چگونه مهارت نه گفتن را در خود تقویت کنیم
سبک زندگی › مهارت اجتماعی
- 97/08/29
مهارت نه گفتن از جمله مهارت‌هایی است که اگر فاقد آن باشیم خیلی از موراد در زندگی مجبور خواهیم بود کارهایی را برخلاف میل یا حتی ارزش‌های خود انجام دهیم. مهارت نه گفتن و استفاده از تکنیک‌هایی مانند رد قاطعانه کمک می‌کند تا مجبور نباشیم مدام کاری برخلاف میل ما است انجام بدهیم.از آنجایی که زندگی اجتماعی مستلزم رعایت مواردی است که هم حقوق دیگران و هم حقوق فرد در آن باید مورد توجه قرار گیرد مهارت نه گفتن یکی از ملزومات موفقیت فرد در زندگی شخصی و اجتماعی است.یکی از جذاب‌ترین و کاراترین مهارت‌های مقابله‌ای، مهارت نه گفتن است. مهارت نه گفتن یکی از مهم‌‌‌ترین مهارت‌های زندگی است که به افزایش اعتماد به نفس ما و جلب احترام دیگران منجر می‌شود. مهارت نه گفتن امكان دستیابی به روابط صادقانه را افزایش می‌دهد و به شما كمك می‌كند تا دربارة خود احساس بهتری داشته باشیم و بر موقعیت‌های روزمره، تسلط بیشتری پیدا کنیم.
خیلی از آدم‌ها در رویارویی با مشکلات زندگی ناتوان‌اند و در مقابل، عده دیگری می‌توانند از این مشکلات به آسانی عبور کنند و به کسانی تبدیل شوند که ما به آنها می‌گوییم آدم‌های موفق. مهارت نه گفتن، توانایی ابراز خود و احقاق حقوق خود بدون تجاوز به حقوق دیگران است.
چرا نه گفتن مشکل است
ترس از دست دادن رابطه با فرد مقابل، احتمالا از قطع شدن یا ضعیف شدن ارتباطات دوستانه خود با سایرین وحشت دارید و از راه پذیرفتن بدون چون و چرای یک درخواست خود را از این وحشت رها می‌کنید.
احساس مسؤلیت در خصوص احساسات دیگران، شاید هم خود را در مقابل سایرین بیشتر از حد متعارف و معمول مسئول می‌بینید و حاضرید برای آنها هر کاری بکنید حتی اگر به سلامتی خود ضرر بزنید.
فکر می‌کنید درخواست آنها از شما به معنای مهم و با ارزش بودنتان است و اگر آن را نپذیرید در واقع نباید هرگز منتظر تکرار چنین شرایطی باشید.
دلسوزی کردن برای طرف مقابل و تصور اینکه اگر نه بگویید، شاید هیچ کس دیگر نخواهد یا نتواند به او کمك کند و در نتیجه ممکن است کارش راه نیفتد.
تصور اینکه اگر نه بگویید، طرف مقابل دیگر شما را دوست نخواهد داشت.آنقدر به شخص یا اشخاصی علاقه دارید که از نه گفتن به آنها احساس گناه می‌کنید در نتیجه به احساسات خود لطمه می‌زنید و دست از خواسته‌ها و برنامه‌های شخصیتان می‌کشید.
سه گام مهم در مهارت نه گفتن
تصمیم بگیرید که کدام پاسخ به نفع شماست موانعی که از نظر اخلاقی و ذهنی بر سر راهتان می‌بینید را شناسایی کنید.
علت تصمیم خود را بگویید ، پس از بررسی خطرات احتمالی از بعد منفی آن، با واقع بینی شرایط احتمالی را در ذهن خود ترسیم کنید. عجله نکنید با دقت این گام را بردارید اگر نیاز می‌بینید که احتمالات مختلف را یادداشت کنید این کار را انجام دهید شاید برای ابتدای کار مناسب باشد.
همدلی و درك احساسات دیگران باعث می شود که پاسخ منفی شما را راحت تر بپذیرند ، قطعا مطالعه شرایط احتمالی از دیدگاهی منطقی‌تر و خوش‌بینانه‌تر این امکان را بوجود می‌آورد که عدم پذیرش خود را اعلام کنیم. در این مرحله مستقیم و با وضوح کامل و بدون بهانه تراشی «نه» را بگویید.با درک احساسات دیگران هم با انها همدلی کرده اید هم محترمانه جواب منفی داده اید.
