گور دختر دشتستان بوشهر آرامگاه ناشناخته هخامنشی
گردشگری › آثار تاریخی
- 97/09/02
گور دختر قدیمی ترین اثر تاریخی دشتستان
بناي گور دختر يكي از قديمي ترين آثار معماري شهرستان دشتستان در استان بوشهر است كه قدمت آن به دوره هخامنشيان برميگردد. اين بناي تمام سنگي در محلي به نام دشت پشت پر واقع شده است. در ميانه دشت پشت پر بنايي تمام سنگي وجود دارد كه در ميان مردم محل به گوردختر شهرت يافته است. دليل اينكه چرا اين بنا به گوردختر معروف و خوانده ميشود، به درستي معلوم نيست.
بسياري از مردم بر اين باورند كه اين بنا آرامگاه دختر كورش، بنيانگذار سلسله هخامنشيان است. در حالي كه صحت ندارد، زیرا کوروش بزرگ هخامنشی حدود یک قرن بعد از قدمت این بنا متولد شده و روی کار آمده است.
گوردختر اولين بار به وسيله «لويي واندنبرگ» باستانشناس شهير بلژيكي در سال 1339 خورشيدي كشف شد. گوردختر كه قدمتش به قرن هفتم يا ششم قبل از ميلاد مي رسد، از 24 قطعه سنگ بزرگ تشكيل شده است كه در سنگها سوراخ هايي تعبيه شده و سنگها با بست هاي آهني به هم وصل شده اند.
هیچ گونه سنگ نبشته یا سنگ نگاره ای بر روی این بنا دیده نشده است، اما شباهت بسیار آن به آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد و همچنین شیوه ی معماری و به ویژه تراش سنگ های این آرامگاه سراسر سنگی به روشنی گویای این است که این اثر یک بنای هخامنشی است. شباهت این آرامگاه به آرامگاه کوروش بزرگ به اندازه ای است که هر بیننده ای در نخستین نگاه، به یاد آرامگاه کوروش بزرگ می افتد.
معماری گور دختر
این آرامگاه به سبک آرامگاه کوروش بزرگ اما در اندازه کوچکتر ساخته شده است و دارای سقفی شیروانی شکل و شبیه آرامگاه کوروش است. باستان شناسان گفته اند که این اثر حدود 600 سال پیش از میلاد مسیح ساخته شده است.گور دختر 4/45 متر ارتفاع دارد و بامی شیروانی برای آن قرار داده شده است. قبل از گور دختر گونه ای آرامگاه به سبک مصریان باستان در این مکان قرار داشته که به آن ها مصطبه می گویند. واژه مصطبه در زبان عربی به معنای نیمکت است، چرا که این ساختمان ها از دور به شکل نیمکت به نظر می رسیدند.
بر روی مصطبه سه ردیف سنگ به صورت پلکانی قرار داده شده که به اتاقک اصلی منتهی می شود. پایین ترین رج که بر روی زمین است 5/1 متر طول و 4/4 متر عرض دارد. ارتفاع هر یک از سنگ های پلکانی 0/34 متر است. اتاقک بالایی که بر روی پله ها ساخته شده 3/4 متر ارتفاع، 3 متر طول و 2/3 متر عرض دارد. ضخامت دیوارهای سنگی این بنا نزدیک به 75 سانتی متر است و اتاق داخلی گور دختر 2/2 متر طول و 1/55 متر عرض دارد و ارتفاع آن دو و نیم متر است.
گور دختر محل دفن په کسی است؟
گور دختر را باستان شناس بلژیکی به نام لویی واندنبرگ (م1923 ـ 1993م) در سال 1339 هجری شمسی کشف کرد. واندنبرگ خود معتقد بود گور دختر قبر چیش پیش (پدربزرگ پدر کوروش) یا کوروش یکم (پدربزرگ کوروش کبیر) است که بین سال های 640 تا 675 قبل از میلاد مسیح زندگی می کرد؛ اما سپس علیرضا شاپور شهبازی، از باستان شناسان بزرگ ایران (1321 ـ 1385ش)، آن را آرامگاه کوروش کوچک دانـسـت که در سال 401 قبل از میلاد مسیح درگذشته است. هواره نظریه های بسیار متفاوتی درباره هویت گور دختر وجود دارد. آرامگاه ماندانا مادر کوروش که بین سال های 559 تا 584 پیش از میلاد مسیح زندگی می کرد و یا آتوسا دختر کوروش و شهبانوی هخامنشی که از سال 550 تا 475 پیش از میلاد زندگی می کرد، برخی دیگر از نظریه ها درباره این بنا هستند.
مسیر دسترسی
بنای تاریخی گور دختر در استان بوشهر قرار دارد. این بنا در جاده برازجان به کازرون در ناحیه ارم از شهر دشتستان و در میان دشتی به نام میانکوهی پشت پَر (یا به قول مردم محلی منطقه بزپر) قرار دارد. راه رسیدن به پُشت پَر و دیدن گور دختر با خودرو شخصی از برازجان مرکز دشتستان آغاز می شود و پس از عبور از شهر دالکی در جاده برازجان به شیراز به پل نمازگاه خواهید رسید پس از پشت سر گذاشتن پل وارد جاده فرعی خواهید شد. جاده فرعی از مسیر پر پیچ و خم کوهستانی عبور می کند و روستاهای تنگِ دَرکش و رود فاریاب را نیز پشت سر می گذارد و به شهر تنگ ارم مرکز بخش ارم شهر دشتستان می رسید.
اگر در جاده جنوبی تنگ آرام دو کیلومتر پیش بروید جاده ای فرعی را می بینید که ادامه راه شما خواهد بود، پس از عبور از روستاهای آقا میراحمد و کفتارو به گردنه تخته می رسیم. دشت پشت پر تا قبل از سال 1375 خالی از سکنه یکجانشین بود و آبادی در آن وجود نداشت، اما از بعد از انقلاب اسلامی و طی سال ها عشایر مورد نظر در این دشت یکجانشین شده و با خانه سازی روستای بزرگی را به وجود آورده اند.
