دلیل اینکه کودک شیر مادر را بالا می آورد چیست
پزشکی و سلامت › بارداری و کودک
- 97/10/02
نوزادان معمولاً زمانی که شیر زیادی را با سرعت بالا دریافت می‌کنند، شیر را بالا می‌آورند. این اتفاق زمانی هم می‌افتد که سینه‌های مادر پر از شیر است و کودک به سرعت و به مقدار زیاد شیر را دریافت می‌کند. به نظر می‌رسد که شیری که نوزاد بالا می‌آورد، از میزان شیری که دریافت کرده است، بسیار بیشتر است. اگر کودک ناآرام است و هنگام شیر خوردن، به اطراف نگاه می‌کند و به درستی شیر نمی‌خورد، او ممکن است هوا را فرو دهد و شیر بیشتری را بالا بیاورد. برخی از نوزادان زمانی که در حال دندان درآوردن هستند یا شروع به چهار دست و پا رفتن می‌کنند و یا با آغاز خوردن غذاهای جامد، شیر بیشتری را بالا می‌آورند.اگر نوزاد شما در اکثر اوقات شیر را بالا می‌آورد ولی احساس ناراحتی ندارد، احتمالاً نوزاد شما دچار یک مسئله پزشکی یا بیماری خاصی نیست و به مرور زمان مشکل او رفع خواهد شد.
دلایل بالا آوردن بیش از حد شیر:
شیر بیش از حد در سینه مادر، می‌تواند باعث ایجاد نشانه‌های رفلاکس شود و معمولاً با اقدامات ساده می‌توان آن را درمان کرد.
حساسیت‌های غذایی می‌تواند موجب بالا آوردن بیش از حد شیر شود. بیشترین احتمالات در این باره به وجود محصولات شیر گاو در رژیم غذایی کودک یا مادر، باز می‌گردد. این سوالات را از خودتان بپرسید؟ آیا کودک شما چیزی غیر از شیر مادر دریافت می‌کند؟ شیرهای دیگر، غذاهای جامد (از جمله غلات)، ویتامین‌ها (فلوراید، آهن و ...) داروها، داروهای گیاهی. آیا مادر دارو، داروهای گیاهی، ویتامین، آهن و ... مصرف می‌کند؟
نوزادان مبتلا به بیماری رفلاکس گوارشی معمولاً شیر زیادی را بالا می‌آورند.
در نوزادان شیرخوار، استفراغ منظم در روز‌های ابتدای تولد، نشانه‌ی تنگی پیلور (یک مشکل معدوی) است که معمولاً نیاز به جراحی دارد و به ندرت دیده می‌شود. این مورد در پسران ۴ برابر دختران اتفاق می‌افتد و علائم آن معمولاً بین3 تا 5 هفتگی اتفاق می‌افتد. نوزادانی که حداقل یک بار در روز استفراغ می‌کنند، باید توسط پزشک بررسی شوند.
بالا آوردن شیر نوزاد و یا رفلاکس در نوزادان چه علت هایی دارد؟
بیماری رفلاکس معده (GERD)
درصد کمی از نوزادانی که به دلیل رفلاکس معده دچار ناراحتی هستند، از بیماری رفلاکس معده (گاستروازوفاژیال) رنج می‌برند. به نظر می‌رسد در این کودکان رفلاکس، به صورت خانوادگی وجود دارد. این بیماری در کودکان 12-24 ماهه شدت بیشتری دارد. در زیر برخی از علائم این بیماری وجود دارد که درجه بندی می‌شود و و شما باید حتماً به پزشک متخصص مراجعه نمایید:
استفراغ مکرر و ناراحتی هنگام بالا آوردن شیر، اما برخی از کودکان استفراغ نمی‌کنند؛ بلکه رفلاکس اتفاق می‌افتد، بدین صورت که محتویات معده به سمت مری حرکت می‌کند و سپس دوباره فرو برده می‌شود که معمولآً با درد همراه است ولی استفراغ در آن وجود ندارد.
