معرفی 10 فلز گران بها و با ارزش دنیا
مد و زیبایی › جواهرات
- 97/08/29
آیا فلزی گران بهاتر از طلا و نقره وجود دارد؟
بشر از دیرباز بر این باور بوده که «طلا» و «نقره» ارزشمندترین فلزات روی زمین هستند، اما این فرضیه امروز تا حدودی مردود است.به استناد داستان ها، روایت های تاریخی و نیز سنگ نگاره ها و نقاشی های بر جای مانده از دوره باستان تاکنون، دو فلز «طلا» و «نقره» گرانبهاترین فلزات این کره خاکی به شمار می آمدند و انسان های بسیاری برای یافتن این دو فلز افسونگر، جان خود را از دست داده اند.اما اگر ارزش یک فلز را در کمیابی و کارآیی آن بدانیم، آیا به راستی طلا و نقره گران ترین و ارزشمندترین فلزات موجود روی زمین هستند؟بی تردید پاسخ این پرسش منفی است. چراکه یافته های بشر در طول چند قرن اخیر، فلزاتی به مراتب باارزش تر از طلا و نقره معرفی کرده است.لفظ فلزات گرانقیمت در ابتدای امر، ذهن عموم افراد را به سمت قطعات تزئینی و زینتی سوق می‌دهد. حال آن که در دنیای امروز این فلزات در صنعت اهمیتی به مراتب بیشتر و بعضا حیاتی و غیرقابل جایگزین دارند.
لیست فلزات گران بها و با ارزش و موارد استفاده و کاربرد آن ها
1.فلز کمیاب و با ارزش روديم Rhodium
روديم را مي توان گران ترين فلز جهان دانست. رودیم در ساخت جواهرات نیز کاربرد دارد. حتی یک لایه بسیار نازک رودیم هم می‌تواند درخشش و جلای قابل توجه و مقاومت بالایی در مقابل فرسایش و تیرگی به جواهرات بدهد. رنگ خاص طلای سفید به دلیل همین روکش رودیم است. از رودیم به عنوان روکش نقره و جواهرات بدلی نیز استفاده می‌شود که معمولا قطعه‌ی مورد نظر باید ابتدا توسط لایه‌ای از نیکل یا پالادیوم زیرسازی شود.اين فلز به خاطر خاصيت بازتابندگي نور در صنايعي همچون چراغ سازي، ساخت آينه و جواهرسازي مورد استفاده قرار مي گيرد. همچنين اين فلز در صنايع خودروسازي هم استفاده مي شود.به عنوان زیرگروه سبک دارای دانسیته حدود ۱۲ است.قدرت انعکاس کمتری از نقره دارد ولی مانند آن کدر نمی‌شود که این خصوصیات و ویژگی اخیر رودیم باعث گردیده که از آن جهت رفلکتورها، آینه‌ها، جواهرات و قطعات با ارزش تزئینی استفاده گردد.
2.فلز کمیاب و با ارزش پلاتين Platinum
دوام و چگالی مناسب پلاتین، آن را به یکی از مهمترین و کاربردی ترین فلزات برای الماس و سنگ های جواهر گرانبها تبدیل کرده است. از آن جا که پلاتین یک فلزی است که به طور طبیعی سفید رنگ و درخشنده است و احتیاج به آبکاری ندارد به همین جهت برای استفاده در حلقه ها و سایر جواهرات زیبا کاربرد دارد.جواهرات ساخته شده توسط پلاتین یکی از کمیاب ترین جواهرات به شمار می روند. با این حال درصد خلوص پلاتین از طلا بالاتر است. در واقع جواهرات ساخته شده توسط پلاتین شامل 95 درصد پلاتین و 5 درصد از سایر فلزات مانند ایریدیم، پالادیم، روتنیم و دیگر آلیاژها تشکیل شده است و این درصد خلوص بالا موجب شده است که این فلز به طور طبیعی ضد حساسیت باشد و برای کسانی است که دارای پوست حساسی هستند و از آلرژی رنج می برند، یک فلز ایده آل به شمار می رود.پلاتين را بيشتر از آفريقاي جنوبي، روسيه و کانادا بدست مي آورند. از ويژگي هاي اين فلز مي توان به ضدخورندگي، چگالي بالا و انعطاف پذيري آن اشاره کرد.همانطور که مي دانيد از اين فلز بيشتر در صنايع جواهرسازي استفاده مي شود. همچنين از اين فلز در صنايع دندان پزشکي، ساخت تسليحات و هوانوردي هم استفاده مي شود.
