زندگی نامه علی محمد افغانی نویسنده کرمانشاهی و خالق رمان شوهر آهو خانم
خواندنی › زندگی نامه
- 97/10/11
علی‌محمد افغانی زادهٔ 11 دی 1303 در کرمانشاه از نویسندگان نامدار ایرانی و نویسندهٔ رمان شوهر آهو خانم است.عضو سازمان نظامی حزب توده ایران بوده که در سال 1333 دستگیرشده و در دورهٔ پهلوی 5سال را در زندان به سر برده‌است. وی هم‌اکنون در آمریکا زندگی می‌کند و به دلیل مجوز نگرفتن آثار اخیرش از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سرگرم نگارش به زبان انگلیسی می‌باشد. وی چندی پیش نوشتن زندگینامهٔ خود را به زبان انگلیسی به پایان رسانده‌است.شوهر آهو خانم رویداد مهم ادبی توسط محمد علی افغانی
ورود ناگهانی علی محمد افغانی درابتدای دهه 1340 به صحنه ادبیات داستانی ایران، با رمان هزار برگی شوهر آهو خانم یک حادثه بود. تا آن هنگام، دراین صحنه نامی از او نبود، گرچه زندانیان سیاسی پس از کودتا یا آن‌ها که اخبار کوتاه محاکمات نظامی پس از کودتا را دنبال کرده بودند، شاید هنوز نام او را بخاطر داشتند. هر صفحه رمانی که نوشته بود، برگی بود از زندگی واقعی مردم کوچه و بازار به معنای توده مردم، و این یک رویداد مهم ادبی بود.
چاپ رمانی با هزار برگ، در روزگاری که مردم ایران حوصله داستان‌های پاورقی مجله‌ها را نیز نداشتند، برای انتشاراتی‌ها یک قمار بود. افغانی به این دلیل، با سرمایه خود کتاب را در دو هزار نسخه منتشر کرد. جسارتی که ناشران را حیرت‌زده کرد، اما برای کسانی که با افغانی زندان بودند و دادگاه نظامی او را دیده بودند چندان متعجب نشدند. البته این رمان بسیار مورد استقبال مردم ایران قرار گرفت، به همین دلیل خیلی زود توزیع آن را قبول کردند و به این ترتیب کتاب به چاپ‌های بعدی رسید.
محتوی رمان شوهر آهو خانم
همان زمان نجف دریابندری که علی‌محمد افغانی را پیش و پس از زندان می‌شناخت، در مطبوعات وقت نوشت: این داستان زندگی مردم عادی اجتماع ما تراژدی عمیقی پدیدآورده و صحنه هائی را پرداخته که انسان را به یاد آثار انوره دو بالزاک و لئون تولستوی می‌اندازد.سیروس پرهام نیز در مجله راهنمای کتاب، که یکی از ارزنده ترین مجلات دوران، بود نوشت: بی هیچ گمان بزرگترین رمان زبان فارسی خلق شده و تواناترین داستان‌نویس ایرانی، درست همان زمان که انتظارش می‌رفت پا به میدان نهاده‌است.
محمدعلی اسلامی ندوشن نیز در مجله یغما نوشت: انتشار شوهر آهو خانم نشان داد که به رغم سمومی که در هوا پراکنده‌است، هنوز ایران می‌تواند درست در لحظه ای که انتظار می‌رود شگفتی‌های از آستین بیرون آورد.
استقبال شگفت‌انگیز از رمان «شوهر آهو خانم» چنان بود که سرانجام به فیلم نامه تبدیل شد. پیش از انقلاب «شوهر آهو خانم» بارها تجدید چاپ شد، پس از انقلاب نیز بارها در تیراژهای بالای 10 هزار نسخه‌ای منتشر شد، البته یکبار 11هزار جلد قطع پالتوئی آن بدستور مدیر مکتبی و تازه برگمار شده بر سر انتشاراتی مصادره شده امیرکبیر به کارخانه مقوا سازی فرستاده شده و خمیر شد، زیرا افغانی حاضر نشده بود برخی کلمات و جملات رمان را عوض کند. مدیر مکتبی انتشارات امیرکبیر مصادره شده سایه احمد محمود، محمود دولت‌آبادی، علی محمد افغانی، ابراهیم یونسی و بزرگ علوی و هر نویسنده دیگری را که سابقه سیاسی داشت با تیر می‌زد. البته چاپ «شوهر آهو خانم» توسط انتشاراتی‌های دیگر ادامه یافت.افغانی، پس از شوهر آهو خانم، رمان 800 صفحه‌ای «شادکامان دره قره سو» را نوشت.
شوهر آهو خانم داستان ناتمام تبدیل زن ایرانی به ماشین تولید بچه، ارضاء‌کننده تمایلات جنسی مرد و مسئول پختن و روفتن خانه است. افغانی این کتاب را در زندان نوشته‌است. وی در جایی گفته‌است که مأموران زندان جلوی نوشتن او را می‌گرفته‌اند و یادداشت‌های او را بازرسی می‌کرده‌اند، به همین دلیل در هنگام نوشتن یک دیکشنری انگلیسی جلوی خود باز می‌کرده تا وانمود کند در حال ترجمهٔ یک کتاب انگلیسی می‌باشد و کتاب، کتاب خود او نیست.
فعالیت سیاسی محمد علی افغانی
علی محمد افغانی افسر سازمان نظامی حزب توده ایران بود. وی در دادگاه به اعدام محکوم شد و سپس همراه با عده‌ای دیگر از افسران توده‌ای محکوم به اعدام، با یک درجه تخفیف به حبس‌ابد محکوم گشت. اسدالله علم(وزیر دربار شاه) می‌نویسد که «اعلیحضرت در روزهای آغاز محاکمه افسران توده‌ای چند بار گفت که باید دست‌کم 150 نفر از آن تیرباران شوند تا دیگر هیچ ارتشی از این غلط‌ها نکند، اما فشار جهانی زیاد بود و به همین دلیل اعدام‌ها نتوانست ادامه پیدا کند.»
علی‌محمد افغانی بدین صورت از اعدام جسته بود و پس از چند سال که شاه موقعیت خویش را تحکیم شده یافت و کار همه سیاسیون و احزاب را تمام شده دانست، گروه‌هایی از حبس‌ابدی‌ها نیز مشمول عفو شده و از زندان بیرون آمدند که علی‌محمد افغانی از آن جمله بود.
نکته جالب اینجاست که از جمع این محکومین به اعدام که از مرگ جسته و به حبس ابد محکوم شده بودند، شماری (۶ تن به اضافه صفر قهرمانیان) تا انقلاب بهمن 57 در زندان مانده و با انقلاب مردم و سقوط شاه آزاد شدند.
آثارعلی محمد افغانی
شوهر آهو خانم / شادکامان دره قره سو /سیندخت /شلغم میوهٔ بهشته /بافته‌های رنج / بوته زار /محکوم به اعدام /دکتر بکتاش /همسفرها /دختردایی پروین / صوفی صحنه، دزد کنگاور /دنیای پدران و دنیای فرزندان /حاج الل‍ه باشی /خداحافظ دخت‍رم
