کمک به رشد خلاقیت با تقویت حس کنجکاوی در کودک
سبک زندگی › فرزندان
- 97/09/30
برای تقویت کنجکاوی کودک و هدایت صحیح آن، ابتدا باید به کودک برای برقراری درست ارتباط، آموزش دهیم. به او بفهمانیم که پاسخ به سوالات در برخی شرایط، امکان‌پذیر نیست؛ تا اگر در شرایطی قادر به پاسخگویی به سوالاتش نبودیم؛ مطلب را درک کرده و بپذیرد؛ نه اینکه موجب سرخوردگی و گوشه‌گیری او بشود. در پاسخ به برخی سوالات، لازم است؛ قوانین مربوط به آن را به کودک آموزش دهیم. قوانین باید به صورت جزیی به کودک آموزش داده شوند؛ از کلی‌گویی بپرهیزیم؛ برای مثال در مورد کبریت، نباید به طور کلی، بگوییم، تو نباید به کبریت دست بزنی بلکه باید موارد استفاده از آن و چگونگی استفاده را برای کودک توضیح دهیم؛ سپس بگوییم که از یک سن خاص، می‌تواند به کبریت دست بزند و در حال حاضر، فقط می‌تواند در بیرون از منزل و با حضور بزرگ‌ترها و برای موارد خاصی، از کبریت استفاده کند و شرایط انجام این کار را هم برای او فراهم کنیم. در صورتی که کودک، قوانین را به درستی رعایت کرد؛ برای او پاداش و در غیر این صورت، تنبیه مناسبی را مثل محرومیت موقت از برخی چیزها، در نظر بگیریم.هیچ‌گاه نباید کودک را از سوال پرسیدن، منع کنیم. وظیفه‌ی والدین، این است که به سوالات کودک‌شان، پاسخ دهند؛ مگر در مواردی که بدانند دلیل سوال پرسیدن کودک، چیز دیگری، مثل جلب توجه است. این مشکل را هم باید از راه‌های خاص خودش، برطرف کنند. هم‌چنین برای رشد کنجکاوی، باید به کودک یاد دهیم که خودش هم در یافتن پاسخ سوال‌هایش، مشارکت داشته باشد.راه بعدی برای رشد کنجکاوی کودک و هدایت درست آن، این است که وقتی پاسخ سوالی را به کودک گفتیم؛ بعد از گذشت مدتی، درباره‌ی آن دوباره با کودک صحبت کنیم؛ در واقع، پی‌گیری کنیم که آیا مطلب، در ذهنش باقی مانده است و در صورت لازم، دوباره آن‌را تکرار کنیم. گاهی ممکن است کودک، منظور ما را درست درک نکرده باشد؛ با این بررسی مجدد، ما متوجه اشکال و اشتباه پیش آمده می‌شویم و آن‌را تصحیح می‌کنیم تا کودک، مطلبی را به اشتباه یاد نگیرد. والدین باید آمادگی و حوصله‌ی سوالات بی‌شمار کودکان را داشته باشند. اگر حوصله‌ی پاسخ دادن به سوالات کودک‌شان را نداشته باشند و پاسخ مناسب را به او ندهند؛ بخش زیادی از کنجکاوی و در نتیجه، خلاقیت کودک را متوقف می‌کنند. کودک هم چون به پرسش‌گری و یافتن پاسخ برای سوالاتش نیاز دارد؛ برای یافتن پاسخ سوالاتش به دنبال منابع دیگری مثل گروه هم‌سالان خود، می‌رود. گروه هم‌سالان هم معمولا پاسخ صحیح و مناسبی به کودک نمی‌دهند و این مسئله می‌تواند آسیب جدی به کودکان بزند. بنابراین باید والدین، خودشان این وظیفه را به درستی انجام دهند.
روش هایی برای تقویت کنجکاوی و رشد خلاقیت در کودکان
از کمال گرایی بپرهیزید. پروژه ی کودکتان را انجام ندهید به این دلیل که شما بهتر و سریعتر میتوانید آن را انجام دهید. (البته که میتوانید!) در همین راستا از اصلاح کردن و تکمیل کردن پروژه ی کودک برای اینکه کامل و بی نقص باشد بپرهیزید. به آنچه که کودک درطول فرآیند انجام پروژه یاد گرفته است احترام بگذارید. فرآیند انجام پروژه از نتیجه ی نهایی مهم تر است. با تمرین بیشتر، نتیجه بهتر خواهد شد.
