چگونه معذرت خواهی کنیم
سبک زندگی › مهارت اجتماعی
- 97/11/09
اگر نمی‌توانید به زبان بیاورید، بنویسید. گاهی‌اوقات غرور یا خجالت اجازه نمی‌دهد از کسی عذرخواهی کنید. بااینکه معذرتخواهی رودررو همیشه بهتر است، اگر نمی‌توانید اینکار را انجام دهید، بهتر است که آن را بنویسید. و گاهی‌اوقات یک یادداشت و یا نامه بهتر از حرف زدن است زیرا باعث می‌شود بتوانید همه احساساتتان را بدون اینکه حرفهایتان را فراموش کنید بیان کنید.بگویید که فهمیده‌اید چرا اشتباه کرده‌اید. فرد می‌خواهد بداند که واقعاً جدیت موضوع را فهمیده‌اید و می‌دانید چرا و کجای کارتان اشتباه بوده است. هیچکس دوست ندارد عذرخواهی را از زبان کسی بشنود که نمی‌داند چرا اشتباه کرده است اما تصور میکند باید عذرخواهی کند.جدی باشید. این اصلی‌ترین قانون عذرخواهی است. یک عذرخواهی بدون جدیت بدتر از عذرخواهی نکردن است. ناراحتی و عصبانیت فرد از شما با این رفتار بیشتر می‌شود. یک عذرخواهی غیرجدی مثل این است که بگویید متاسفید اما پشیمان نبودنتان کاملاً مشخص باشد. کار اشتباه دیگر عذرخواهی «از اینکه ناراحتی متاسفم» است. این نوع معذرتخواهی هیچ تقصیری را گردن نمی‌گیرد اما طوری وانمود میکند که از ناراحتی فرد مقابل ناراحت است.مسئولیت کامل را قبول کنید. هیچوقت وقتی می‌خواهید عذرخواهی کنید، کارتان را توجیه نکنید و بهانه نیاورید. این کار ارزش و جدیت اعتراف و عذرخواهی شما را از بین می‌برد. هیچ «اما» و «اگر»ی در جملات خود به کار نبرید.
متعهد شوید که جبران می‌کنید. دقت کنید، گفتیم “متعهد” شوید نه اینکه “قول” بدهید. این یک قسمت بسیار مهم از فرایند عذرخواهی است. باید راه‌هایی برای جبران اشتباهی که مرتکب شده‌اید پیشنهاد دهید. این همیشه ممکن نیست. اگر گلدان تاریخی که نسل به نسل در خانواده‌ای چرخیده است را بشکنید، مطمئناً نمی‌توانید به بازار رفته و یکی به جای آن بخرید. اما اگر اشتباهتان در محدوده‌ای بوده که قابل برطرف کردن و اصلاح است، دریغ نکنید. یک وقت‌هایی بخاطر اینکه از دست کسی عصبانی شده و داد کشیده‌اید واقعاً متاسف باشید اما می‌دانید که هر چقدر هم تلاش کنید ممکن است باز هم با آن فرد این اتفاق تکرار شود. وقتی به کسی قول می‌دهید که دیگر چنین اتفاقی تکرار نمی‌شود، خودتان را برای یک ضربه بزرگتر آماده می‌کنید. چون این بار طرف‌مقابل دوبرابر ناراحت خواهد شد. اما خیلی چیزها هم هست که مطمئنید ۱۰۰٪ دیگر تکرار نخواهد شد و اگر واقعاً به این مسئله اطمینان دارید، آنوقت می‌توانید قول دهید. اما بهتر است خیلی ساده متعهد شوید که تلاشتان را برای جبران می‌کنید.
با عملتان پشیمانی خود را نشان دهید. در آخر اگر رفتار و عملتان با اظهار پشیمانی‌تان همخوان نباشد، عذرخواهی لفظی هیچ ارزشی نخواهد داشت. بعد از اینکه عذرخواهی کردید، دیگر به آن فکر نکنید. سعی کنید از آن به بعد طوری رفتار کنید که نشان دهنده پشیمانی شما از اشتباهتان باشد.
بگذرید و فراموش کنید. وقتی عذرخواهی صادقانه خودتان را ارائه کردید، دوباره عذرخواهی نکنید. عذرخواهی پشت سر هم ممکن است چیزی باشد که طرفتان فکر کند از شما می‌خواهد و در کوتاه‌مدت احساس بهتری پیدا کنند. اما در طولانی‌مدت رابطه‌تان را خراب خواهد کرد. اگر به عذرخواهی خود ادامه دهید، دیگر همیشه در سطحی پایین‌تر خواهید بود و دیگر فردمقابل هم‌سطح خود با شما برخورد نخواهد کرد و به شما احترام نخواهد گذاشت. فرقی نمی‌کند، چه عذرخواهی شما را پذیرفته باشد یا نه. اگر پذیرفته باشد، دیگر نیازی به ادامه عذرخواهی نخواهد بود. اگر نپذیرفته باشد، یعنی آن فرد به شما اعتماد نمی‌کند و آن رابطه مشکلات دیگری هم دارد که نیاز به اصلاح دارد.
