چون شیر، بز، قوچ، اردک و ... می باشد. 
در اینجا یک دستبند یا بازوبند هخامنشی می بینید که با ظرافت تمام و از طلا ساخته شده و در هر طرف خود به شمایلی از یک قوچ منتهی می شود. قسمت جالب توجه این دستبندها، همین شمایل قوچ هاست که با وجود اندازه بسیار کوچک شان، با جزئیات بسیاری پدید آمده اند. این داستان نشانی از توانمندی های بسیار جواهر سازان ایران باستان دارد. قطر دایره دستبند طلایی با دو قوچ ۸ سانتی متر است و امروزه در موزه میهو ژاپن در شهر کاکو نگه داری می شود.
گنجینه های ایران و جهانیان دستبند های به جا مانده از امپراتوری هخامنشی، نوعی بازوبند صاف، محکم و با ضخامت ۶ میلی متر است که خمیدگی اندک و ظریفی در بخش میانی آن به چشم می خورد. هر انتهای آن به شمایلی از صورت شیر مزین شده که با جزئیات فراوانی پدید آمده و این شیرها خود شباهت بسیاری به شیرهای موجود در نقوش برجسته قصر داریوش اول در شوش دارند. برای به تصویر کشیدن عضله های شیر، شیوه نقطه و ویرگول به کار گرفته شده که در هنر دوره هخامنشی رایج بود.در این دستبند ها، گونه ها و بالای سر هر شیر به فیروزه و چروک های صورت نیز به لاجورد آراسته شده است. چشم ها و پوزه شیر از طلای فشرده ساخته شده و یال های شیر نیز به شکل حجره های فیروزه ای دیده می شود. به طور کلی در دو طرف به تناوب ردیف های ظریفی از لاجورد و فیروزه وجود دارد.جالب است بدانید که این دستبندها، برخلاف تصور عموم برای بانوان ساخته نشده و گواه آن، تزئینات مجسمه های باقی مانده از قصر داریوش اول در شوش است. در نقش برجسته های کاخ آپادانا شوش، کمانداران ارتش با بازوبند هایی سلطنتی دیده می شوند. به طور کلی در دوره هخامنشی، جواهرات تنها مورد استفاده بانوان نبوده و اشخاص بلند مرتبه و درباری نیز از جواهرات مخصوص به خود استفاده می کردند. این جفت دستبند، در واقع جزئی از سرویس جواهرات یک فرد بلند مرتبه در امپراتوری هخامنشی بوده و به همراه آن یک گردنبند و النگو با شمایل مشابه وجود داشته است. این جواهرات از قبری در آکروپولیس شوش و توسط ژاک دو مرگان فرانسوی کشف شده اند. علاوه بر سرویس جواهرات، آن قبر با کاسه ای سیمین و دو گلدان رخام گچی تزئین شده بود. امروزه این دو دستبند زرین هخامنشی با سر شیر در موزه لوور فرانسه نگهداری می شود.
این دستبند طلا با دو اردک لاجوردی بر بالای آن و پشت به هم، یکی از جواهرات با ارزش امپراتوری هخامنشی است.هر کدام از اردک ها با سنگ های رنگینی چون لاجورد، فیروزه، کریستال و عقیق یمانی تزئین شده اند که نوعی سبک مصری در جواهر سازی است. البته در آن زمان استفاده از سنگ های رنگی در تزئین جواهرات به صورت گسترده ای مرسوم بوده و به نشانه مصری بودن این دستبند نیست. علاوه بر این، آن که پادشاهان هخامنشی، جواهر سازان و صنعت گران مصری را به استخدام بگریند، اتفاقی معمول محسوب می شد.قطر این دستبند طلا ۲.۴ سانتی متر با ارتفاع ۱۱.۷ و عرض ۱۰.۵ سانتی متر است. در میان جواهرات امپراتوری هخامنشی این دستبند شکل و شمایل منحصر به فردی دارد که از آن جمله استفاده از اردک، سرهای پشت به هم آن‌ها و قطر بالای دستبند است. هر سه این ویژگی ها در دیگر جواهرات دوره هخامنشی کمتر دیده می شوند، به طور مثال در ساخت ظروف طلایی و یا جواهرات با ارزش دوره هخامنشی اغلب از شمایل شیر، عقاب و یا بز کوهی استفاده می شده و اغلب جواهرات این دوره ظریف و کم قطر بوده اند. انتخاب شمایل اردک برای ساخت بر روی دستبند، انتخاب بی نظیر و هیجان انگیزی ست چرا که در میان جواهرات باستانی تنها سه جواهر دیگر یافت می شود که از اردک برای تزئین آن ها استفاده شده است. قطر بالای دستبند هم که دیگر وجه قابل توجه دستبند است، در میان دستبندهای یونانی در منطقه ترکیه و قرن دوم پیش از میلاد مسیح مرسوم بوده است. این بدان معناست که احتمال الگو برداری دستبند های یونانی از دستبند هخامنشی وجود دارد. همان طور که گفته شد متعلق به امپراتوری هخامنشی است و به ۴ تا ۶ قرن پیش از میلاد بر می گردد. دستبند طلای هخامنشی با اردک های لاجوردی، هم اکنون در موزه میهو ژاپن در شهر کوکا نگه داری می‌شود.
