همه چیز درباره اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
پزشکی و سلامت › روانشناسی
- 97/09/19
شخصیت اسکیزوتایپال
در اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، تفکر و نحوه ارتباط برقرار کردن، مختل شده است. بیماران اسکیزوتایپال گرچه اختلال فکر واضحی ندارند، اما تکلمشان متمایز یا ویژه است، ممکن است معنایش را فقط خودشان بفهمند، و اغلب نیازمند تفسیر هستند. شخصیت اسکیزوتایپال نیز مانند بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از احساسات خودشان اطلاع نداشته باشند؛ اما به کشف احساسات دیگران بویژه حالات عاطفی منفی مثل خشم، بسیار حساس اند. آنها ممکن است افکاری خرافی داشته باشند یا مدعی غیب بینی و داشتن سایر قدرتهای فکری و بصیرتهای ویژه باشند.
نشانه های اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
نشانه های تشخیصی شخصیت اسکیزوتایپال عبارتند از:
- افکار انتساب به خود
- اعتقادات عجیب یا افکار جادویی که بر رفتار اثر بگذارند و با هنجارهای برآمده از خرده فرهنگ فرد همخوانی نداشته باشند (مثل خرافاتی بودن، اعتقاد به غیب بینی، دور آگاهی (تله پاتی)، یا «حس ششم»؛ در کودکان و نوجوانان به صورت تخیلات یا اشتغالات ذهنی غریب)
- تجارت غیر معمول ادراکی، از جمله خطاهای ادراکی جسمی
- تفکر و تکلمی عجیب (مثلاً مبهم، حاشیه پردازانه، استعاره ای، با شرح و تفصیل مفرط، یا قالبی)
- افکار بدبینانه و سوء ظن
- حالت عاطفی نابجا یا محدود
- رفتار یا وضع ظاهری عجیب، نامتعارف، یا مخصوص به خود
- فقدان دوستان صمیمی یا مورد اطمینان، بجز بستگان درجه اول
- اضطراب مفرط در میان جمع به طوری که با آشنا شدن هم کاهش نیابد؛ این اضطراب بیشتر به ترس توأم با بدگمانی فرد مرتبط است نه به قضاوت منفی در مورد خودش
عوارض اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افرادی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، شرایط زیر را دارند:
- افکار، رفتارها و برداشت‌های نامتعارف و غیرعادی
- ادعای خواندن افکار دیگران یا توانایی پیشگویی آینده
- مشکلات عمده در ایجاد ارتباط با دیگران
- اضطراب اجتماعی حاد که با گذشت زمان یا آشنایی برطرف نمی‌شود
- حرف زدن با خود، نادیده گرفتن دیگران یا عکس‌العمل‌های نامناسب
علل اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
بروز اختلال شخصیت اسکیزوتیپال، دارای ریشه های ژنتیکی، خانوادگی یا گروهی از دلایل همبسته شناخته شده است. اکثر والدینِ افراد مبتلا به این اختلال، از لحاظ عاطفی به صورت رسمی از یکدیگر دورند و روابط گیج کننده ای را نشان می دهند.تاثیر روابط والدین در آینده روابط فرزندان تاثیر دارد.
جهان درونی آنها ممكن است پر از ترسها و تخيلات كودكانه و نيز رابطه با افرادی خيالی و تصوری باشد كه آنها را به وضوح می بينند. ممكن است اعتراف كنند كه خطای ادراك دارند و افراد را مثل آدمهای چوبی يا چيزی شبيه آن می بينند. طبق تحقیقات بسیاری از آنان به صورت معناداری به وسیله والدین، خویشاوندان و همسالان، مورد حقارت و تحقیر قرارگرفته اند. بسیاری خودپنداره ضعیف، انتقاد از خود بالا و رفتارهایی حاکی از ناراضی بودن از خود را نشان می دهند. این نشانه ها در حسی دخیل می شوند که آنها را از لحاظ اجتماعی برای داشتن روابط معنادار بین فردی، نالایق نشان می دهد.
درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
درمان اختلالات شخصیت نیاز به صرف وقت و زمان می باشد. معمولا این افرادبرای حل مشکلات شخصیتی خود مراجعه نمی کنند بلکه عاملی دیگر فرد را به سمت درمان سوق می دهد. در ادامه چندین روش درمان را شرح داده ایم:
روان درمانی:
اصول درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپی در اساس، تفاوتی با اصول درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید ندارد، جز اینکه با بیماران دسته اول باید برخوردی دقیق و محتاطانه داشت. این بیماران الگوهای فکری ویژه ای دارند و برخی در فرقه های مختلف، آیین های غریب مذهبی و جشنها و مراسم جادویی و مافوق طبیعی، فعال می شوند. درمانگر نباید این گونه فعالیت ها را تمسخر و استهزا کند یا درباره اعمال و اعتقاد آنها موضع قضاوتگرانه ای بگیرد.
درمان رفتاری- شناختی:
دیدگاه شناختی رفتاری بیشتر ممکن است مایل به تمرکز بر تلاش برای تعیین و تغییر محتوای تفکرات اسکیزوتیپال باشد. انحرافاتی که اتفاق می افتد هم در ادراک و هم فرآیند تفکر ممکن است ارجاع دهنده باشد.
درمان بین فردی:
درمانی که در دیدگاه بین فردی استفاده می شود ممکن است به فرد دارای اختلال شخصیت اسکیزوتیپال اجازه دهد از لحاظ ارتباطی تا زمانی که با درمانگر صمیمی نشده، دور بماند. به تدریج درمانگر می تواند امید به تعهد در بیمار، پس از آنکه تفکر "امن" در مورد نبود تهدید پیدا کرد، داشته باشد. هدف، رشد اعتماد برای کمک به بیمار، افزودن بصیرت به سمت افکار تحریف شده و جادویی که بر او تسلط دارد، است.
درمان گروهی:
درمان گروهی ممکن است برای بیمار یک تجربه اجتماعی ایجاد کند که او را با این موضوع روبه روکند که از دیگران در مورد امنیت خود در محیطی کنترل شده بازخورد بگیرد. این امر عموما فقط برای اسکیزوتیپال هایی مطلوب است که گریز از جمع یا رفتارهای پارانوئیدی را چندان نشان نمی دهند. بیشتر اعضای گروه ممکن است با این نمایش های رفتاری راحت نباشند و ممکن است برای پویایی گروه مخرب در بیاید.
درمان خانوادگی و زناشویی:
این وضعیت که فرد دارای اختلال شخصیت اسکیزوتیپال دنبال درمان خانوادگی یا زوج درمانی باشد. زوج درمانی بر کمک به زوجها برای بیشتر درگیر شدن در زندگی همدیگر یا بهتر کردن الگوهای ارتباطی متمرکز می باشد.
دارو درمانی:
داروهای ضدّ روان پریشی برای مقابله با افکار انتساب به خود، خطاهای ادراکی، و دیگر علائم این اختلال ممکن است مفید باشد و می توان آنها را در ترکیب با رواندرمانی استفاده کرد. اگر مولفه ای از افسردگی در شخصیت دیده شود، ضد افسردگی ها را نیز می توان به کار برد.