اکتشافات کودکان را تشویق کنید. نظرات مشخص و انگیزشی بدهید، مثلا: "چقدر جالب! تو با این بلوک ها یه راه مخفی درست کردی." یا "اینجوری که از سبزهای مختلف برای رنگ کردن برگ استفاده کردی باعث میشه نقاشیت خیلی طبیعی بنظر بیاد".به ایده ها و نظرهای مختلف احترام بگذارید. با گفتن: "خب این هم راه خوبی برای نگاه کردن به موضوع است." یا "چه ایده ی خوبی! من هیچوقت بهش فکر نکرده بودم. بیا امتحانش کنیم" تبادل ایده ها را تشویق کنید.
از خجالت دادن و دست پاچه کردن کودکانی که از روش آزمون و خطا برای تجربیاتشان استفاده کرده اند پرهیز کنید. نگویید: "واقعا چه فکری کردی که این کار رو کردی؟" بلکه ازکودک حمایت کنید: "اگر این کار نکرد، یک روش دیگه رو امتحان کن. مطمئن باش درستش میکنی" هر ریسک منطقی که به خلاقیت منجر بشود را تشویق کنید.
خلاقیت کودکتان را با تعداد زیادی عروسک های کارخانه ای سرکوب نکنید. در مقابل خریدن همه ی لوازمی که از آخرین فیلم ها و کارتون های کودکان به بازار می آید، مقاومت کنید تا خلاقیت آنها امکان رشد داشته باشد. عروسک ها خیلی خوبند، اما کودکان وقتی همه ی انواع لباس ها و لوازم بازی برایشان فراهم باشد از قوه ی تخیل و خلاقیتشان استفاده نمیکنند. ابزار های از پیش ساخته شده یا وسایل بازی از قبل سر هم شده فرصت فکر کردن را از کودک میگیرند.
به تلاش های خلاقانه ی کودک احترام بگذارید. داستان ها و کارهای هنری کودکتان را روی یخچال یا روی تخنه ای مخصوص این کار به نمایش بگذارید. کودکان عاشق دیدن حاصل علاقه و تلاششان بر روی دیوار مادر و پدر هستند. از مقایسه ی ناخوشایند خواهر و برادرها باهم پرهیز کنید. لطفا هرگز چیزهایی مانند این نگویید: "مطمئنا تو نمیتونی به خوبی برادرت قصه بگی" یا "چرا نمیتونی یه نقاشی قشنگ مثل خواهرت بکش؟ چقدر از رنگ های تیره ی بی حال استفاده کردی."طنز هوشمندانه ی کودک را تشویق کنید. طنز به کودکان کمک میکند تا از هوش خلاق خود لذت ببرند. سعی کنید خیلی از اوقات باهم بخندید و به کودک بگویید که حرفش شما را از خنده روده بر کرده است.
یک مکان امن و راحت برای کثیف کاری کودکان در نظر بگیرید که کودکان بتوانند در آن از هر نوع وسیله ی هنری استفاده کنند. کاغذ و مقوا، مدادشمعی، گچ، مارکر، چسب، برچسب، رنگ انگشتی و گل رس در اختیار کودک قرار دهید و اجازه بدهید همه ی خلاقیتش را نشان بدهد.از وسایل خانه سازهای تخیلی بسازید و با کودکتان کنسرت بگذارید و هرنوع ترکیب صدایی را بپذیرید. فضای کافی هم برای جنب و جوش بچه هایی که با رقص هیجان خود را نشان میدهند ایجاد کنید.
بازی های تخیلی با کلمات انجام دهید. برای مثال: اگر در ماه فرود بیاییم راه هایی برای خانه ساختن پیدا کنید. یا اینکه لیستی درست کنید از تمام کارهای واقعی و تخیلی که میشود با یک وسیله ی معمولی خانه انجام داد و از جواب های عجیب و غریب کودکان لذت ببرید. بازی "یه کاری کن باور کنم" انجام دهید. شما و کودکتان به نوبت وانمود کنید که مثلا یک میمون هستید. یا حتی وانمود کنید یک وسیله یا ماشین هستید، مثلا ماشین چمن زنیريال یا دستگاه پاپ کورن ساز یه جاروبرقی هستید.
قصه های خانوادگی بسازید. به این شکل که یک نفر قصه را شروع میکند و بعد نفر بعد باید به آن اضافه کند و همینطور تا نفر آخر خانواده.هرچقدر سناریو مسخره تر باشد، بازی بامزه تر خواهد بود!
پایان قصه های معروف را عوض کنید.
