تاثیرات تستوسترون در بدنسازی و عوارض آن
پزشکی و سلامت › پزشکی
- 98/04/11
تستوسترون بدنسازی چه کاربردی دارد
تِستوستِرون از هورمونهای استروئیدی مهم موجود در بدن پستان داران ازجمله انسان (هردو جنس) می باشد که اثرات آندروژنیک (جنسیتی) و آنابولیک (سازنده، رشددهنده) دارد. تولید تستوسترون پیش از دو ماهگی جنین در رحم مادر آغاز گشته و در تعیین نرینگی یا مادینگی آن نقش دارد. تولید این هورمون در دوره بلوغ جنسی افزایش یافته و عامل اصلی تغییرات فیزیکی این دوران به شمار می آید. به طور متوسط بدن هر مرد 20 برابر بیشتر از بدن هر زن تستوسترون تولید می کند هرچند به دلیل متابولیسم بیشتر سطح پلاسمایی این هورمون در مردان فقط هفت برابر زنان است. تستوسترون از هورمون های استروئیدی بدن است که ساختمان اصلی سازنده آن را کلسترول تشکیل می دهد.
تِستوستِرون در بدنسازی
عملکرد؛ تستوسترون مهمترین هورمون مردانه و بسیار مؤثر در رشد و تکامل اندامهای جنسی و بروز صفات ثانویه جنسی مانند رویش موی صورت، بم شدن صدا، ریزش موی مدل مردانه و خواص آنابولیک مانند رشد عضلات و توده استخوانی می باشد.
این هورمون باعث جهش رشد در نوجوانان و توقف رشد قدی با بستن صفحات رشد در دو انتهای استخوان ها می شود. تستوسترون باعث ساخته شدن بافت ها می گردد. محل اصلی ساخت و ترشح این هورمون در بدن مردها بیضه است هر چند که مقدار کمی در غده فوق کلیوی هم تولید می شود لذا برداشتن بیضه ها (خواجه شدن) موجب کاهش صفات ثانویه جنسی می شود. در زنان این هورمون در تخمدان و غده فوق کلیوی سنتز می شود.
به طور کلی تستوسترون مسئول ایجاد صفات متمایز بدن مردانه است. حتی در طول زندگی جنینی هم گنادوتروپین جفتی، بیضه ها را وادار به ترشح مقادیر متوسطی از تستوسترون می کند و تستوسترون در تمام دورهٔ تکامل جنینی و حداقل 10 هفته پس از تولد ترشح می شود؛ از آن پس در دوران کودکی تقریباً هیچ مقدار تستوسترون تولید نمی شود.اما در حدود سنین 10 تا 13 سالگی که شروع بلوغ است، ترشح این هورمون تحت تأثیر هورمون های گنادوتروپیک هیپوفیز قدامی به سرعت افزایش می یابد و این ترشح زیاد در بیشتر بقیهٔ طول عمر ادامه می یابد ولی پس از 50 سالگی به سرعت کاهش می یابد و تا 80 سالگی به 20 تا 50 درصد حداکثر ترشح آن می رسد.
بیضه های جنین پسر در حدود هفتمین هفته از زندگی رویانی شروع به آزادسازی تستوسترون می کنند. درواقع یکی از تفاوت های عمدهٔ عملی میان کروموزوم های جنسی زنانه و مردانه این است که کروموزوم مردانه ژن SRY (ژن ناحیهٔ تعیین جنسیت Y) دارد که حامل رمز پروتئین فاکتور تعیین بیضه (یا پروتئین SRY) می باشد. پروتئین SRY آبشاری از فعال سازی های ژنی را آغاز می کند که ستیغ تناسلی(genital ridge) در حال تشکیل را به سلول های مترشحهٔ تستوسترون متمایز می کنند و نهایتاً بیضه را می سازند درحالیکه کروموزوم زنانه باعث تمایز ستیغ به سلول های مترشحهٔ استروژن ها می شود.
موارد مصرف، روش و دوزاژتستوسترون انانتات
- درمان کمبود آندروژن ناشی از هیپوگنادیسم اولیه یا ثانویه در مردان
بالغین:400 تا 500 میلی گرم از راه عضلانی هر 2 تا 4 هفته تزریق می شود.
- بلوغ دیررس یا تاخیر در بلوغ در پسران
کودکان:50 تا 200 میلی گرم از راه عضلانی هر 2 تا 4 هفته و حداکثر به مدت 6 ماه تزریق می شود.
- درمان پالیاتیو سرطان پیشرفته پستان
بالغین:50 تا 200 میلی گرم از راه عضلانی هر هفته تزریق می شود.
مصارف جانبی
درمان برخی از کم خونی ها مانند کم خونی آپلاستیک، میلوفیبروز
بالغین:400 میلی گرم در روز به مدت یک هفته و سپس 400 میلی گرم یک یا دو بار در هفته از راه عضلانی تزریق می شود. درمان نگهدارنده با دوز 200 تا 400 میلی گرم در ماه ادامه می یابد.
