روش استفاده از قرص ضد حاملگی و موارد منع مصرف آن
پزشکی و سلامت › بارداری و کودک
- 97/08/21
نحوه مصرف قرص ضد بارداری
شروع قاعدگی را روز اول خونریزی در نظر بگیرید.قرص های LD و HD را از روز پنجم قاعدگی شروع کنید. سعی کنید هر شب و در ساعت معینی مصرف کنید تا زمانی که 21 عدد قرص موجود در بسته تمام شود.
در هر نوع پس از اتمام 21 قرص هر بسته، یک هفته استراحت کرده و قرصی مصرف نکنید. سپس از روز 8، مصرف بسته ی بعدی را آغاز کنید.بهتر است قرص ها پس از شام و قبل از خواب خورده شوند تا عوارض گوارشی ایجاد نکنند.
اگر پس از اتمام اولین بسته ی قرص در طی 7 روز استراحت، قاعدگی ایجاد نشود، به شرط آن که همه ی قرص ها را مرتب مصرف کرده باشید و اسهال و استفراغ شدید نداشته باشید و از داروی دیگری هم به طور هم زمان استفاده نکرده باشید، مشکلی وجود ندارد و از روز 8 بسته ی دیگر را مصرف کنید. در غیر این صورت با پزشک یا ماما مشورت کنید.
قرص های ال دی و اچ دی
- اگر مصرف قرص را در روز مقرر فراموش کردید، تا نوبت بعد هر موقع که یادتان آمد، قرص را بخورید و در غیر این صورت، روز بعد باید دو قرص را با هم میل کنید و از روزهای بعد طبق دستور قبلی، روزی یک عدد قرص مصرف شود.
- چنانچه مصرف قرص برای دو روز متوالی فراموش شود، روزی دو قرص برای مدت دو روز مصرف کنید (در مجموع 4 عدد) و از روز سوم طبق دستور قبلی یعنی روزی یک قرص مصرف شود.
- چنانچه مصرف قرص برای سه روز متوالی فراموش شود، توصیه می شود که قرص را قطع کرده و در آن دوره تا شروع قاعدگی از روش دیگری استفاده کنید و بعد از شروع قاعدگی طبق دستور قبلی از روز پنجم، بسته ی جدید را مصرف کنید.
قرص ضد حاملگی
قرص های تری فازیک:در صورت فراموش کردن مصرف یک قرص، اگر در مدتی کمتر از 12 ساعت از زمان همیشگی به خاطر آوردید، بلافاصله مصرف کنید (گذشت زمان کمتر از 12 ساعت از زمان معمول خوردن قرص، اثر پیشگیری از بارداری را کاهش نمی دهد).
اگر پس از 12 ساعت به خاطر آوردید، باید به محض به یاد آوردن، مصرف بقیه ی قرص ها را ادامه دهید و قرص های فراموش شده را مصرف نکنید. در این گونه موارد حتماً باید از یک روش دیگر مانند کاندوم، تا شروع بسته ی بعدی استفاده شود.
زمان مصرف قرص ها بعد از سقط جنین و زایمان چگونه است؟
به دنبال سقط های کمتر از 12 هفته، بلافاصله قرص را مصرف کنید.
به دنبال سقط های 12 تا 20 هفته، 10-7 روز بعد از سقط مصرف کنید.
به دنبال زایمان، 3 هفته پس از زایمان مصرف کنید.
قرص ضد حاملگی چگونه عمل می کند؟
مصرف قرص با سه روش زیر از بارداری پیشگیری می کند:
1- مهار تخمک گذاری
2- جلوگیری از نفوذ اسپرم، با ایجاد موکوس غلیظ سرویکس
3- ایجاد محیط نامناسب برای لانه گزینی
نکاتی که در هنگام استفاده از این قرص ها باید رعایت شود:
سه ماه پس از شروع مصرف قرص، بهتر است برای کنترل وزن، فشار خون، قند، تری گلیسیرید خون و آزمایش ادرار به پزشک مراجعه کنید و در صورت سالم بودن، سالیانه کنترل شوید. در کنترل دوره ای بهتر است، معاینه پستان و لگن نیز انجام شود.
اگر به دلایلی مجبور به مصرف هم زمان آنتی بیوتیک هایی نظیر آمپی سیلین و تتراسایکلین هستید، بهتر است از یک روش کمکی ضد بارداری نیز استفاده کنید.
در اولین دوره ی مصرف قرص، در ماه اول و ترجیحاً 2 هفته اول، از یک روش دیگر مانند کاندوم استفاده کنید.
در صورت بروز عوارض جدی مانند: تاری دید ، تنگی نفس ، درد ناگهانی سینه که با دَم شدیدتر می شود، تورم و درد ساق پا و... سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
در صورت ابتلا به اسهال و استفراغ حتما جهت انتخاب روش مناسب دیگر همراه با آن، با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض قرص ضد حاملگی:
افزایش وزن: دلیل افزایش وزن، تجمع مایعات در بدن به دلیل اثر پروژسترون، افزایش اشتها و به دنبال آن افزایش مصرف مواد غذایی است. افزایش وزن با ورزش منظم و رژیم غذایی متعادل بهبود می‌یابد.
لکه‌بینی و خونریزی بین قاعدگیها: این عارضه معمولاً در 2 یا 3 ماه اول مصرف بروز می‌کند و گاهی بر اثر فراموشی و مصرف نامنظم قرص ایجاد می‌شود.
حساسیت پستان‌ها: این مورد با رعایت توصیههای بهداشتی مانند استفاده ازپستانبندهای محکم، مُسکن‌های معمولی و کمپرس سرد یا گرم رفع می‌شود. اگر مشکل هم‌چنان ادامه داشت بهتر است به یک پزشک یا ماما مراجعه کنید.
