آموزش مهارت های اجتماعی به دانش آموزان

سبک زندگیمهارت اجتماعی

- 97/08/14
آموزش مهارت های اجتماعی به دانش آموزانآموزش مهارتهاي اجتماعی مجموعهاي از راهبردهاست که هدفش کمک به دانش آمـوزان بـراي برقـراري و حفـظ تعاملات مثبت بـا دیگـران اسـت . اکثـر کودکـان بـه راحتـی مهارتهاي اجتماعی متناسب بـا فرهنگشـان را بدسـت مـی آورند، ولی برخی دیگر و از جمله بیشتر کودکان با نیازهاي ویژه آموزشی موفق نمیشـوند و بایـد بـه آنهـا مهـارت هـاي اجتماعی را آموزش داد تا بتوانند آنچـه را کـه در موقعیـت هاي اجتماعی مختلف برایشان مناسب است، انتخـاب کننـد .یکی از دلایل اصلی که سبب میشـود کودکـان بـا نیازهـاي ویژه محبوبیت نداشـته باشـند ، ایـن اسـت کـه ایـن کودکـان مهارتهاي اجتماعی مناسـبی کـه مـی توانـد آنهـا را دوسـت داشـتنی جلــوه دهــد، ندارنـد . انــزواي اجتمــاعی در دوران کودکی ممکن است عواقب درازمدت و جدي بـر ب هداشـت روانی فرد در بزرگسالی به جاي بگذارد. بنابراین کمـک بـه دانش آموزان با نیازهاي ویـژه بـراي غلبـه بـر ایـن مشـکلات ضروري است.

مفهوم مهارت های اجتماعی


افراد توانا به لحاظ اجتماعی، محیط اجتمـاعی خـود را بـا درك و پاسـخدهـی بـه موقعیـتهـاي آن بـه صـورت مـؤثرمیتوانند مدیریت کنند.
ایـن افـراد داراي خصوصـیات زیـرمیباشند:
حـساسـیت اجتـمـاعی : بـه درستــی مفهـوم هـر رخـداد اجتمــاعی را مــیفهمنــد یعنــی از نشــانه هــاي (ســرنخهــاي) اجتماعی رمزگشایی میکنند.
ایفاي نقش : افراد و نحوهي تجربه کـردن آنهـا را درك میکنند.
بینش اجتماعی : موقعیتهاي اجتماعی و آن چه کـه در اجتماع رخ می دهد را درك میکنند.
فهم اجتماعی : جریانها و عرف اجتماعی نظیردوستیها و روابط متقابل اجتماعی را درك می کنند.
بیــنش روانشــناختی : خصوصــیات فــردي و انگیــزش دیگران را درك می کنند.
قضـاوت اخلاقـی : موقعیـت هـاي اجتمـاعی مربـوط بـه آداب و اصول اخلاقی را ارزیابی می کنند.
روابط اجتمـاعی : نحـوه ي مداخلـه ي مـؤثر و چگـونگی تأثیرگذاري بر رفتار دیگران را درك میکنند ، مهارتی کـه مستلزم مهار یا کنترل خود میشود.
ارتباط : به درستی اندیشه و احساس خود را به دیگـران ابراز میکنند.
حل مسأله اجتماعی : مشاجرهها را حل میکنند و نحـوه تأثیرگذاري بر رفتار دیگران براي دستیابی بـه اهـداف مـورد نظر را درك می کنند.

مهارت های اجتماعی که برای روابط اجتماعی دانش آموزان لازم است


ارتباط چشمی : توانایی ایجاد ارتباط چشـمی بـا دیگـران هنگام گـوش دادن بـه سـخن آنهـا و یـا حـرف زدن بـا آنهـا دست کم براي یک دوره زمانی کوتاه.
بیانات چهره اي : خندیدن، ابراز علاقه.
فاصله اجتماعی : رعایت کردن فاصله مناسـب نسـبت بـه دیگران.
چگونگی صدا : زیري و بمی صدا، وضوح گفتار.
احوالپرسی با دیگران : آغاز ارتبـاط یـا پاسـخ گـویی بـه احوالپرسی.
گفتگو کردن : مهارت هاي محاوره اي مناسب سن، بیـان احساسات، سؤال کردن، گـوش کـردن، ابـراز علاقـه، پاسـخ دادن به پرسش دیگران.
بازي و کار کردن با دیگـران : رعایـت کـردن مقـررات، مشارکت، قول دادن، کمک کردن، نوبت گرفتن، تعارف بـا دیگران، قدردانی، ابراز تأسف.
جلب توجه و یا درخواسـت کمـک : اسـتفاده از راه هـاي مناسب.
حل تعارضات درونی : مهـار پرخاشـگري، فـرو نشـاندن خشم خود و تحمل خشم دیگران.
آراستگی و بهداشت.