مکانیسم اثر
- تستوسترون یک آندروژن اندوژن است که باعث تحریک گیرنده های آندروژن در بافت ها و اندام های بدن می شود و از این طریق اثر آندروژنیک خود را اعمال می کند.
- غلظت های فیزیولوژیک آندروژن موجب تحریک اسپرماتوژنز و قدرت جنسی و ایجاد و حفظ صفات ثانویه جنسی در مردان می شود.
- این دارو اثرات مهاری و ضد استروژنی را در تومور های پستان وابسته به هورمون دارد که باعث اثر ضد نئوپلاسم این دارو می شود.
- آندروژن ها با افزایش تولید فاکتور محرک اریتروپویتیک موجب ساخت گلبول های قرمز خون می شوند.
فارماکوکینتیک
مانند سایر استرهای تستوسترون انانتات ابتدا به فرم فعال تستسترون آزاد هیدرولیز شده که خودممکن است به دو متابولیت اصلی فعال DHT و استرادیول تبدیل شود. طول اثردارو بیش از سایر استرهای تستوسترون می باشد و نیمه عمر آن حدود 10-15 روزاست. متابولیسم دارو کبدی بوده ومتابولیت ها عمدت در ادرار ترشح می شوند. به دلیل وجود چرخه کبدی ـروده ای مقداری از دارو از طریق مدفوع دفع می شود.
موارد منع مصرف
حساسیت مفرط به دارو ،هیپرکلسمی، نارسایی قلبی ، کبدی و کلیوی ، مردان مبتلا به سرطان سینه یا پروستات ، خانم های باردار و شیرده.
مردان با تستوسترون کم، موارد زیر را تجربه می کنند
- کاهش میل جنسی
- خستگی
- ضعف عضله
- بیضه های کوچک یا نرم
- نعوظ ناقص
- بالا رفتن وزن، بویژه دور کمر
- کاهش تراکم استخوان
- افسردگی
- کم خونی
علت ها و دلایل کمبود تستوسترون
کمبود تستوسترون چندین دلیل داشته و پزشک با کمک شما علت این کمبود را خواهد یافت. کمبود تستوسترون دو نوع اصلی دارد:کمبود تستوسترون (هیپوگنادیسم) اولیه و کمبود تستوسترون ثانویه.
کمبود تستوسترون اولیه که به آن نارسایی بیضه اولیه هم گفته می شود، ناشی از وجود مشکلاتی در بیضه ها است. این مشکلات عبارتند از:
-آسیب دیدگی بیضه:این مورد می تواند ناشی از تروما، سرطان بیضه یا پرتودرمانی یا شیمی درمانی برای درمان سرطان بیضه باشد. این تروما می تواند تأثیر منفی روی تولید تستوسترون داشته باشد.
-سندرم کلاینفلتر:مردان در حالت طبیعی یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y دارند (این دو، کروموزوم های جنسی هستند که جنسیت شخص را تعیین می کنند). در سندرم کلاینفلتر، علاوه بر کروموزوم Y دو کروموزوم X، یا بیشتر، وجود دارد که این منجر به رشد غیرطبیعی بیضه ها (و در نهایت تأثیر منفی بر تولید تستوسترون) می شود.
-بالا رفتن بیضه ها:گاهی اوقات، بیضه ها پیش از تولد پایین نمی آیند (آن ها باید از شکم، که در آن رشد می کنند، پایین آمده و وارد کیسه بیضه شوند). اگر بیضه های در اوایل دوران کودکی پایین نیایند، تولید تستوسترون تحت تأثیر قرار می گیرد.
کمبود تستوسترون ثانویه ناشی از وجود مشکل در غدد هیپوفیز یا هیپوتالاموس است. این دو غده به بیضه ها پیام می دهند که تستوسترون تولید کنند، بنابراین اگر چیزی روی آن ها تأثیر بگذارد، تولید تستوسترون نیز تحت تأثیر قرار می گیرد. عارضه هایی که می توانند باعث بروز کمبود تستوسترون ثانویه شوند عبارتند از:
-اختلالات هیپوفیز:برای مثال، یک تومور هیپوفیز می تواند روی آزادسازی هورمون هایی که باعث تولید تستوسترون توسط بیضه ها می شوند تأثیر بگذارد. که این تولید تستوسترون را مختل می کند.
-داروها:داروهای خاصی، از جمله شبه افیونی های مورد استفاده برای دردهای شدید، می توانند بر تولید تستوسترون تأثیر منفی بگذارند.
-دیابت نوع 2:داشتن دیابت نوع 2 احتمال بروز کمبود تستوسترون در مردان را افزایش می دهد.
-پیری:سطح تستوسترون مردان مسن تر پایین تر است، زیرا با بالا رفتن سن تولید تستوسترون کم می شود.
درمان ها
معمول ترین درمان موجود برای کمبود تستوسترون (که به آن هیپوگنادیسم مردانه نیز گفته می شود) درمان جایگزینی تستوسترون است. این روش، علائم کمبود تستوسترون، مانند پایین بودن میل جنسی و اختلاط نعوظ، را بهبود می دهد.
