تشخیص انواع بیماری از روی رنگ ادرار
پزشکی و سلامت › پزشکی
- 97/11/13
ادرار کاملا شفاف
ممکن است تصور کنید شفاف بودن ادرار ویژگی خوبی است اما دکتر ایوانز میگوید گاهی شفافیت ادرار میتواند نشانه مصرف بیش از حد مایعات باشد که این خوب نیست. او میگوید: "در صورتی که ادرار واقعا مانند آب شفاف باشد به معنی مصرف بیش از حد مایعات است اما به ندرت چنین اتفاقی رخ میدهد. معمولا بدن همه ما دچار کم آبی و دهیدراته(از بین رفتن آب بدن) میشود. دکتر ایوانز میگوید در واقع بسیاری از افرادی که مایعات بیش از حد در بدنشان دارند، دچار وسواس هستند و این ویژگی میتواند مسئله ساز باشد.
خطر آن این است که میزان سدیم بدن که باید در سطح مشخصی قرار داشته باشد، افت میکند و افت بیش از حد سدیم میتواند خطرناک باشد. کلیه ها برای حفظ سدیم به میزان متعادل و مشخص تلاش میکنند اما اگر شما آب بیش از حد مصرف کنید، کلیه ها شروع به دفع الکترولیتها میکنند و سدیم نیز یکی از این مواد دفعی است. دکتر ایوانز میگوید مصرف چهار تا پنج لیتر آب در روز بیش از حد در نظر گرفته میشود اما در واقع برای این که آب بدنتان بیش از حد باشد باید بدون وقفه دائم در نوشیدن باشید تا این حجم آب را در یک روز تمام کنید.
ادرار زرد کمرنگ
بهترین رنگ ادرار زرد روشن (کمرنگ) است. ادرار از آب، اوره، کلرید سدیم، کلرید پتاسیم، فسفات، اسید اوریک، نمکهای آلی و مشتقی از صفرا به نام اوروبیلین می باشد که هنگامی که همه این عناصر در حد تعادل در ادرار وجود داشته باشند باعث رنگ زرد روشن در ادرار میشوند. ادرار در حالت طبیعی در ابتدای صبح تیره تر و غلیظتر است چون معمولا در طول خواب چیزی ننوشیده اید اما باید در طی روز رنگ آن روشن شود.
ادرار نارنجی مایل به قهوه ای
در صورتی که ادرار شما تیره و مایل به قهوه ای باشد، بدنتان بی آب است اما به راحتی میتوان این وضعیت را اصلاح کرد. اگر چه در صورتی که در مصرف ریواس یا باقلا زیاده روی کرده باشید نیز ممکن است رنگ ادرارتان تیره شود که در این حالت نیز به راحتی برطرف میشود. همچنین ادرار نارنجی رنگ میتواند نشانه بی آبی بدن و یا رنگ غذای مصرف شده باشد.برخی از ویتامینها مانند ب کمپلکس و ویتامین ث میتوانند باعث تغییر رنگ ادرار به زرد تیره شوند.
توصیه: در صورتی که مصرف مایعات رنگ ادرارتان را به زرد روشن تغییر نداد ممکن است دچار مشکلات مجاری صفرا یا کبد باشید به خصوص اگر فاکتورهای مرتبط دیگر مانند کمرنگ بودن مدفوع و زردی چشم و پوست را نیز تجربه میکنید که در این حالت اکیدا توصیه میشود به پزشک مراجعه نمایید.
ادرار قرمز صورتی
در حالت طبیعی تنها در صورتی که مقدار زیادی چغندر پخته (لبو) مصرف کرده اید، ممکن است ادرارتان قرمز یا صورتی رنگ شود. اغلب صورتی یا قرمز بودن ادرار به معنی وجود خون در ادرار است که میتواند نشان دهنده مشکلات احتمالی خوش خیم و یا بدخیم در بدن باشد. عفونت دستگاه ادراری، سنگ کلیه یا مثانه، بیماری کلیه و سرطان مثانه، کلیه و یا پروستات از جمله احتمالات مطرح است به خصوص اکر خونریزی بدون درد باشد نشانه وضعیتی جدی است. دکتر ایوانز میگوید دونده های مسافتهای طولانی و ورزشهای شدید ممکن است صورتی شدن ادرار را تجربه کنند که علت آن تجزیه عضلات است اما این وضعیت نامتداول می باشد.
ادرار آبی یا سبز
اگر ادرار قرمز, زنگ خطر را به صدا در می آورد، آبی یا سبز بودن ادرار نشانه چه میتواند باشد؟
یک احتمال این است که نشانه بیماری نادری به نام Porphyriaپورفیری(گروهی از اختلالات نادر ارثی (یا اکتسابی) هستند که مشخصه آنها تولید و دفع بیش از حد پورفیرین‌ها است. در این بیماری مشکل در نقص آنزیمهای چرخه بیوسنتز هم است.) باشد اما خوشبختانه این وضعیت بسیار نادر است.