بیماری رفلاکس معده (GERD) می‌تواند به علت کم خوری و یا پرخوری کودک ایجاد شود. اطلاعاتی که درباره رفلاکس معده نوزادان وجود دارد، نشان می‌دهد، آزمایش یا درمان رفلاکس در نوزادان کمتر از 12ماه، باید زمانی انجام شود که بالا آوردن شیر نوزاد، همراه با کاهش وزن و یا بدون افزایش وزن باشد. همچنین در نوزادانی که علائم رفلاکس معده مشاهده می‌شود ولی به نظر می‌رسد رشد خوبی داشته‌اند و هیچ مشکل سلامتی ندارند نیاز به درمان خاصی نیست.
هنگامی که نوزادی به رفلاکس معده (GERD) مشکوک است، پزشکان سعی می‌کنند با داروهای مختلف رفلاکس، کودک را درمان کنند و منتظر می‌مانند، ببینند که درمان و بهبودی حاصل می‌شود یا خیر تا روش درمان را تغییر دهند.
نکات تغذیه با شیر مادر و ارتباط آن با بالا آوردن شیر نوزاد
تغذیه‌های مکرر و کوچک‌تر با شیر مادر می‌تواند هضم را آسان‌تر کند.
زمانی که مادر می‌خواهد به نوزاد شیر بدهد، باید سعی کند کودک را نیمه راست بگیرد یا در وضعیت نشسته قرار دهد و به او شیر بدهد.
اطمینان حاصل کنید کودک در زمان شیر خوردن، هوای کمتری را می‌بلعد.
اجازه دهید کودک خوردن شیر از یک سینه مادر را تمام کند و بعد از آن مادر سینه دیگر را در اختیار او قرار دهد. مادر هرگز نباید به خاطر نگاه کردن به طرفی، شیر خوردن نوزاد را قطع کند.
تغییر جهت دادن خیلی زود و یا خیلی زیاد می‌تواند باعث استفراغ نوزاد شود. برای کودکانی که از شیر مادر به مقدار فراوان شیر می‌خورند تغییر جهت باید هر چند ساعت یک بار باشد نه در هر بار تغذیه کودک.
از تکان دادن نوزاد و یا دست زدن بیش از حد به کودک درست بعد از شیر خوردن اجتناب کنید. کودک پس از شیر خوردن تمایل دارد با آرامش و بدون هیچ حرکتی در جایی قرار بگیرد.
همیشه کودک خود را با دقت نگاه کنید و علائم رفلاکس را در او بررسی کنید تا ببینید بهترین روش برای کاهش علائم رفلاکس کودکتان چیست.
ارتباط غذاهای کمکی با شیر مادر
دادن غذاهای جامد زودهنگام به نوزاد، باعث می‌شود نوزاد زودتر از شیر گرفته شود. کودکانی که رفلاکس معده دارند، در زمان شیر خوردن از مادر، حالت ناآرامی بیشتری دارند که در این صورت تمایل بیشتری به زود از شیر گرفتن نوزاد، وجود دارد.
نکات مهم شیر دادن
اگر کودک مهارت مکیدن ندارد یا مکیدن او ضعیف است، شیرهای کمکی را بدون نظارت و کنترل، با بطری به او ندهید.
نکاتی برای درمان بالا آوردن شیر
از آنجا که بالا آوردن در نوزادان طبیعی است، معمولا اگر کودک سالم باشد و رشد او خوب باشد، به درمان نیاز ندارد. اما ایجاد برخی تغییرات کوچک در غذا خوردن به کاهش دفعات و مقدار بالا آوردن کمک می‌کند.
هنگامی که مادر به نوزاد غذا می‌دهد، نوزاد را در حالت کاملا مستقیم بگیرد. غذا دادن به نوزاد در حالتی که کودک خمیده است (مثلا در بغل مادر یا روی صندلی ماشین) باعث می‌شود شیر خشک یا شیر مادر مستقیم به معده نوزاد نرود.
به آرامی به نوزاد غذا بدهید. سر و صدا و هرچیزی که موجب حواسپرتی شود را به حداقل برسانید و قبل از اینکه نوزاد خیلی گرسنه شود به او غذا بدهید. اگر حواس نوزاد پرت باشد یا نوزاد عصبی باشد، همراه با شیر کمی هوا نیز فرو می‌برد.