لازم به یادآوری است که اگر بیمار عارضه دیگری داشته باشد که باعث کمبود تستوسترون می شود (مثل یک تومور هیپوفیز)، پزشک آن را نیز درمان می کند. همچنین، در صورت نگرانی در مورد باروری، می بایست با پزشک در مورد گزینه های درمانی این مشکل نیز صحبت شود.
گزینه های درمانی برای جایگزینی تستوسترون
چند گزینه برای جایگزینی تستوسترون وجود دارد. لطفاً در مورد تمامی گزینه هایتان با پزشک خود مشورت کنید. او به شما در انتخاب روشی که بیشترین تناسب را با شیوه زندگی و بودجه تان دارد کمک می کند.
برای جایگزینی تستوسترون می توان از روش های زیر استفاده کرد:
-تزریق:این ارزان ترین گزینه است. نتیجه تزریق تستوسترون 7 تا 22 روز دوام دارد (به طور متوسط، آقایان هر 2 هفته یک بار به این تزریق نیاز دارند)؛ در این روش تستوسترون به عمق عضله تزریق می شود. شما می توانید خودتان تزریق را انجام داده یا از یکی از اعضاء خانواده بخواهید این کار را انجام دهد. البته، اگر تمایل داشته باشید این تزریق را در یک مرکز درمانی هم می توانید انجام دهید.
-ژل یا پَچ:این مواد به طور روزانه روی پوست اعمال می شوند. تستوسترون از طریق پوست جذب شده و سپس در جریان خون آزاد می شود تا وظیفه اش را انجام دهد.
-قرص ها (که به لثه می چسبند):قرص های لثه ای که به آن ها داروهای دهانی هم گفته می شود. این قرص ها بین لثه و لب بالا قرار می گیرند. آن ها موادی خمیری هستند که توسط بزاق دهان تجزیه شده و سپس جذب جریان خون می شوند.
روش های افزایش طبیعی تستوسترون
-از وزن خود بکاهید:چربی مانع از وارد شدن تستوسترون به خون می شود..
-شیرینی را کنار بگذارید:نان و پاستا و پیتزا و کیک و کلوچه نخورید. شکر و نوشیدنیهای گاز دار را از رژیم غذاییتان حذف کنید.
-از لحاظ فیزیکی فعالتر باشید:لازم نیست که پول خرج کنید. بیشتر راه بروید از پله ها بالا و پایین بروید یک قدم شمار بخرید و روزی 10000 قدم راه بروید. هر نوع ورزش و فعالیتی باعث افزایش تولید تستوسترون می شود.
-خواب کافی داشته باشید:تولید تستوسترون در زمانی که عمیقا به خواب رفته اید افزایش پیدا می کند کسانی که خوابشان کم است میزان تستوسترونشان نیز پایین است.
-بدن خود را چک کنید:بعضی از بیماریهایی که به راحتی درمان می شوند، مانند واریکوسل، می توانند باعث پایین آمدن تستوسترون شوند.
-از مسکنهای افیونی استفاده نکنید:بعضی از عوارض جانبی این داروها پایین آوردن میزان تستوسترون است. اگر میزان تستوسترونتان پایین است و علائم آن را دارید سبک زندگیتان را با روشهایی که در بالا اشاره کردم تغییر دهید اگر اینها کارساز نبودند می توانید با پزشک خود در مورد مصرف دارو مشورت کنید.
متابولیسم تستوسترون
حدود 97 درصد از تستوسترون پس از ترشح از بیضه ها یا به سستی به آلبومین پلاسما متصل می شود یا به طور محکم تر به نوعی بتاگلوبین موسوم به گلبولین متصل شونده به هورمون جنسی اتصال می یابد و بدین اشکال حدود 30 دقیقه تا چند ساعت در خون گردش می کند. تا آن زمان تستوسترون یا به بافت ها منتقل شده یا به محصولاتی غیرفعال تجزیه می گردد. بخش زیادی از تستوسترونی که در بافت ها مستقر می شود در سلول ها به دی هیدروتستوسترون تبدیل می شود به ویژه در اعضای خاص هدف مانند غدهٔ پروستات بالغین و دستگاه تناسلی خارجی جنین پسر. برخی از اثرات تستوسترون به این تبدیل وابسته اند درحالیکه برخی دیگر چنین نیستند.
تشخیص کمبود تستوسترون
پزشک برای تشخیص کمبود تستوسترون (هیپوگنادیسم مردانه) و دلایل آن چندین نوع معاینه و آزمایش انجام می دهد. این آزمایش های و معاینات به او کمک می کنند تشخیص دقیقی انجام دهد.
آزمایش خون برای چک کردن سطح تستوسترون
یک آزمایش خون ساده می تواند سطح تستوسترون را مشخص کند. حد طبیعی تستوسترون بین 300 تا 1000 نانوگرم در دسی لیتر است (به یاد داشته باشید که سطح تستوسترون در طول روز تغییر می کند). از آنجا که تستوسترون هنگام صبح در بالاترین حد خود قرار دارد، معمولاً پزشک آزمایش خون را صبح انجام می دهد.
