تشخیص حاملگی خارج رحم
پزشکی و سلامت › بارداری و کودک
- 97/11/10
در وضعیت حاملگی خارج از رحم تخمک بارور شده، به جای آنکه در رحم قرار گیرد، در خارج از آن و در یکی از لوله های رحمی قرار گرفته و رشد می کند. اگر در این حالت پارگی ایجاد نشود، دردی که بیمار متحمل می شود، خفیف خواهد بود.بیمار در قسمت پایین شکم احساس درد ناگهانی و جنب و جوش می کند. قاعدگی بیمار از چند روز تا چند هفته به تأخیر می افتد و رنگ این ترشحات نیز به جای آنکه سرخ رنگ باشد متمایل به رنگ تفاله ی قهوه ای است.
ابتدا یک آزمایش ادرار برای اثبات حاملگی از شما گرفته میشود، چنانچه جواب مثبت بود آزمایش خون از نظر سطح هورمون HCG انجام میشود. اگر سطح HCG کمتر از میزان انتظار در حاملگی طبیعی باشد، احتمالا حاملگی از نوع خارج رحمی است.
از کجا بفهمیم حاملگی خارج رحم داریم
اگر عارضه ی مذکور در این مرحله، تشخیص داده نشود پارگی لوله یاد شده به طور ناگهانی ایجاد شده و امکان خطر مرگ هم وجود دارد. بیمار از درد شدید رنج می برد که رفته رفته تحمل ناپذیر می شود و به دنبال آن اغلب بیمار بیهوش شده و قدرت تشخیص را از دست می دهد. چشمان بیمار طوق بسته، نبض سریع، رنگ پریده و دست و پاهایش سرد می شوند. بیمار تب ندارد و در حقیقت آن بیمار در وضعیت مذکور به یک خون ریزی خطرناک درونی دچار می شود. با مشاهده ی چنین علاماتی فوری بیمار را به بیمارستان برسانید.
علائم و نشانه‌های حاملگی خارج از رحم به شرح ذیل است:
دردهای تیز در ناحیه پایین شکم
احساس درد در یکی از طرفین شکم
آمنوره یا عدم وجود قاعدگی
خونریزی واژینال یا لکه بینی
حالت تهوع و استفراغ
احساس ضعف و سرگیجه
فشار خون پایین
احساس درد در ناحیه شانه، گردن و مقعد
در صورت پاره شدن لوله‌های فالوپ، خونریزی شدید که متعاقباً به بی‌هوشی منجر خواهد شد.
لازم به ذکر است این علائم خود می‌تواند نشانه بارداری باشد، در حالی که فرد از بارداری خود آگاه نبوده است. همچنین مشاهده هر یک از این علائم می‌تواند به معنای حاملگی خارج از رحم باشد اما نه بطور قطع. امکان دارد سقط جنین نیز علائم مشابهی داشته باشد.
حاملگی خارج از رحم چطور تشخیص داده می شود؟
به دنبال حاملگی نابجا در لوله رحم، دیواره نازک لوله کشیده میشود و باعث درد در ناحیه زیر شکم می‌گردد و حتی ممکن است باعث خونریزی از ناحیه واژن شود. بر اثر رشد تخمک، لوله رحم ممکن است پاره شود و در نتیجه خونریزی شدید در ناحیه شکم رخ دهد و باعث درد و در نهایت غش شود و این حالت‌ها برای هر زنی که از نظر جنسی فعال است و در سن باروری قرار دارد ممکن است به وجود بیاید. پس با مشاهده علائمی مثل درد شکمی و خونریزی واژینال در صورت مثبت بودن تست بارداری باید به اورژانس مراجعه کنید.
ابتدا یک آزمایش ادرار برای اثبات حاملگی از شما گرفته میشود، چنانچه جواب مثبت بود آزمایش خون از نظر سطح هورمون HCG انجام میشود. اگر سطح HCG کمتر از میزان انتظار در حاملگی طبیعی باشد، احتمالا حاملگی از نوع خارج رحمی است.
در این مرحله پزشک سونوگرافی انجام می‌دهد و چنانچه در سونوگرافی داخل رحم، ساک حاملگی وجود نداشته باشد و به عبارتی جنین در رحم مشاهده نشود، احتمال حاملگی رحمی بالا می‌رود.
البته سونوگرافی واژینال در این موارد خیلی بهتر جواب می‌دهد، ولی در هر صورت ممکن است سونوگرافی نتواند همه حاملگی‌های خارج رحمی را تشخیص دهد، بنابراین در صورت عدم تشخیص و چنانچه بیمار درد و خونریزی شدید نداشته باشد، می‌توان وی را تحت نظر قرار داد و با انجام آزمایش HCG طی 2 تا 3 روز دریافت که آیا حاملگی خارج رحمی است یا خیر.
درمان با توجه به اندازه جنین
نوع درمان بستگی به اندازه و محل بارداری خارج رحمی دارد. در مراحل اولیه که اندازه تخمک کوچک است از داروی متوتروکسات استفاده میشود. این دارو تخمک بارورشده را حل کرده و توسط بدن جذب می‌گردد.
حاملگی خارج رحمی از مهم‌ترین شرایط اورژانسی در بارداری محسوب میشود که تشخیص هر چه سریع‌تر آن موجب نجات مادر و حفظ باروری مجدد وی می‌گردد. اما اگر از زمان حاملگی مدت زیادی گذشته باشد و اندازه جنین بزرگ باشد، لازم است که جراحی انجام شود. بعد از جراحی میزان HCG خون تا زمان به صفر رسیدن یعنی 21 هفته بعد اندازه‌گیری میشود.
از جمله عوامل خطر مهمی که شانس فرد را برای ابتلا به بارداری خارج رحمی بالا می برد
بیماری های مقاربتی
بیماری های التهابی لگن
اندومتریوز در صورتی که درمان نشود و به بارداری منجر شود
لوله های فالوپ اسیب دیده
مصرف داروهای ضدبارداری
باردار شدن به روش های آزمایشگاهی (لقاح آزمایشگاهی)
بستن ناموفق لوله های رحمی
سابقه خانوادگی فرد برای داشتن بارداری خارج رحمی
عمل جراحی لگن
چسبندگی های لگنی
استفاده از آی یو دی. تقریبا 50 درصد بارداری زنانی که برای جلوگیری از بارداری از IUD استفاده می کنند، خارج از رحم صورت می پذیرد.