اگر کودک شیر خشک یا شیر مادر را به وسیله بطری می‌خورد، مطمئن شوید که سوراخ بطری زیاد کوچک نباشد زیرا اگر کوچک باشد نوزاد عصبی شده و هوا نیز فرو می‌برد. از طرف دیگر، اگر سوراخ بطری خیلی بزرگ باشد، شیر زیادی از بطری بیرون آمده و با سر و صدا قورت داده می‌شود و نیاز به پیش بند دارد.
اجازه دهید کودک پس از هربار غذا خوردن، آروغ بزند. در حقیقت، بهتر است در میان غذا خوردن کمی مکث کنید و اجازه دهید کودک آروغ بزند. با این کار، قبل از اینکه غذای خورده شده روی هم انباشته شود، اگر هوایی در معده هست بیرون می‌آید.
اگر نوزاد پس از چند دقیقه آروغ نزد، نگران نباشید. احتمالا نوزاد آن موقع نیاز به آروغ زدن ندارد.
به معده نوزاد فشار وارد نکنید. لباس و پوشک نوزاد نباید بیش از حد محکم باشند و موقع آروغ زدن نوزاد او را روی شانه خود نگذارید. بلافاصله پس از غذا دادن به نوزاد او را با ماشین جایی نبرید زیرا لم دادن روی صندلی ماشین نیز به معده نوزاد فشار وارد می‌کند.
پس از غذا خوردن، نوزاد را زیاد تکان ندهید و سعی کنید به مدت نیم ساعت یا بیشتر نوزاد را در حالت راست و صاف نگه دارید. با این کار جاذبه زمین بر او اعمال می‌شود. والدین می‌توانند نوزاد را بغل کنند، او را در ساک حمل نوزاد بگذارند یا اگر نوزاد به اندازه کافی بزرگ هست، او را در کنار خود بنشانند به نحوی که به یک پشتی تکیه دهد.
نوزاد را به پشت بخوابانید. این کار برای کاهش خطر مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) ضروری است. خواباندن نوزاد روی شکم برای جلوگیری از بالا آورن توصیه نمی‌شود.
بیش از حد به نوزاد غذا ندهید. اگر نوزاد پس از هر بار غذا خوردن بالا می‌آورد، حتما غذای زیادی به او داده شده است. والدین باید کمی از مقدار غذای او کم کنند و ببینند آیا وضعیت نوزاد بهتر می‌شود. (ممکن است نوزاد بخواهد دفعات غذا خوردنش بیشتر و حجم غذایش کمتر شود).
اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، از پزشک بپرسید که آیا وجود غذاهای خاصی در تغذیه مادر باعث بالا آوردن بیشتر می‌شود (گاهی شیر گاو باعث بیشتر بالا آوردن می‌شود).
اگر متوجه شدید که نوزاد در خواب می‌خواهد بالا بیاورد، سر او را بالا بگیرید. قرار دادن بالش زیر سر نوزاد خطرناک است. اما والدین می‌توانند یک بالشتک اسفنجی زیر تشک نوزاد قرار دهند یا اینکه سر او را کاملا روی زمین بگذارند.
افزودن برنج به شیر خشک نوزاد می‌تواند در رفع مشکل بالا آوردن موثر باشد اما این کار باید با مشورت و راهنمایی متخصص اطفال انجام شود.
معمولا زمانی که نوزاد یک ساله شود مشکل کاملا برطرف می‌شود، هرچند برخی از نوزادان تا دو سالگی نیز بالا می‌آورند. اما اگر قبل از برطرف شدن مشکل، برای مدتی بالا آوردن بیشتر شد تعجب نکنید. در برخی از نوزادان، زمانی که نوزاد شروع کرد چهار دست و پا راه برود علائم بالا آوردن دوباره برمی‌گردند زیرا معده نوزاد در حالت چهار دست و پا زیاد تکان می‌خورد.