معاینه فیزیکی
پزشک، بیمار را جهت یافتن نشانه های کمبود تستوسترون معاینه می کند. او موارد زیر را چک خواهد کرد:
-مقدار موهای بدن
-اندازه سینه ها، بیضه ها، کیسه بیضه و آلت تناسلی
-سلامت ظاهری بیضه ها و کیسه بیضه (آیا در آن ها برآمدگی یا توده ای وجود دارد؟)
-میزان توانایی دیدن اطراف (از دست رفتن دید جانبی می تواند نشانه وجود تومور هیپوفیز باشد، که خود باعث کمبود تستوسترون می شود).
تجزیه و دفع این هورمون
تستوسترونی که در بافت ها مستقر نشده به سرعت و عمدتاً در کبد به آندروسترون و دهیدرواپی آندروسترون(DHEA) تبدیل می شود و همزمان در کبد با کنژوگاسیون به صورت گلوکورونید یا سولفات (بیشتر گلوکورونید) در می آید. این ها یا از طریق صفرای کبدی به درون روده دفع می شوند یا از طریق کلیه ها وارد ادرار می گردند.
مصرف در بارداری و شیردهی
مصرف تستوسترون در دوران بارداری ممنوع است زیرا که باعث تغییر جنسیت ظاهری جنین می شود.
ترشح این دارو در شیر مادر مشخص نیست اما مصرف آن در دوران شیردهی توصیه نمی شود.
تداخلات دارویی
تستوسترون تاثیر ضد انعقادی داروی وارفارین را تشدید می نماید.
تستوسترون در صورت مصرف همزمان با داروهای هپاتوتوکسیک خطر بروز عوارض کبدی را تشدید می نماید.
تستوسترون میزان نیاز به داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون و انسولین را تغییر می دهد.
مصرف این دارو متابولیسم داروهای گلوکوکورتیکوئیدها را کاهش داده و اثرات آنها را تشدید می نماید.
تزریق تستوسترون در بدنسازی
بدنسازان در وهله اول به علت تاثیرات عضله سازی این هورمون از استر های مختلف تستوسترون مانند تستوسترون سوسپانسیون، پروپیونیت و... استفاده می کنند، استفاده غیر علمی این هورمون توسط ورزشکاران (افراد سالم) دوپینگ محسوب می شود و بسته به نوع دارو با عوارضی چون ریزش موی سر، افزایش موهای زائد بدن، جوش های پوستی، کاهش میزان ترشح این هورمون توسط بدن و قدرت باروری (وابسته به نوع سیکل)، ژنیکوماستی و ... همراه خواهد بود.
این دارو همچنین در پرورش اندام و ورزش های قدرتی دیگر نیز کاربرد دارد. این دارو که تحت عناوین تجارتی مختلف تولید و عرضه می شود تستوسترونی طولانی اثر بوده و بسته به ویژگی های متابولیکی افراد, به مدت 2 یا 3 هفته در بدن به صورت فعال باقی می ماند. اما بدنسازان و وزنه برداران قدرتی به طور متوسط هفته ای یک تزریق از این دارو را انجام می دهند. این موضوع نشان میدهد که نیمه عمر پلاسمایی این دارو در خون حدود 7 روز می باشد.
این دارو آندروژنی بسیار قدرتمند است که ترجیحا باید به همراه آنابولیکی دیگر مصرف شود. این ترکیب امکان افزایش سریع حجم و قدرت عضلانی را فراهم خواهد کرد. افزایش سریع وزن و قدرت معمولا با احتباس آب و املاح فراوان همراه خواهد بود. که این امر به شدت مورد پسند وزنه برداران سنگین وزن واقع می شود. مصرف "تستوسترون انانتات" "تستوسترون سی پیونات" و "سوستانون 250" برای این دسته از ورزشکاران کاملا مناسب است. مصرف دوزهای 500, , 1000 و یا حتی 2000 میلی گرم از داروی "انانتات" نیز دیده شده است.
