هنر چینی بند زنی

گردشگریصنایع و سوغات

- 97/09/19
هنر چینی بند زنیهنوز هم هستند کسانی‌که طنین صداهایی را گاه و بیگاه در گوش ذهن حس می‌کنند، صداهایی که پر است از خاطرات گذشته‌ای خوب، گذشته‌ای صمیمی، گذشته‌ای که حالا بسیاری از خاطراتش هم پاک شده است
چند دهه پیش تر، شغلی وجود داشت که حالا از فهرست مشاغل حذف شده است، چینی‌بندزن، شغلی که امروز از آن خاطره‌ای در حد یک بیت مانده است
در گذشته بخش عمده‌ای از ظروف منازل مانند کاسه، بشقاب، قوری و ... از جنس چینی بود. این چینی‌ها به تلنگری بند بودند و در اثر ضربه‌ای خفیف می‌شکستند و زنان خانه، تکه‌های شکسته چینی را تا آمدن چینی بند زن نگه می‌داشتند‌.
ابزارکار چینی بند زن بسیار ساده بود و شامل جعبه یا همان میزکار ، مته ، کمان کوچک ( ابزار محرک برای چرخاندن سرمته ) ، چسب مخصوص ، تسمه های بسیار باریک و ظریف می شد. چینی بند زن ، چینی های شکسته را تحویل می گرفت و به مرور یک به یک با کمان و مته محل های مورد نظرش را سوراخ می کرد و تکه های شکسته را با چسب مخصوص چینی می چسباند و با بندهای کوچک فلزی (تسمه های فلزی باریک) ظروف را به هم وصل می کرد

ابزار و وسایل کار چینی بند زنی


ابزار که در چینی بند زنی مورد استفاده قرار می گیرد، بسیار ساده و ابتدایی است ولی بااین حال مراحل این عمل نهایت مهارت و استادی ودقت استادکار را می طلبد.کمان این وسیله به عنوان اصلی ترین ابزار، در دسترس چینی بندزن قرار گرفته و از قسمت های زیر تشکیل شده است:

- قیف برنجی وسیله ای قیفی شکل از جنس برنج (شبیه مدادهای امروزی) که در قسمت انتهایی آن، الماس جاسازی می شود

- الماس های ریز به اندازه یک دانه کریستال شکر، از مغازه های جواهر فروشی تهیه می شد و در قسمت انتهایی نوک قیف برنجی جاسازی می شد. این الماس ها تا زمانی که گم نمی شد قابل استفاده بودند و مشکل شکستن نداشتند ولی مشکل زمانی پیش می آمد که این الماس در مقابله با چینی های سخت تر و یا شیشه از جای خود در می رفته در داخل مغازه در بین تلی از خاک گم می شد.

-تکه چوب نازک از جنس درخت بید تکه چوب به طول تقریبی 30 سانتیمتر و قطر تقریبی یک سانتیمتر از جنس بید تهیه می شد؛ چون چوب درخت بید حالت فنری دارد برای این منظور بهتر عمل می کند.

- نخ لحاف دوزی تکه چوب درخت بید به وسیله نخ لحاف دوزی به قسمت قیفی شکل متصل می شود .مفتول مفتولهای آهنی و نرم به ضخامت حدود 1 تا 5/1 میلی متر مورد استفاده قرار می گیرد. این مفتول ها ابتدا به صورت فولادی و سخت هستند که بعد از سوختن نرم می شود.مفتول ها را روی سندان با چکش می کوبند تا مسطح و برای کوک با بندزدن آماده شود و سپس به قطعات یک تا یک ونیم سانتی تقسیم می شوند.

- سندان سندانی به نام گولاخلی(این واژه معادل گوش دار فارسی می باشد) که از سندان های حرفه مسگری است، در کارگاه بند زنی مورد استفاده دارد و برای دو منظور استفاده می شود:
1_کوبیدن مفتول در روی آن به وسیله چکش
2_درست کردن قسمت هایی از قوری شکسته به ویژه دهانه آبریز قوری از جنس برنج

-از چکش های معمولی کوچک هم برای دو منظور استفاده می شود:
1.کوبیدن و پهن کردن مفتول بر روی سندان
2.کوبیدن بند یا کوک در قسمت بند خورده

-چسب ها و خمیر های بند زنی:
1. چسب های حیوانی مانند: سریشم معمولی، سریشم ماهی، چسب پوست خرگوش، چسب سفیده تخم مرغ با آهک، چسب آلبومین خون، گلوتن و کازئین
2. چسب های گیاهی مانند: سریش، شواز، کتیرا، صمغ عربی، گلوتن و نشاسته، عصاره ریوند از ریشه گیاه ریواس. معرف ترین و پرمصرف ترین چسب در چینی بند زنی چسب حیوانی شامل “سفیده تخم مرغ با مقداری آهک” بوده که به زامیشگه می باشد. زامشگه واژه روسی است و در فرهنگ لغت دکترمعین با عنوان زاماسکه، زامبوسکه و زاموسقه آمده است و ذکر شده که این ماده در نگهداری شیشه های عمارت و الصاق آنها به پنجره به کار می رود
advertising