تکنیک های مهم مهارت نه گفتن
تکنیک نه گفتن قاطعانه
در رد قاطعانه شخص ضمن اینکه احترام و حرمت نفس طرف مقابل را حفظ می‌کند، در عین حال پاسخ منفی خودش را به‌صورت سازنده اعلام میدارد. رد قاطعانه دارای سه جز است:
باز خورد مثبت بدهید.
دلیل یا دلایل رد درخواست رو بگویید .
تصمیمتان را اعلام کنید.
تکنیک خلع سلاح کردن
گاهی طرف مقابل وقتی با جواب رد شما مواجه می‌شود، ممکن است با توسل به شیوه هایی شما را در موضع انفعال قرار داده و وادار به اعمالی نماید که مورد دلخواه شما نیست. مثلا وقتی با جواب منفی شما مواجه می‌شود، سعی می‌کند با برچسب زدن و استفاده از واژه های قضاوت کننده شما را متاثر سازد. به عنوان مثال جواب می‌دهد: «بابا تو دیگر کی هستی، خیلی خودخواهی». در این شرایط افراد کم‌رو برای اینکه ثابت کنند خودخواه، بچه یا غیر منطقی نیستند، ممکن است بر خلاف میل خود تسلیم درخواست طرف مقابل شوند. ولی شما او را خلع سلاح کنید یعنی حرف او را تایید کنید ولی در آخر هم حرف خودتان را بزنید. مثلا بگویید: «آره اتفاقا خودم هم میدانم که گاهی وقت‌ها خسیس و خودخواه میشوم».
تکنیک تغییر موضوع صحبت و استفاده مثبت از شوخی
موضوع صحبت را عوض کنید. مثلا وقتی طرف مقابل شما راجع به موضوعی صحبت می‌کند که شما نمیخواهید بشنوید و یا پاسخ خود را قبلا دادید، اما باز سماجت می‌کند، می‌توانید از این روش استفاده کنید.
روش های نه گفتن منطقی و معنی دار
استفاده از روش مستقیم و ساده : وقتى شخصى از شما مى خواهد کارى را انجام دهید که امکان آن وجود ندارد، خیلى مختصر و به دور از هرگونه دلیل تراشى، مخالفت خود را اعالم کنید، حاشیه پردازی نکنید.بگویید متأسفم، من این کار را انجام نمی دهم.
روش بازتابى : رضایت و علاقه مندى خود را نسبت به این پیشنهاد نشان دهید و به دنبال آن مشخص کنید در حال حاضر شرایط پذیرش این درخواست را ندارید .
نه گفتن همراه با دلیل : دلیل کوتاه و واقعى رد تقاضا را بدون پرداختن به حاشیه و ذکر جزئیات، مطرح کنید.
نه گفتن همراه با پُرس و جو براى یافتن كارى دیگر : راه دیگر این است که به درخواست کننده نشان دهیم براى انجام امرى دیگر آمادگى داریم و رد کردن این مورد خاص به منزله رد تمام موارد ارتباطى نیست.
در هنگام نه گفتن نکات زیر را مد نظر داشته باشید
خود را تقویت کنید و مطمئن باشید که نه گفتن، روابط اجتماعی شما را مختل نخواهد ساخت.
نه گفتن، حق شماست. می‌توانید خیلی ساده نه بگویید: «نه عزیزم، من اینکار را نمی‌کنم».
مطمئن شوید که چه می‌خواهید. اگر مطمئن نیستید، بگویید که باید درموردش فکر کنید و زمانی را برای دادن پاسخ خود مشخص کنید.
تا جایی‌که می‌توانید پاسخ کوتاهی بدهید و از دادن توضیحات طولانی و آوردن دلایل زیاد خودداری کنید.
اگر هنوز چیزی که می‌خواهند، برایتان مبهم است، توضیح بیشتری بخواهید.
سعی کنید حرکات غیر کلامی مثل حالت صورتتان با پیامی که می‌دهید همخوانی داشته باشد.
به جای «فکر نمی‌کنم بتوانم» از کلمه «نه» استفاده کنید. یا به‌جای گفتن «نمی‌توانم»، بگویید «این کار را نخواهم کرد».
البته از آن جایی که عادت کرده‌اید سالها«بله» بگویید و مهارت نه گفتن به موقع را نداشته‌اید برای موارد اولیه این تمرین به مشکلاتی برخورد می‌کنید. بهتر است برای تمرین مهارت نه گفتن نخست از موارد ساده‌تر شروع کنید و به مواردی «نه» بگویید که احتمال خطر و صدمات ناشی از آن کمتر است. به این ترتیب می‌توانید بعد از مدتی تصمیمات مهم‌تر و معقولانه‌ای بگیرید.