رابطه تستوسترون و ریزش مو
سالهاست از دی هیدرو تستسترون به عنوان علت ریزش موی مردانه یاد میشه وگفته شده که تستسترون تحت تاثیر آنزیم آلفارداکتاز5تبدیل به فرم فعال تستسترون یعنی دی هیدروتستسترون میشه که در نهایت دی هیدروتستسترون سبب نابودی فولیکول مو و طاسی میشه اما به نظر میرسه این نظریه در مورد همه افراد صدق نمیکنه خصوصا کسانی که ریزش موی وسیع دارند یعنی کسانی که که در ناحیه وسط سر کاملا دچار طاسی هستند منظورم طاسی نعل اسبی هست که فقط کنارها و پشت موها باقی میمونه همونطور که میدونید ریزش مو در مردان به دو صورت رخ میده در بعضی از مردان بصورت خالی شدن کنارهای مو و گاها کم مو شدن دایره شکل در قسمت پیچش موها و در بعضی دیگر طاسی به صورت وسیع اتفاق میفته طوری که فرد در عرض چندسال بخش وسیعی از موهای سرش از دست میده و کاملا جلوی سرش طاس میشه که بهش طاسی نعل اسبی هم گفته میشه چون موهای کناری و پشت شباهت زیادی به نعل اسب پیدا میکنند که به اعتقاد من این نوع طاسی بر خلاف طاسی که در گروه اول رخ میده میتونه بعلت کمبود تستسترون باشه در گروه اول طاسی معمولا آهسته پیشرفت میکنه و فرد حتی در ده 50 و 60 زندگی هم موهای خود را بصورت کاملا از دست نمیدهد افرادی که در این گروه قرار دارند معمولا موهای چربی دارند و همچنین از نظر تمایلات جنسی هم در سطح بالای قرار دارند اما در گروه دوم که طاسی وسیعی دارند موها کاملا خشک و شکننده هستند و شما هیچوقت ترشح غدد چربی را در سر افراد کاملا طاس نمبینید این دست افرادبر خلاف گروه اول در اکثر موارد از نظر تمایلات جنسی در سطح پایینی قرار دارند طوری که در آزمایشات معمول سطح فر تستسترون( تستسترون آزاد ) آنها پایین است یا حداقل رنج پایین نرمال دارند حتی بسیاری از پزشکان مدعی هستند که موهای پشت و کنارهای این افراد نسبت به ریزش مو مقاوم هستند و هرگز نمیریزند اما برخلاف این ادعا ها شاهد هستیم که مو های پشت و کنار سر این افراد هم بتدریج نازک میشه و کم کم از تراکم اونها کاسته میشه طوری که فرد در ده 70 تا 80 زندگی حتی بخش وسیع از موهای پشت سرش رو هم از دست میده حتی این نازکی و شکنندگی در افراد نسبتا جوان با این الگو ریزش مو در پشت سر باز دیده میشه که بصورت نازک و مرده شدن موها ظاهر میشه تقریبا تمامی افرادی که دچار مشکل ریزش مو وسیع هستند
از خشکی پوست سر رنج میبرند در واقع یکی از علت های ریزش مو در این افراد میتونه همین عدم ترشحه غدد چربی باشه که باعث میشه مو بتدریج ضعیف وشفاف بشه و بریزه که خود این عدم ترشح میتونه بعلت پایین بودن سطح فر تستسترون این افراد باشه که مانع از ترشح چربی از این غدد میشود واضح است که تنها چربی میتونه برای مو مفید واقع بشه که توسط غدد چربی پوست سر ساخته بشه و مالیدن روغن به پوست یا چرب شدن پوست با منشا بیرونی حتی میتونه سرعت ریزش مو در این افراد بیشتر هم بکند با این حال وقتی این افراد به پزشک مراجعه میکنند باز درمان های مثل فیناستراید براشون تجویز میشه که به اعتقاد من راه حل قطعی برای این افراد نمیتونه باشه جالب است بدونید با تزریق تستسترون در افراد با الگوی ریزش موی وسیع شاهد نتایج مثبتی بودم طوری که مو های کلکی اونها بتدریج سیاه وکلفت شدند همچنین ترشح چربی از غدد پوست هم بیشتر شد
تزریق تستسترون تنها در دو نوبت به فرد مورد نظر تزریق شده البته تزریق تستسترون به مدت طولانی خود میتواند عوارض وخیمی در پی داشته باشته و تنها راه حل درمان علت این مشکل که میتونه به علت مشکلاتی در هیپوفیز یا بیضه ها باشه که اگر قابل درمان باشه باید توسط پزشک حل بشه واقیعت اینه که علم پزشکی پس سالها در درمان مشکل ریزش مو کاملا ناکام مونده و به روشهای مثل کاشت بسنده کرده که واقعا نمیشه اسمش را درمان گذاشت درمان های مثل فیناستراید و ماینوکسیدل اگر چه ممکن است ریزش مو را بهبود دهند اما این به این معنی نیست که این داروها علت ریزش درمان میکنند چون اگر یک فردی که هیچ ریزش موی هم نداشته باشه وقتی این داروها را میخورد مشاهده میکند که موهایش ضخیم تر شده وهجم بیشتری پیدا کرده بنابراین میشه نتیجه گرفت که این داروها تنها میتوانند تقویت کننده باشند چیزی که اگه افراد غیر طاس هم بخورند همون اتفاق براشون میفته و نه درمانی که بتوانند علت مشکل را حل کند به اعتقاد من ما چیزی به اسم ریزش موی ژنتیکی نداریم بلکه باید گفت اختلالیست هورمونی که ممکن به اعضای خوانواده هم به ارث برسه و برطرف کردن این اختلال که به نظر من میتونه به علت افت کارکرد دستگاه تولید مثل و تستسترون باشه کاملا قابل درمان است و هیچ نیازی به کاشت نیست.