سردردهای خفیف: در صورت تمایل می‌توانید این نوع سردرد را با مصرف یک مُسکن ساده برطرف کنید. اگر سردرد شدید، سردرد به همراه فشار خون بالا، علایم عصبی و یا اختلالات بینایی داشتید، باید سریعاً به متخصص مربوطه یا بیمارستان مراجعه کنید.
تهوع: اگر تهوع خفیف داشتید می‌توانید زمان مصرف قرص را تغییر داده و قرص را هنگام خواب، همراه با غذا، همراه مایعات زیاد و میوه و سبزیجات میل کنید.می‌توانید در طی 2-3 ماه اول مصرف برای رفع تهوع خفیف، هر شب یک عدد قرص ویتامین B6 مصرف کنید.اگر تهوع شدید داشتید یا تهوع بیش از 2-3 ماه ادامه داشت بهتر است روش جلوگیری را با مشورت پزشک تغییر دهید.
عوارض نادر قرص جلوگیری از بارداری و چگونگی برخورد با آن‌ها
این عوارض ممکن است هرگز بروز نکنند یا بسیار کم و در برخی از افراد دیده شوند:
تغییر خلق و خوی (افسردگی)
لکه‌های رنگی در پوست صورت (کلوآسما)
بروز سرطان پستان
عوارض پیش سرطانی سرویکس
بروز تومورهای خوشخیم و بدخیم کبدی (آدنوم و کارسینوم کبد)
لخته شدن خون درسیاهرگ‌ها (ترومبوز وریدی)، به ویژه در افراد سیگاری و مبتلا به اختلالات انعقادی خون
سکته‌ی قلبی (به ویژه در افراد سیگاری)
سکته‌ی مغزی (به ویژه در افراد سیگاری و دارای فشار خون بالا)
افزایش فشار خون
احتمال بروز خونریزی‌های نامنظم رحمی
عدم قاعدگی (آمنوره)
در صورتی که هر کدام از موارد بالا را مشاهده کردید، باید سریعاً به متخصص مربوطه یا بیمارستان مراجعه نمایید.
موارد منع مصرف مطلق قرص‌های جلوگیری از بارداری:
منع مصرف مطلق به این معنی است که اگر هر کدام از موارد زیر شامل حال شما می‌شود، مطلقاً نباید از این روش پیشگیری استفاده کنید:
شک یا اطمینان به وجود بارداری؛
در فاصله‌ی زمانی کمتر از سه هفته پس از زایمان در زنان غیر شیرده؛
مشکوک بودن به سرطان پستان یا ابتلا و سابقه‌ی آن در گذشته؛
هر نوع بدخیمی(سرطان) مشکوک یا شناختهشده‌ی وابسته به هورمون استروژن؛
سرطان پوشش داخلی رحم (اندومتر)؛
خونریزی‌های رحمی بدون علت مشخص؛
افراد سیگاری 35 سال و بالاتر که در روز بیش از 15 نخ سیگار استفاده می‌کنند؛
بیماری فعال یا مزمن کبدی شامل اختلال کار کبد، هپاتیت، سابقه‌ی یرقان یا زردی، سرطان کبد و غیره؛
ابتلای فعلی یا سابقه‌ی ترمبوفلبیت (التهاب و وجود لخته‌های خون در یک ورید سطحی)؛
بیماری‌های دریچه‌ای و عروقی قلب؛
مصرف داروهای ضد انعقاد (لخته‌شدن خون)؛
سابقه‌ی سکته مغزی؛
بیماری‌های مربوط به عروق مغز؛
ابتلای طولانی مدت به دیابت به همراه عوارض عروقی؛
فشار خون بیشتر از 100/160 میلی‌متر جیوه؛
سردردهای مکرر یا میگرن به همراه علایم عصبی مانند کاهش میدان دید، دیدن خطوط زیگزاگی، احساس سوزن سوزن شدن بازو، یک طرف صورت و یا زبان؛
داشتن میگرن در زنان بیشتر از 35 سال؛
افزایش چربی‌های خون مانند کلسترول، تری‌گلیسرید و غیره؛
در شرایطی که مجبورید تا مدتی بی‌حرکت بمانید (مانند دوران نقاهت برخی عمل‌های جراحی) باید مصرف قرص را 28 روز قبل از عمل جراحی قطع کنید و پس از پایان دوره‌ی بی‌تحرکی ادامه دهید.
موارد منع مصرف نسبی قرص‌های جلوگیری از بارداری:
در این موارد باید با پزشک مشورت کرده و در صورت نظر مساعد او، از این روش جلوگیری استفاده کنید:
فشار خون بین 90/140 تا 100/160 میلی‌متر جیوه کنترل شده؛
بیماری فعال کیسه‌ی صفرا؛
سابقه‌ی یرقان در بارداری؛
افراد سیگاری کمتر از 35 ساله که کمتر از 15 نخ در روز سیگار مصرف می‌کنند؛
تودهای در پستان که هنوز تشخیص داده نشده؛
بیماری دریچه‌ای قلب که عارضه‌ای ندارد؛
مادر شیردهی که کمتر از 6 ماه از زایمانش می‌گذرد؛
میگرن بدون علایم عصبی‌ای که در بالا ذکر شد؛
دیابت بدون عارضه‌ی عروقی؛
افسردگی بسیار شدید؛
داشتن صرع و مصرف دارو؛
مصرف داروهای ریفامپین و گریزوفولین (هر دو آنتی‌بیوتیک هستند)؛
ابتلا به بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت زخمی؛
بیماری سلول داسی شکل (شکل ظاهری سلول‌های قرمز خون داسی شکل شده‌اند)؛
ابتلا به سندروم سوءجذب مواد غذایی.