ضرورت آموزش مهارت های اجتماعی به دانش آموزان


آموزش فراگیر رویکردي مبتنی بر عادي سـازي اسـت و هدف آن آماده کردن افراد بـا نیازهـاي ویـژه بـراي زنـدگی مناسب در جامعه اسـت . مطالعـات پژوهشـی نشـان مـی دهـد دانش آموزان بـا نیازهـاي ویـژه معمـولاً از جانـب همسـالان عادي خود طـرد مـی شـوند . عـدم پـذیرش اجتمـاعی بـراي دانش آموزانی که ناتوانی خفیف دارند، نسـبت بـه آنهـا کـه داراي ناتوانی شدیدتر و آشـکارتر هسـتند، کمتـر اسـت . امـا حتی مبتلایان به ناتوانی خفیف هـم ممکـن اسـت مشـکلات شخصیتی، اختلال ارتباطی یا مواردي دیگـر را داشـته باشـند که سبب شود گـروه همسـالان، آنهـا را نادیـده بگیرنـد، هـر چنــد آشــکارا طردشــان نکننــد . بــا آمــوز ش مهــارتهــاي اجتمــاعی بــه دانــش آمــوزان بــا نیازهــاي ویــژه مــی تــوان شهروندانی رشد یافته در ابعاد گوناگون تربیت کرد و به این ترتیب به یکـی از اهـداف فراگیرسـازي کـه افـزایش سـطح تحول اجتماعی این گروه از کودکان است، دست یافت.

آشنایی با مراحل مدل آموزش عمومی که در بیشـتر برنامـه هـای مهـارت های اجتماعی به کار میرود



مرحله اول تعریف


مهارتی را که میآموزید، توصیف کنید. در این زمینه که چرا این مهارت ویژه مهم اسـت و چگونـه کـاربرد آن به ایجاد رابطه کمک مـی کنـد، بحـث کنیـد . مهـارت را میتوان با استفاده از فـیلم کوتـاه، یـک عکـس یـا کـارتون، یک نمـایش عروسـکی و یـا تـذکر دادن بـه دانـش آمـوز و راهنمایی او به فعالیتهایی که در گروه همسالان در جریـان است، شرح داد. شما به عنوان معلم می توانید بگویید: نگـاه کن او چطور در ساختن دیوار به دیگـري کمـک مـی کنـد . نگاه کن چطور آن دو دختر در ساختن پازل بـه هـم کمـک میکنند. به من بگو آنها به یکدیگر چه می گویند.

مرحله دوم الگو سازی


مهـارت را الگـو کنیـد . مهـارت را بـه چنـد جزء ساده تقسیم کنید و خودتان آن را به روشنی شرح دهید یا یک دانش آموز را انتخاب کنید تا این کار را انجام دهد. آموزش فراگیر رویکردي مبتنی بر عادي سازي است و هدف آن آماده کردن افراد با نیازهاي ویژه براي زندگی مناسب در جامعه است.

مرحله سوم تقلید و تمرین


دانشآمـوز یـک مهـارت را در محیطـی که در آن آموزش دیده است، امتحان می کند. بـراي اینکـه این امر موفقیتآمیز باشد، شما به عنوان معلم از دانـش آمـوز بخواهید دوباره در مرحله اجراء، با دقت توجه کنـد و آنچـه را که شما شرح میدهید به خاطر بسپارد.

مرحله چهارم بازخورد


این مرحله بایـد اطـ لاع دهنـده باشـد . شـما بـه عنوان معلم می توانید بگویید: ‹ شـما هنـوز آن را کـاملاً یـاد نگرفتهاي باید هنگام صحبت به او نگـاه کنـی . دوبـاره سـعی کن › ،‹ این بهتر اسـت . نگـاه کـردي و لبخنـد زدي . خـوب است › . بازخورد از راه یک ضـبط ویـدیویی مـی توانـد در بعضی مواقع سودمند باشد.

مرحله پنجم ایجاد فرصت


فرصتی فراهم کنید تا دانشآمـوز مهـارت را بهکار بندد. شـما بـه عنـوان معلـم مـی توانیـد بـا توجـه بـه مهارتی که آموزش میدهید کارهـاي گروهـی کوچـک یـا فعالیتهاي کاري دو بـه دو ترتیـب دهیـد تـا مهـارت هـا در کلاس و یا دیگر مکانهاي طبیعی تعمیم یابند.

مرحله ششم تقویت متناوب


نمونه های یکه درآن دانشآموز مهارتها را بدون اجبار، در مواقع دیگر روز یا در هفته هاي بعد بکـار میگیرد زیر نظـر بگیریـد . بـه او پـاداش و تقـویتی توصـیف کننده بدهید. به پایداري مهارت پـس از اکتسـاب آن توجـه کنید .
advertising