رابطه تستوسترون و مشکلات پوستی
میزان غیر طبیعی این هورمون در بدن، باعث بزرگ شدن غیر طبیعی غدد چربی روی پوست می شود و در صورت، پوست حالت پوست پرتقالی (دارای منافذ درشت و متعدد) پیدا می کند. اگر زمینه جوش و آکنه نیز در فرد وجود داشته باشد، ضایعاتی شبیه به جوش و آکنه روی پوست ظاهر می شود که حتی با قطع مصرف دارو تا مدت ها (حتی تا بیش از 6 ماه) روی پوست باقی می مانند. عارضه پوستی دیگر، در پی بزرگ شدن غیر طبیعی بافت ماهیچه اتفاق می افتد زیرا رشد پوست با رشد عضلات هماهنگ نیست و رشد عضلات سریع تر است بنابراین الیاف پوست پاره و خطوطی به رنگ قرمز یا بنفش در سطح پوست نمایان می شود که به «خطوط کششی» موسوم هستند. بافت همبند پوست در نواحی این خطوط نازک تر است و درمان قطعی ندارد. این خطوط پس از چند ماه به رنگ سفید در می آیند و معمولاً تا پایان عمر باقی می مانند.
البته موارد ناشایع دیگری از عوارض پوستی تستوسترون وجود دارند مانند به وجود آمدن برخی خال ها روی پوست که «خال بکر» نام دارند و تزریق تستوسترون می تواند آنها را از حالت نهفتگی به شکل فعال درآورد. تشدید بیماری فاکس – فوردایس نیز از دیگر عوارض ناشایع تزریق تستوسترون است که در نتیجه اختلال عملکرد غدد آپوکرین پوست در مردان ایجاد می شود. در این بیماری دانه هایی در زیر بغل به وجود می آید که به شدت خارش دارند و به آن ناحیه نمایی شبیه پوست غاز می دهند. مصرف تستوسترون می تواند تعداد این دانه ها و میزان خارش پوست این ناحیه را به شدت افزایش دهد.
کمبود تستسترون در زنان چه علائمی دارد
تستسترون به طور گسترده به عنوان هورمون “مردانه” شناخته شده که به مردان بدن های عضلانی، ابزار کنترل خشم و تمایلات قوی جنسی می بخشد. اما نامیدن تستسترون به عنوان هورمونی مردانه کمی آزاردهنده است، زیرا زنان نیز آن هورمون را دارند. اگر چه بدن زنان به اندازه ی بدن مردان تستسترون ترشح نمی کند، اما همان مقدار بسیار کمی که روزانه ترشح می شود، احساسات شما را کنترل می کند و میل جنسی را تقویت. چنانچه بدن شما میزان لازم روزانه را ترشح نکند، این امر مسئله ساز می شود.
علائمی که نشان می دهد ممکن است کمبود تستسترون داشته باشید عبارتند از:
میل جنسی تان کم شده است
داشتن میزان تستوسترون طبیعی به این معنا نیست که به طور ناگهانی میل جنسی داشته باشید. این بدان معناست که شما به طور منظم میل جنسی خواهید داشت و هنگام رابطه از آن لذت می برید. هنگامی که این میزان ترشح تستسترون کم تر از حد طبیعی باشد، ممکن است تمایل جنسیتان کمتر و کمتر شود، حتی اگر شما هنوز عاشق شریک زندگیتان باشید. حتی کمبود تستسترون موجب می شود رابطه جنسی به اندازه ی قبل برایتان لذت بخش نباشد، زیرا تحقیقات نشان می دهد ترشح اندک هورمون تستسترون می تواند بر توانایی یک زن در ارگاسم تاثیر بگذارد.در حال حاضر هیچ داروی افزایش دهنده ی میل جنسی برای زنان وجود ندارد. در عین حال، محققان دریافتند مکمل تستسترون می تواند به برخی از زنان که دچار کمبود هستند، کمک کند، هر چند آنها توسط FDA تایید نشده و می تواند موجب عوارض جانبی ناخواسته مانند رشد مو و حتی احتمال بروز مشکلات قلبی شود (هر چند که بحث انگیز است). اگر میل جنسیتان را به طور ناگهانی از دست داده اید با پزشکتان مشورت کنید.
همیشه احساس خستگی می کنید
کاملا طبیعی است که در ساعاتی از روز افت انرژی را تجربه کنید. اما همیشه خسته بودن و یا به سادگی خسته شدن در زمان ورزش می تواند علائم چیزی بدتر و فراتر از نیاز به کافئین باشد. در مطالعه ای از مردان و زنان بیش از 65 سال، دانشمندان دریافتند که افراد با تستسترون پایین که به سادگی احساس خستگی می کنند، به اندازه ی همسالان خود با سطح تستسترون طبیعی قادر نیستند به همان سرعت راه بروند و یا به همان اندازه فعالیت داشته باشند.
برخی پزشکان جایگزین های تستسترون که البته هنوز مورد تایید نیست را برای زنانی که از نداشتن انرژی شکایت می کردند، تجویز می کنند. هنگامی که علاوه بر خستگی، میل جنسی نیز به مخاطره افتد کرم های تستسترون می تواند کمک کننده باشد.
