انواع اعتماد به نفس
سبک زندگی › مهارت اجتماعی
- 98/02/01
در آیین بودایی مفهومی وجود دارد مبنی بر اینکه شکلی که زندگیِ انسان به خود می‌گیرد و هر مشکلی که در آن بروز پیدا می‌کند، همگی در نتیجهٔ رفتارهای خود اوست و کسی به جز او، مسئول زندگی و مشکلاتش نیست. بخش زیادی از مشکلات و نابسامانی‌ها در نتیجهٔ نداشتن اعتماد به نفس به وجود می‌آیند و اهمیت این خصوصیت باعث شد تا موضوع این مقاله را به معرفی انواع اعتماد به نفس اختصاص بدهیم و اطلاعات جزئی‌تری در مورد هریک در اختیارتان قرار بدهیم. با ما همراه باشید.انواع اعتماد به نفس بر اساس میزان و درجه ی آن
با توجه به اینکه فرد در چه محیطی رشد کرده است و والدین آن فرد چه روشی را برای تربیت فرزند خود به کار برده اند،انواع اعتماد به نفس را می توان به چهار نوع تقسیم کرد.
۱- اعتماد به نفس کاذب بالا
یکی از انواع اعتماد به نفس است که بسیار خطرناک می باشد. اگر فرزندی در نظر تمام افراد خانواده بیش از حد مورد توجه و احترام باشد و بی جهت مورد تشویق قرار گیرد، در او اعتماد به نفس کاذب بالا شکل می گیرد.
چون همیشه در کودکی به این افراد القا شده که توانایی های منحصر به فردی دارند، این افراد فکر می کنند که انسان های بسیار مهمی هستند.
مثلاً کودکی که نقاشی ساده ای کشیده است اما والدین به قدری از نقاشی او تعریف می کنند و به او جایزه می دهند که کودک فکر می کند بهترین نقاش دنیا است.
اما وقتی وارد جامعه می شود و با واقعیت رو به رو شده و افرادی را می بیند که در نقاشی کردن از او بهتر عمل می کنند و او نقاش بسیار معمولی است، دچار شکست، افسردگی و حسادت می شود.
این افراد همیشه خود را بالاتر از آن چیزی می پندارند که واقعاً هستند و حتی گاهی اوقات فکر می کنند دارای قدرت های خارق العاده ای هستند.
مثلاً فکر می کنند می توانند با سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت رانندگی کنند، بدون اینکه تصادف کنند.
می توانند از طبقه ی چهارم ساختمان پایین بپرند، بدون اینکه صدمه ببینند و…
این افراد معمولاً در برنامه ریزی و اهدافشان شکست می خورند، چون خودشان را خیلی دست بالا می گیرند.
به خاطر اعتماد به نفس بالایی که دارند، بسیار اهل خطر کردن هستند.
وقتی این افراد با خود خلوت می کنند و تنها هستند، چون با واقعیت های خودشان رو به رو می شوند، خودشان را کوچک می بینند و بنابراین برای جبران آن خودشان را بزرگ نشان می دهند.
چون به این افراد در هر شرایطی القا شده که بزرگ هستند.
۲- اعتماد به نفس پایین
افرادی که در کودکی مورد بی توجهی و بی مهری والدین قرار گرفته اند، کتک خورده اند، تشویق نشده اند، مراحل تکاملی را به درستی طی نکرده اند، یعنی نه خود را می فهمند، نه خود را باور دارند و نه برای خود احترام قائل هستند.
این افراد احساس می کنند از دیگران کمتراند، بنابر این اعتماد به نفسشان کاهش پیدا می کند.
از حضور در جمع خجالت می کشند، نمی توانند حرف بزنند، نمی توانند کار خاصی انجام دهند و خیال می کنند همیشه از بقیه کمترند. و احتمال افسردگی در آن ها زیاد است.
برای افزایش اعتماد به نفس این افراد باید توانایی ها و قابلیت هایشان را به آن ها یاد آوری کرد تا خود را باور کنند. باید به آن ها کمک کرد تا استعداد خود را کشف و شکوفا کنند.
۳- اعتماد به نفس کاذب پایین
افرادی که در کودکی به شدت مورد بی توجهی و آزار و اذیت والدین و یا اطرافیان قرار می گیرند و طوری با آن ها رفتار می شود که احساس می کنند، پدر و مادری ندارند، کسی یاورشان نیست و فکر می کنند بود و نبودشان هیچ فرقی به حال دیگران ندارد، دچار اعتماد به نفس کاذب از نوع خیلی پایین می شوند.
این افراد معمولاً در تحصیل و کسب و کار موفق هستند اما بر خلاف افرادی که دچار اعتماد به نفس کاذب بالا هستند، خودشان را دست کم می گیرند، موفقیت های خود را کوچک می بینند و فکر می کنند کاری که آن ها انجام می دهند را همه می توانند انجام دهند.
در حالی که واقعاً این طور نیست و آن ها انسان های موفقی هستند.
این افراد چون اعتماد به نفس خیلی پایینی دارند، انتخاب های ضعیف و نامناسبی هم خواهند داشت. مثلا وقتی به آن ها میوه تعارف کنید، بدترین میوه را بر خواهند داشت. چون خودشان را پایین تر از دیگران می بینند.
در حالی که افراد با اعتماد به نفس کاذب بالا، بهترین میوه را بر خواهند داشت. چون خودشان را بهتر از دیگران می دانند.