معمولا رنگ سبز یا آبی ادرار به خاطر چیزی است که مصرف کرده اید مانند برخی داروها یا رنگهای غذایی که جذب نشده و از طریق دستگاه گوارش دفع میشوند. در صورتی که هیچ یک از این موارد صادق نیست به پزشک مراجعه کنید تا ببینید علت تغییر رنگ ادرارتان چیست؟
ادرار سفید شیری
بیشتر افراد هنگامی که رنگ ادرارشان سفید شیری میشود بلافاصله به عفونت شک میبرند اما متداولترین علت آن وجود فسفاتها در ادرار است. این وضعیت در صورتی که علائم دیگری مانند درد، خون یا تکرر ادرار نداشته باشید بی خطر است. گاهی اوقات ممکن است این وضعیت نشانه مشکلات کبدی باشد به این معنی که فسفات از کلیه های شما دفع میشود در حالی که باید وارد جریان خون شما شود. اگر ادرار سفید شیری دارید و با نوشیدن مقدار زیادی آب این حالت برطرف میشود جای نگرانی وجود ندارد، مقداری فسفات یا عنصر دیگر در خون داشته اید که باعث تغییر رنگ ادرارتان شده است.
ادرار کف دار
معمولا کف در ادرار به واسطه شدت جریان ادرار ایجاد میشود، همچنین ممکن است نشانه وجود پروتئین در ادرار باشد که نشانه مشکلات کلیه است. دکتر ایوانز میگوید: "کف روی ادرار میتواند نشانه مقدار زیادی پروتئین باشد که در افراد مبتلا به بیماریهای کلیه بسیار شایع است." در حالت عادی نباید هیچ پروتئینی در ادرار وجود داشته باشد چون کلیه ها آن را فیلتر میکنند اما اگر منافذ کلیه درشت تر از پروتئینهای بزرگ باشند و بنابراین کلیه به درستی ادرار را فیلتر نکند، پروتئینها وارد ادرار میشوند که معنی آن وجود مشکل در کلیه است. در صورتی که کف ادرار حاصل از شدت زیاد آن نیست، به پزشک مراجعه کنید.
بوی ادرار
بوی ادرار معمولا نشانه اشکالی در بدن نیست و بیشتر نشان دهنده داروها یا غذاهایی است که مصرف کرده اید. دکتر ایوانز میگوید: ادرار مارچوبه ای یک وضعیت ژنتیکی است. برخی افراد ژنی دارند که اگر مارچوبه مصرف کنند، اولین ادرار پس از آن بوی بسیار عجیبی میدهد. همچنین ادرار با غلظت بالا، بوی شدیدتری دارد. به یاد داشته باشید بیشتر عفونتهای ادراری بوی چندان بدی نمیدهند.
تغییر رنگ ادرار همیشه نشانه بیماری نیست
رنگ ادرار میتواند به دنبال مصرف بعضی از مواد غذایی رنگدانه‌دار و گروهی از داروها و حتی مولتی‌ویتامین‌ها نیز تغییر کند. داروها و متابولیت‌های آنها پس از مصرف به 2صورت از بدن دفع میشوند؛ یکی از این راه‌ها دفع کبدی است که از طریق صفرا و مدفوع انجام میشود و راه دیگر دفع کلیوی از طریق ادرار است. خیلی از داروها به‌طور همزمان دفع کبدی و کلیوی دارند. برای مثال یک دارو ممکن است 70 درصد دفع کلیوی و 30درصد دفع کبدی داشته باشد یا برعکس. هر دارویی که دفع غالب آن از طریق کلیه باشد، ممکن است رنگ ادرار را تغییر دهد. برای مثال فنازوپیریدین یکی از داروهای معروفی است که رنگ ادرار را تیره و قرمز میکند. این دارو نوعی مسکن است که به‌طور کوتاه‌مدت برای سوزش ادرار تجویز میشود. ریفامپین از دیگر داروهایی است که رنگ ادرار را تغییر میدهد. این دارو اغلب برای درمان سل ریوی استفاده میشود. در هر صورت پزشکان باید هنگام تجویز این داروها بیمار را از تغییر رنگ ادرار مطلع کنند تا باعث بروز نگرانی بی‌مورد نشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
تغییر رنگ ادرار میتواند عوامل مختلفی داشته باشد؛ از کم‌آبی بدن گرفته تا عفونت‌ها، سنگ یا تومور کلیه، بیماری‌هایی مثل گلومرولونفریت و تب‌های گذرا بر اثر آنفلوانزا همگی میتوانند رنگ ادرار را تغییر دهند. در هر صورت این تغییر رنگ همیشه نیاز به بررسی پزشکی و انجام آزمایش ادرار دارد، مگر اینکه فقط ناشی از کم‌آبی بدن باشد.
