تاریخچه اعدام در ایران
خواندنی › تاریخ
- 97/09/24
اِعدام نوعی کیفر و مجازات و به عبارتی دیگر اشد مجازات برای محکوم است. این کیفر یکی از موارد پیش بینی شده در قانون برخی کشورهاست که در آن به حکم قانون و بر اساس حکم دادگاه -عمومی، جنایی، نظامی و غیره- زندگی یک انسان سلب می‌شود. عربستان سعودی، چین، آمریکا، عراق و ایران دارای بالاترین آمار اعدام در جهان هستند. ایران بالاترین نرخ سرانه اعدام به نسبت جمعیت را داراستتاریخچه اعدام
اعدام که در تاریخ حقوق کیفری سنگین‌ترین مجازات بشری به شمار می‌رود از دیرباز در جوامع و ملت‌ها جهت برخورد با ناقضان قانون خود وجود داشته است اولین سند تدوین‌شده رسمی به جا مانده به 18قرن قبل از میلاد مسیح و حکومت حمورابی شاه بابل بازمی‌گردد که در آن مجازات 25 جنایت، اعدام پیش‌بینی شده است. در یونان باستان نیز از مجازات اعدام جهت مجازات جرائمی چون قتل، خیانت و تجاوز و تحت قوانین دراکو به طور گسترده استفاده می‌شد اگر چه افلاطون معتقد بود اعدام تنها باید در مواردی اعمال شود که مجرم اصلاح‌ناپذیر است
از آن زمان تا کنون انواع روش‌های مجازات اعدام در سراسر جهان شامل مصلوب کردن، غرق کردن، ضرب و شتم منجر به مرگ، سنگسار، سوزاندن در آتش، چهارمیل کردن، دار زدن، تیرباران، صندلی الکتریکی و تزریق کشنده و اتاق گاز جهت مجازات مجرمان به کار می‌رود.
درگذشته اعدام در کشورهای بسیاری از جهان انجام می‌شد. امروزه اما تعداد زیادی از کشورها این روش مجازات را برچیده‌اند یا کمتر آن را به اجرا درمی‌آورند. فشارهای افکار همگانی و سازمان‌های مدافع حقوق بشر در کاهش صدور مجازات اعدام یا کنار گذاشتن آن دخیل بوده‌اند. بعضی کشورهای جهان از راه برگزاری همه‌پرسی، اعدام را از قوانین قضایی خود برداشته‌اند.
نحوه انجام یا عدم انجام مجازات اعدام در کشورها معمولاً به چهار دسته تقسیم می‌شود.
در میان کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان، تنها ایالات متحده و ژاپن به اجرای اعدام ادامه داده‌اند. در آغاز سال 2013میلادی، تعداد 130 نفر در ژاپن در فهرست اعدام بودند. ژاپن این افراد را در گروه‌های چندنفره اعدام می‌کند و اجرای این مجازات در میان بیش از 80 درصد مردم آن کشور هوادار دارد.
اعدام در ایران قانونی است. جرائمی که در قانون برای آنها اعدام پیش‌بینی شده شامل قتل، تجاوز، آزار جنسی کودکان، لواط، مساحقه(در صورت تکرار عمل)، قاچاق مواد مخدر، سرقت مسلحانه، آدم‌ربایی و محاربه می‌شوند.
بنا بر گزارش سازمان عفو بین‌الملل ایران در سال 2014 میلادی در اجرای حکم اعدام پیشتاز بود. بر اساس این گزارش بیشترین حکم اعدام در جهان در این سال در ایران اجرا شده است.
مخالفین و منتقدین اعدام
در تمام کشورها مخالفان فراوانی علیه حکم قصاص یا اعدام وجود دارد دهم اکتبر روز جهانی مبارزه برای لغو اعدام است.
اعدام قصاص
این اعدام در قبال قتل عمد اجرا می‌شود و دارای شرایط خاصی است. حضور شاکی خصوصی در آن به قدری پررنگ است که آن را از قلمرو قواعد آمره خارج می‌کند و اجازه ولیّ فقیه و دیگر عوامل در آن مؤثر است.
اعدام حدّ
با توجه به تعاریف فقها از «حدّ»، اعدام حدّی را می‌توان این‌گونه تعریف کرد: «مجازات مرگی است که از طرف شارع معیّن شده و نمی‌توان آن را به کمتر از مرگ تقلیل داد.» اعدام حدّی بر طبق یک تقسیم‌بندی، دارای انواع زیر است:
جرایم جنسی
- شامل زنا (زنای محصنه یا با محارم یا به عنف یا غیرمسلمان با زن مسلمان) و لواط
- جرایم علیه دین و امنیت اجتماعی
- شامل محاربه و ارتداد
- جرایم تکرار جرم
- همچون تکرار سه بار زنا که برای بار چهارم، حدّ اعدام جاری می‌شود.
اعدام تعزیر
مجازات مرگی است که از سوی حاکم معیّن می‌شود. عموم فقه های شیعه اعتقاد دارند که اصل در تعزیرات مادون حد است، ولی برای عدول از این اصل و اجرای مجازات بالاتر از حد، می‌توان به یکی از سه علت ذیل استناد کرد و اعدام تعزیری را جایز شمرد. این علل عبارتند از: «مصلحت فرد و جامعه»، «افساد فی الارض» و «نهی از منکر». در میان فقهای اهل‌سنّت نیز اختلاف هست، اما در برخی موارد، اعدام تعزیری را پذیرفته‌اند.
در خصوص اعدام، به ویژه اعدام قصاصی و حدّی، مبانی حقوق کیفری اسلام با مبانی حقوق غربی از لحاظ ماهیت، متفاوت است. بر اساس مبانی ایدئولوژیک اسلامی، قانون خدا از روی علم و اطلاع کامل و جامعی است که از انسان و محیط پیرامون وی دارد. از این‌رو، به گونه‌ای وضع شده که تا ابد نیاز به تغییر نداشته باشد. اما در مبانی حقوق غربی قوانین موضوعه بشری با گذشت زمان و ادراکات جدیدی که بشر از جهان پیرامون خود پیدا می‌کند، تغییر می‌کند
انواع اعدام
دار زدن /تیرباران /سوزاندن در آتش /زنده به گور کردن /سر بریدن /سنگسار /اتاق گاز /تزریق سم /خفه کردن /صندلی الکتریکی /گیوتین /شمع آجین