3.فلز کمیاب و با ارزش طلا Gold
طلا يك عنصر فلزي با ساختار کوبیک بوده كه از اول طلايي رنگ بوده ولي هنگام بريده شدن سياه و يا بنفش مي شود. همچنين بسيار سست بوده و به منظور استحكام بيشتر به صورت آلياژ در مي آيد. اين عنصر هدايت كننده خوب دما و الكتريسته مي باشد .این عنصر از گذشته های بسیار دور شناخته شده بود طلا در طبیعت به صورت آزاد یافت می شود . این عنصر به طور گسترده در طبیعت پخش شده است طلا بيشتر از آفريقاي جنوبي، آمريکا، استراليا و چين مي آيد..طلا بخاطر دوام و انعطاف پذيري که دارد، يکي از محبوب ترين و دوست داشتني ترين فلزهاي روي زمين است. جز مصارف زينتي، طلا مصارف صنعتي هم دارد. رسانايي اين فلز باعث شده تا از آن در صنايع الکترونيکي استفاده کرد. همچنين بخاطر بازتابندگي که دارد، از طلا براي ساخت سپر بازتابنده استفاده مي شود.
4.فلز کمیاب و با ارزش روتنيم Ruthenium
فلزی سفید متمایل به خاکستری رنگ است که عدد اتمی آن 44، وزن اتمی 10707، چگالی آن2.12 گرم بر سانتی‌متر مکعب و نقطه ذوب آن 2400درجه سانتیگراد است. روتنیم فلزی سخت و شکننده است که در برابر خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارد.در سال 1844«کارل کارلويچ کلاوس» دانشمند روسي روتنيم را کشف کرد. از اين فلز براي افزايش استحکام جواهرات و مقاومت بيشتر استفاده مي شود. همچنين اين فلز در ساخت لوازم الکترونيکي هم کاربرد دارد.
5.فلز کمیاب و با ارزش ايريديم Iridium
ايريديم همانند اسميم يکي از چگالترين عناصر روي زمين است که توسط اسميتسون تنت کشف شد. اين فلز بيشترين مقاومت را در برابر خوردندگي دارد. مي توان گفت آب، هوا و حتي اسيد هيچ تاثيري بر اين ماده ندارد.اين عنصر بيشتر از آفريقاي جنوبي مي آيد و در صنايع ساعت سازي، خودروسازي، الکترونيک، قطب نماسازي و پزشکي مورد استفاده قرار مي گيرد.
6.فلز با ارزش اسميم Osmium
اسميم يکي از چگالترين عناصر روي زمين است. اين فلز آبی نقره ای توسط اسميتسون تنت Smithson Tennant در سال 1803کشف شد.از اين فلز براي سخت کردن آلياژهای پلاتين استفاده می شود. اين فلز بخاطر ساطع کردن اکسيدهای سمي که می تواند به چشم و پوست آسيب برساند، خطرناک خواهد بود. اين فلز بيشتر در روسيه، شمال و جنوب آمريکا استخراج می شود.