خیلی نمی توانید وزن کم کنید
تلاش برای کاهش وزن (به خصوص چربی شکم) می تواند فراتر از حد ورزش شما یا درمان های گاه و بی گاه شما باشد. تستسترون کمک می کند تا عضله و چربی در بدن جایگاه مناسب خود را بیابند و فقدان این هورمون توازن را به نفع چربی، به خصوص در نواحی میانی بدن تغییر می دهد.اما نه تنها میزان اندک تستسترون موجب ثبات و پایداری چربی در بدن می شود، بلکه بر توانایی شما در ساخت عضله نیز تاثیر می گذارد و حتی می تواند موجب از دست رفتن عضلات موجود در بدن شما شود. زمانی که محققان میزان تستسترون و تراکم عضلات 430 زن ژاپنی، بین سنین40 تا 79 را اندازه گیری نمودند، دریافتند تستسترونِ پایین با از دست دادن عضلات بازو و پاها در طول زمان همراه است.
پوکی استخوان دارید
پوکی استخوان، که باعث ضعف استخوان ها می گردد، اغلب به عنوان یک بیماری زنانه قلمداد می شود زیرا کمبود استروژن عامل کلیدی در از دست دادن تراکم استخوان است. اما تحقیقات دانشگاه هاروارد نشان می دهد که سطح پایین تستسترون نیز می تواند قدرت استحکام استخوان بندی را کم کند. هم مردان و هم زنانی که میزان ترشح تستسترون درآنها پایین است، تاحدی “ضعیف” تلقی می شوند زیرا آن ها دیگر قادر نخواهند بود تا محکم دست دهند. برای بیشتر زنان، کمبود استروژن دلیل اصلی پوکی استخوان به ویژه پس از یائسگی می باشد یعنی زمانی که هورمون ها به طور چشمگیری افت می کنند. اما جایگزین نمودن استروژن نیز درصورت عدم کفایت تستسترون موثر واقع نخواهد شد.
شما افسرده و یا مضطرب هستید
هرچند که کمبود تستسترون احتمالا تنها عامل افسردگی نیست، اما تحقیقات نشان می دهد می تواند همچون عاملی در بیماری افسردگی دخیل باشد. در مطالعه ای از زنان، در سنین 25-46، هرچه میزان تستسترون آنها پایین تر، احتمال افسردگی در آنها بیشتر بود. تحقیقات دیگری حاکی از آن است که اغلب زنان مبتلا به کمبود تستسترون، در مقایسه با زنان با سطح تستسترون طبیعی، به مدت طولانی تر مضطرب و هم افسرده بودند.
عوارض جانبی
عوارض جانبی این دارو بیشتر به خاطر خواص آندروژنیکی بسیار قدرتمند آن و همچنین احتباس آب و املاح اتفاق می افتد. کسانی که از عارضه فشار خون رنج میبرند یا به محض استفاده از استروئیدهای آنابولیک دچار این عارضه می شوند, باید در استفاده از این دارو رعایت احتیاط کنند. با مصرف این دارو جوش های پوستی مخصوصا در نواحی پشت, سینه, شانه ها و بازوها دیده میشود.
کسانی که به وفور از این دارو استفاده کرده اند, معمولا دچار عوارض جانبی آن میشوند که این عوارض غالبا پس از قطع دارو بروز می کنند. از ویژگی های این افراد می توان به بروز علائم زنانگی, ژینکوماستی, نیاز به تزریق آنتی استروژن, کاهش قدرت باروری و در نهایت عقیمی اشاره کرد.
از دیگر عوارض جانبی این دارو می توان به کم شدن تعداد اسپرم ها, کوچک شدن و به تحلیل رفتن بیضه ها و مخصوصا افزایش حالت های تهاجمی و پرخاشگری اشاره کرد.
مصرف "تستوسترون انانتات" در زنان باعث بروز علائمی همچون :آکنه, طاسی, بروز خواص مردانه, رویش موهای زاید در بدن و کلفتی صدا می گردد. مقدار مصرف این دارو در زنان 250 میلی گرم در هر 7 الی 10 روز توصیه شده است.
باورهای غلطی در مورد تستوسترون
1. تستوسترون باروری را افزایش می دهد.
غلط. تستوسترون به ویژه در سطوحی که توسط ورزشکاران برای پرورش اندام، استفاده می شود، می تواند با کوچک و تنبل ساختن بیضه ها، یک مرد را عقیم سازد.
2. بالا بودن وزن به سطح تستوسترون ربطی ندارد.
غلط. چربی بالا در بدن مانند اسفنج عمل کرده و ، تستوسترون را کاهش داده و تمایل جنسی ، انرژی و دیگر ویژگیهای مردانه را کاهش می دهد. این به ویژه وقتی درست است که چربی، دور شکم یا عضله های شکم را فرا می گیرد. چربی ران و باسن اثر کمتری بر تستوسترون دارد.
3. مردان می توانند سطوح تستوسترون خود را با تمرینات شدید بالا ببرند
رابطه بین تستوسترون و ورزش پیچیده است. بله، ورزش معتدل می تواند سطوح تستوسترون را مقداری افزایش دهد، اما اگر تمرینات شدید باشد، می تواند سطوح تستوسترون را کاهش دهد. همچنین این مساله درست است که تستوسترون پائین ورزش کردن را دشوار تر می کند، و این امر می تواند به چرخه نادرست بی تحرکی و کاهش سطح هورمون ها منجر شود.