واضح و صریح بگویید که برای کدام رفتار و اشتباه تان میخواهیددلجویی کنید. همان اشتباهی که قلبا پذیرفته اید و باعث دلخوری طرف مقابل شما شده است را نام ببرید. این جمله در بیشتر مواقع استفاده می شود:اگر باعث ناراحتی ات شده ام، مرا ببخش. درحالیکه این جمله و جملاتی شبیه به آن به قدری کلی است که مشخص نمی کند شما متوجه شده اید چرا او ناراحت است یا خیر. باید خیلی ساده، صریح و مصداقی عذرخواهی کنید. مثلا بگویید:برای اینکه به فلانی گفتم تو آدم خسیسی هستی، مرا ببخش. بهتر است در چنین مواقعی اگر کارتان علتی داشته آنرا هم بیان کنید. علتش لازم نیست محکمه پسند باشد اما بگویید که چرا چنین خطایی را مرتکب شده اید. ممکن است طرف مقابل شما فکر کند از او متنفر هستید که پشت سر او گفته اید آدم خسیسی است اما شما یک دلیل داشته اید:او ماشینش را به شما قرض نداده است و چون خودتان ماشین ندارید، حس حسادت باعث شده است بخواهید مقابله به مثل کنید. در چنین شرایطی همین که بگویید:تو حق داشتی ماشینت را به من ندهی اما من آن لحظه عصبانی شدم و کار خطایی کردم. عذرخواهی هر چه موضوعی تر و صریح تر باشد بیشتر به دل شنونده خواهد نشست.
گاهی انجام غلط یک کار آسیب بیشتری دارد از اینکه آن کار را انجام ندهید. پس اگر می خواهید از کسی عذرخواهی کنید، درست و به موقع این کار را انجام دهید. زمان واقعی عذرخواهی وقتی نیست که کسی از شما رنجیده است بلکه زمانی است که خودتان قبول کرده اید که کار خطایی انجام داده اید. اگر فقط وقتی دلخوری کسی را می بینید و به خاطر اینکه رابطه تان خراب نشود، عذرخواهی کنید، در این کار چندان موفق نمی شوید.حتی ممکن است باهم بحث تان بشود و کار به جاهای باریکتر و دلخوریهای عمیق تر بکشد. شما باید زمانی برای عذرخواهی پیشقدم شوید که بدانید و قبول کرده باشید که کارتان خطا بوده است. حتی ممکن است طرف مقابل شما دلخور نشده یا بروز نداده باشد اما همین که متوجه خطای خود شدید، پیشقدم شوید. علت اینکه باید خطای خود را قبول کرده باشید احساسی است که با زبان بدن و بار معنایی کلمات به طرف مقابلتان القا می کنید. ممکن است یک جمله ببخشید، من اشتباه کردم را زمانی که در حال نقش بازی کردن هستید، بگویید:«ببخشید دیگه، باشه من اشتباه کردم!» که این جمله کاملا نشاندهنده این است که به نوعی می خواهید موضوع را تمام کنید و به اصطلاح از سر خود واکنید. حتی اگر در انتخاب کلمات هم دقت کافی داشته باشید، زبان بدن رسواکننده است و احساس طرف مقابلتان در این زمینه اشتباه نخواهد کرد. پس برای آنکه کار را خراب تر نکنید زمانی عذر بخواهید که واقعا اشتباه خود را پذیرفته اید.
به کار بردن کلماتی مانند «ببخشید»، «معذرت میخواهم» یا «وای! اشتباه کردم» و غیره، به هیچ وجه عذرخواهی واقعی محسوب نمی شود بلکه پیش زمینه های عذرخواهی هستند. این نوع عذرخواهیها شاید در زمانی که ناخواسته به کسی تنه میزنیم یا به میان حرف کسی میپریم مثمرثمر باشد اما در موارد دیگری که احساسات طرف مقابل را عمیقا جریحه دار کرده ایم، به هیچ وجه مؤثر نیستند. معذرتخواهی صحیح و مؤثر آن است که به کسی که سبب ایجاد رنجش یا کدورت در قلب او شده ایم، پاسخی عاطفی، همدلانه و از صمیم قلب بدهیم. در واقع معذرت خواهی باید از ته قلب و برای رفتار خاصی باشد که انجام داده ایم وگرنه بی معنا و بی اثر خواهد بود. این کار با بحث جبران فرق میکند. شما یکبار موقع عذرخواهی از طرف مقابل می پرسید که چگونه خطایم را جبران کنم که این حرف کاملا ضروری است اما بعد از آن و در حیطه های مشابه باید تغییر رفتار در شما ایجاد شود.
