خانه ی تاریخی یزدان پناه قم
گردشگری › آثار تاریخی
- 98/02/12
خانه یزدان پناه موزه صنایع دستی استان قم
خانه‌ی یزدان پناه، یکی دیگر از عمارات تاریخی در شهرستان قم است که قدمت آن به اواخر حکومت قاجاریان و اوایل حکومت پهلوی اول بازمی‌گردد. این عمارت 120 ساله به دو بخش زمستان نشین و تابستان‌نشین تقسیم می‌شود که با توجه به تغییر دمای هوا از آن استفاده می‌کردند. ستونهای تزیین‌شده، پنجره‌ها و بادگیرهای این سازه‌ی خشتی از ویژگی‌های دیدنی آن به‌حساب می‌آید.
مساحت این عمارت تاریخی بیش از هزار متر مربع است که هم‌اکنون به‌عنوان موزه‌ی صنایع دستی استان قم، فعالیت می‌کند. در این مکان تاریخی آثار ارزشمندی از هنر صنایع دستی بومی شهر قم نگهداری می‌شود. علاوه براین در این مکان دنج می‌توان یک غذای سنتی ایرانی به‌خصوص دیزی، خورشت یا کباب میل کرده و لذت بازدید از این خانه را با یک فنجان چای تکمیل کرد.
معماری خانه ی یزدان پناه
عمارت یزدان پناه دارای ورودی بسیار زیبایی است که شامل سردری بلند با طاق شلجمی آجری چهار ترک با چهار ستون سنگی مدور با سرستون و پایه ستونهای حجاری شده و لب چینی هره سردر با کاشیهای کنگره ای و آجربری است که از طریق پاگرد و دالان جبهه شمال شرقی به ایوان شمالی و سپس به حیاط مرکزی (میانسرا) ارتباط می یابد. دیوارهای بیرونی این بنا کاه گلی بوده و فقط سردر بنا بوده که مجلل ساخته می‌شده است. سکوهای کناری که پاخوره نام داشتند نیز در این بنا برای کسانی که با صاحب خانه کار داشته، ولی لازم نبوده وارد خانه شوند و همین‌طور پاتوقی برای صاحب خانه یا پسر خانه نیز وجود دارد. بعد از سردر وارد هشت یا هشتی یا کرباس می‌شوید. این فضا و راهروهای پیچ در پیچ منتهی به حیاط‌های اندرونی و بیرونی به گونه ای می باشند که مانع دید افراد غریبه به داخل حریم مقدس خانواده می‌شده است. مهمانان برای وارد شدن به فضا‌های مختلف خانه از جمله مهمانی و اندرونی می‌بایست از راهروهای پر پیچ و خم عبور کنند. راهروهای پیچ در پیچ خانه را دالان می‌گفتند.
در حال حاضر این عمارت در مجموع دارای هفت اتاق، سه زیر زمین و یک بادگیر و آب انبار می باشد. شاخص‌ترین بخش خانه پنج دری جبهه غربی است با چهار ستون گرد با شال ستون ساده و سر ستون‌ها و پایه ستونهای حجاری شده. به علاوه سه دری‌های جبهه شمالی جنوبی با ستونهای سنگی شکیل ایوان‌ها و زیرزمین‌های این دو جبهه از قسمت‌های با اهمیت این خانه است. سه دری، نام اتاق خواب بوده است و پنج دری به عنوان اتاق مهمانی بوده که عملکرد اتاق نشیمن را داشته است. اتاق‌ها در خانه یزدان پناه هر یک به نوبه خود مستقل و جداگانه هستند، اما میان آن‌ها در چوبی کار گذاشته شده تا در صورت نیاز به صورت موقت فضای بزرگتری ایجاد شود. در این خانه مانند دیگر خانه‌های اقلیم گرم و خشک اتاق‌ها گرداگرد حیاط به صورت تو درتو قرار گرفته‌اند و این خاصیت انعطاف پذیر باعث شده که تمام اتاق‌ها با درب‌هایی به یکدیگر راه یابند و این امر موجب می‌شود اتاق‌ها با یکدیگر در تبادل دمایی بیشتری باشند. همچنین به گفته اهالی نیز در زمان حضور مهمانان یا گرفتن مراسم‌های عبادی، جشن‌ها و مهمانی‌ها به وسیله این در‌ها اتاق‌ها را به یکدیگر متصل می‌کردند.