4. بحران میانسالی مردان به تستوسترون ربطی ندارد.
غلط. در بسیاری مواقع ، وقتی مردان می گویند که شغلشان، همسرانشان، یا کلا زندگیشان کسل کننده شده اند،در واقع از کمبود تستوسترون رنج می برند. به این پدیده " مونو پورش" می گوییم ،چون بسیاری را دیده ایم که فکر می کنند خریدن یک ماشن خیلی جدید و خوب به آنها جذابیت جنسی و دلربایی می دهد، در واقع ، بهتر است این افراد سطح تستوسترون خود را چک کنند.
5. مکمل های تستوسترون ایمن اند ، چون FDA آنها را تائید کرده است.
غلط. در واقع تستوسترون یا مواد حاوی تستوسترون را فقط می توان تحت نظارت پزشک استفاده کرد .
6. تستوسترون کم باعث افسردگی می شود.
درست. اما فقط نیمی از داستان درست است. بیشتر مردان نمی دانند که خود افسردگی یا حالت افسرده ، می تواند سطوح تستوسترون را افزایش دهد. از آنجا که بسیاری از مردان نشانه های افسردگی خود را نمی شناسند، یا برای یافتن راه درمان افسردگی تمایلی ندارند ، این مشکل مهمی برای میلیون ها مرد است. برخی اوقات اصلاح سطوح تستوسترون ، می تواند نشانه های افسردگی را کاهش دهد و گاهی درمان افسردگی با روانکاوی و/ یا داروی ضد افسردگی، می تواند سطوح تستوسترون را افزایش دهد.
7. داروهای افزایش دهنده نعوظ ( مانند ویاگرا) ، برای مردان با تستوسترون نرمال مناسب است.
درست. مطالعات نشان می دهند که دارو های افزایش دهنده نعوظ برای مردانی با سطوح تستوسترون نرمال بهتر جواب می دهد. زیرا تستوسترون میزان انگیزش لازم برای رابطه جنسی را فراهم می کند، ولی دارو های افزایش دهنده نعوظ نمی توانند.
8. درمان با مصرف تستوسترون در واقع شبیه عمل های زیبایی است – فقط موجب می گردد مردان میانسال ، با آن خود را جوانتر نشان دهند.
غلط. تجویز تستوسترون برای مردانی که تستوسترون پایین دارند، یک درمان پزشکی معتبر است. کم کاری بیضه ها و کمبود تستوسترون، مردان را در معرض عوارضی مانند سستی، پوکی استخوان، بیماری قلبی و احتمالا بیماری آلزایمر قرار می دهد.
9. تستوسترون فقط مشکل افراد سالمند است.
غلط. مشخصا هر چه سن بالاتر برود، سطح تستوسترون پایین تر می آید، اما این وضعیت می تواند در هر مردی پیش آید، حتی در نوجوانان. وضعیت هایی مانند بیماری واریکوسل،بیضه های آویزان شده و مشکلات ژنتیکی مشخصی، می توانند باعث شوند تستوسترون زیر حد نرمال برود که باید این بیماران تا حد ممکن سریعترمعاینه و درمان شوند.
۱۰.تنها راه بالابردن سطح تستوسترون تزریق است.
غلط.گزینه های متعددی برای درمان تستوسترون وجود دارد، برخی از آنها بدن را وادار می کنند تا تستوسترون را به حد نرمال برساند؛ به جای اینکه تستوسترون را مستقیما تزریق کنند.تشخیص این امر با پزشک است که چه روشی برای بیمار مناسب تر است.
هشدار ها تستوسترون
1. در کودکان و نوجوانان در حال رشد خطر انسداد پیش از بلوغ اپی فیز های استخوانی، بلوغ جنسی زودرس در مردان و بروز صفات ثانویه جنسی مردانه در زنان وجود دارد. رشد استخوان باید هر 6 ماه توسط رادیوگرافی دست و مچ کنترل شود.
2. در افراد مسن احتمال افزایش خطر بزرگی یا سرطان پروستات با مصرف دارو وجود دارد.
3. در مردان احتمال ایجاد اولیگواسپرمی، آزواسپرمی و ناباروری طی درمان با مقادیر بالا وجود دارد.
4. در بیماری های کبدی، قلبی و کلیوی، بیماری های ایسکمیک قلب، زیادی فشار خون، صرع، میگرن و متاستاز استخوان دارو باید با احتیاط تجویز شود.
توصیه های دارویی تستوسترون
1. کارسینومای هپاتوسلولار و نئوپلاسمای کبدی با مصرف مقادیر بالا و دوره های درمانی طولانی مدت گزارش شده است.
2. در درمان طولانی مدت احتمال ایجاد ناباروری در مردان وجود دارد.
دارو های هم گروه تستوسترون
Danazol
Fluoxymesterone
Methyltestosterone
Oxandrolone
Nandrolone
Oxymetholone