۴- اعتماد به نفس متعادل
کسانی که در کودکی به صورت معقول و معتدل مورد توجه و احترام والدین و اطرافیانشان بوده اند، اعتماد به نفس متعادل و عادی دارند.
مثلاً وقتی کودک نقاشی می کند و به پدر نشان می دهد، پدر از او تشکر می کند و به عنوان تشویق او را می بوسد، کودک می پرسد کس دیگری هم هست که به خوبی من نقاشی کند؟ پدر می گوید خیلی ها در دنیا نقاشی می کنند، نقاشی تو هم خوب است.این کودک اعتماد به نفس طبیعی و متعادل خواهد داشت.
افرادی که اعتماد به نفس طبیعی دارند، توان خودشان را به دقت می دانند و مطابق با آن زندگی می کنند.
اگر از فردی که اعتماد به نفس طبیعی دارد، بخواهیم کاری را که در حد توان و علم او نیست انجام دهد، به دلیل اینکه او توان، علم و مهارت آن کار را ندارد، هر گز آن کار را انجام نمی دهد.
انواع اعتماد به نفس از نظر کارکردی
انواع اعتماد به نفس از نظر کارکردی شامل: اعتماد به نفس رفتاری، اعتماد به نفس معنوی و اعتماد به نفس عاطفی می باشد.
۱- اعتماد به نفس رفتاری
نوعی از اعتماد به نفس که در رفتار و اعمال ما بروز پیدا می کند، اعتماد به نفس رفتاری نام دارد. به عبارتی اعتماد به خود در عمل کردن و به نتیجه رساندن کارها اعتماد به نفس رفتاری نام دارد.
افرادی که در اعمال و رفتار خود، از ساده ترین کار ها مثل خرید از فروشگاه تا مشکل ترین کار ها مثل قبولی در آزمون دانشگاه ها یا راه اندازی یک کسب و کار با اعتماد به نفس عمل می کنند، یعنی به خود اعتماد و باور دارند، افرادی هستند که اعتماد به نفس رفتاری خوب و مناسبی دارند.
اکثر ما به دنبال همین نوع از اعتماد به نفس هستیم. ما دوست داریم به اهداف و آرزو های خود برسیم، به درستی برنامه ریزی کنیم، مسائل زندگی را به درستی حل و پشت سر بگذاریم، همه ی این موارد نیازمند اعتماد به نفس رفتاری هستند.
افرادی که اعتماد به نفس رفتاری پایینی دارند:
_معمولاً اهمال کار هستند و کار های خود را به تاخیر می اندازند، تا جایی که انجام آن کار را فراموش می کنند.
_در برنامه ریزی برای رسیدن به اهداف خود شکست می خورند. که یکی از علت های آن همان اهمال کاری است.
_در تصمیم گیری های خود تردید دارند و قاطع نیستند.
_در برقراری روابط با دیگران ضعیف هستند. باور ندارند که می توانند روابط خوب و محبت آمیز با دیگران داشته باشند.
_سعی می کنند مشکلات و مسائل زندگیشان را نادیده بگیرند یا به عبارتی آن ها را دور بزنند.
_چون خودشان را باور نداشته و به خود اعتماد ندارند، منتظر این هستند تا دیگران آن ها را تایید کنند. اما از دیگران تقاضای کمک هم نمی کنند.
۲- اعتماد به نفس عاطفی
نوعی از انواع اعتماد به نفس که در عواطف و احساسات ما بروز پیدا می کند. به عبارتی، اعتماد به توانایی خود در کنترل عواطف و احساساتمان، اعتماد به نفس عاطفی نام دارد.
افرادی که می توانند در شرایط مختلف احساسات خود را کنترل کنند و مطابق با شرایط موجود احساساتشان را بروز می دهند، اعتماد به نفس عاطفی خوبی دارند.
افرادی که اعتماد به نفس عاطفی پایینی دارند
_به توانایی خود در درک و تشخیص احساسات خود باور ندارند.
_به توانایی خود در بروز دادن و استفاده ی مناسب از احساسات خود باور ندارند.
_به توانایی خود در برقراری ارتباط مناسب و محبت آمیز با دیگران باور ندارند.
_به اینکه احساسات و عواطف آن ها ارزشمند است و می توانند احساسات خود را به عنوان هدیه ای ارزشمند در اختیار دیگران بگذارند باور ندارند.
_و به دلیل مواردی که در بالا گفته شد، معمولاً گوشه گیر و منزوی هستند.
_اعتماد به نفس عاطفی با افزایش گوشه گیری و منزوی شدن، بیشتر کاهش می یابد.
۳- اعتماد به نفس معنوی
نوعی از اعتماد به نفس که در باور ما نسبت به خدا و جهان هستی بروز پیدا می کند. به عبارتی اعتماد به اینکه جهان هستی بیهوده آفریده نشده و هر چیزی هدفمند است و به طور کلی داشتن نگرش مثبت نسبت به زندگی، اعتماد به نفس معنوی نام دارد.
افرادی که اعتماد به نفس معنوی پایینی دارند
_باور ندارند که جهان هستی به سمت خیر و نیکی پیش می رود.
_باور ندارند که جهان هستی هدفمند و منظم آفرده شده است.
_به اینکه خودشان یکی از معجزات جهان هستی هستند باور ندارند.
_به خداوند اعتماد کافی ندارند و می خواهند همه چیز را خودشان کنترل کنند.
_به دلیل عدم اعتمادشان به خداوند، احساس بی امنی می کنند و با همه چیز و همه کس با احتیاط رفتار می کنند.
_از نظر روحی و معنوی احساس بی قراری می کنند.