7.فلز با ارزش پالاديم Palladium
عنصر فلزی سفیدرنگ است که عدد اتمی آن 46، وزن اتمی آن 4.106، چگالی آن 90.11 گرم بر سانتی‌متر مکعب و نقطه ذوب آن 1552درجه سانتیگراد بوده و در حرارت معمولی اکسید نمی‌شود. از این فلز به عنوان پوشش‌های ویژه در صنعت آبکاری و همچنین از نمک کلرید آن در صنایع آبکاری پلاستیک به عنوان کاتالیزور استفاده می‌گردد.در سال 1803، «ويليم هايد ولاستون» راهي براي جداسازي پالاديم از سنگ معدن پلاتيم اطراف آن پيدا کرد. اين فلز خاکستري به خاطر کميابي، انعطاف پذيري، ثبات در دماهاي بالا و توان جذب بالاي هيدروژن در دماي اتاق، باارزش است. بد نيست بدانيد نام پالاديم از نام يکي از الهه هاي يوناني با نام پالاس – Pallas گرفته شده است.ويژگي هاي با ارزش باعث شده تا اين فلز با تقاضاي بالايي در صنايع خودروسازي، جواهر سازي و توليدات الکترونيکي مورد استفاده قرار بگيرد. بيش از نيمي از پالاديم جهان را روسيه توليد مي کند. از ديگر توليد کنندگان اين فلز مي توان به آفريقاي جنوبي، آمريکا و کانادا اشاره کرد
8. فلز با ارزش رنيوم Rhenium
رنيوم نقره اي رنگ يکي از چگالترين فلزات دنياست که سومين نقطه جوش بالا در بين فلزات ديگر را دارد. اين فلز بعد از کشف در سال 1925، به خاطر نقطه جوش بالا در موتورهاي توربيني با دماي بالا مورد استفاده قرار گرفت. از ديگر استفاده هاي اين فلز در ترموکوپل ها و مواد تماس الکترونيکي مي توان اشاره کرد.شيلي، قزاقستان و آمريکا بزرگترين توليد کننده اين فلز در دنيا هستند. در سال ۲۰۱۰ قيمت هر کيلوگرم از رنيوم برابر با ۴۵۴۸ دلار بوده است.
9.فلز با ارزش نقره Silver
نقره يکي از با ارزش ترين فلزهاي روي زمين است. اين فلز سفيد رنگ در خالص ترين حالت خود، داراي بالاترين حد رسانايي گرمايي و الکتريکي خواهد بود.نقره در صنايع زيادي استفاده مي شود: از جواهرسازي و ضرب مسکوکات گرفته تا ساخت مدارهاي الکتريکي و وسائل دندان پزشکي .نقره مي تواند براي جلوگيري از رشد باکتري ها در پوشش تلفن هاي همراه استفاده شود، مي توان از نقره براي کنترل بوي ناخوشايند کفش و لباس ها استفاده کرد و يا از آن در چوب ها براي جلوگيري از خورده شدن استفاده کرد.در سال 2009پرو، چين، مکزيک و شيلي بزرگترين توليدکننده هاي نقره در جهان بوده اند.نقره در هوای خالص فاسد نمی‌شود. اسید کلریدریک و اسید سولفوریک در حرارت معمولی بر آن بی‌اثر بوده ولی اسید سولفوریک غلیظ به همراه حرارت با نقره ترکیب شده و گاز دی‌اکسید گوگرد تولید می‌نماید.حلال اصلی نقره، اسید نیتریک یا تیزاب سلطانی می‌باشد که حتی در دماهای متعارفی نیز به شدت با آن ترکیب گردیده و گاز سمی نیتروژن منواکسید را تولید می‌نماید.هیدروژن سولفید که اسید ضعیفی است، به آسانی بر نقره اثر کرده و سولفور سیاه رنگ نقره را تولید می‌کند.
10.فلز با ارزش اينديوم Indium
اينديم يک فلز کمياب است که از فرآيند سنگ معدن آهن، مس و سرب با روي بدست مي آيد. اينديم در بالاترين ميزان خلوص خود سفيد رنگ است و ظاهري براق و انعطاف پذير دارد. اولين بار از اين فلز در جنگ جهاني دوم براي پوشش بلبرينگ موتورهاي هواپيماها استفاده مي شد. از اينديم براي ساخت آينه هاي ضد خوردگي، نيمه رساناها، آلياژها و هدايت الکتريکي در دستگاه هايي با پنل مسطح استفاده مي شود.بزرگترين توليد کننده اين فلز چين، کره جنوبي و ژاپن است.
