گودین تپه کنگاور استان کرمانشاه با قدمت 7 هزار ساله
گردشگری › آثار تاریخی
- 97/08/29
گودین تپه مهم ترین تپه باستانی ایران زمین
در جای جای سرزمینمان ایران، محوطه ها و تپه های باستانی بسیاری وجود دارند. تپه هایی که همگی نشان از تاریخ دور و دراز و قدمت بالای ایرانمان دارند. یکی از این تپه های باستانی که قدمتی بیش از ۷ هزار سال دارد، در استان زیبا و خوش آب و هوای کرمانشاه قرار گرفته است.
تپه های باستانی ایران، گنجینه هایی هستند که بسیاری از کشورهای دیگر حسرت داشتن آن ها را می خورند. با کاوش، حفاری و مطالعه این تپه ها به تاریخ و تمدن و نحوه زندگی اجدادمان در هزاران سال قبل پی خواهیم برد و می توانیم آن ها را برای فرزندانمان در آینده حفظ کنیم. این تپه ها، در گذشته تپه نبوده اند! آن ها یا بخشی از یک شهر بزرگ و پر رونق، یک روستای تاریخی و یا قلعه و زیگوراتی باستانی بوده اند که امروزه با گذشت زمان به این شکل در آمده اند. مطالعه این تپه ها بهترین راه برای شناخت آداب و رسوم، هنر و باورهای معنوی مردمان دوران های گذشته است. یکی از این تپه های باستانی، که از قضا از مهم ترین آن ها نیز هست، گودین تپه کرمانشاه نام دارد.
گودین تپه و طبقات مختلف آن
گودین تپه در دوازده کیلومتی جنوب شرقی کنگاور و به فاصله یک کیلومتری شمال روستای گودین قرار دارد. ارتفاع این تپه از سطح زمین های اطراف در حدود سی متر و از سطح دریا هزار و چهار صدمتر است. مساحت این محوطه در حدود پانزده هکتار برآورد شده است.
تپه گودین در سال 1961 م شناسایی شد و برای نخستین بار در سال 1965 م توسط «کایلریانگ» مورد گمانه زنی قرار گرفت. پس از آن نیز برای چندین فصل متوالی حفریات منظمی در آن صورت گرفت. آثار به دست آمده معرف یک استقرار طولانی و تقریباً بی وقفه از اواسط هزاره ششم ق.م تا 1600 ق. م است. این آثار از هفت طبقه فرهنگی به دست آمده است. طبقه I جدیدترین طبقه، متعلق به دوره اسلامی و طبقه VII، قدیمی ترین طبقه و متعلق به اواخر دوره نوسنگی است.
در طبقه هفتم اولین ساکنان گودین در خانه هایی با دیوارهای چینه ای زندگی می کردند. از این طبقه تعداد زیادی قطعات سفالین و ظروف سنگی به دست آمده است. آثار به دست آمده از این طبقه متعلق به 5500 تا 5000 ق.م است.
در گمانه زنی دوره گودین VI، تنها بقایای محدودی از معماری شناسایی شده است. سفالینه های مکشوفه از این طبقه همگی دست ساز بوده و در چهار گروه خشن، نیمه خشن، معمولی و خوب طبقه بندی شده اند. ظروف اغلب شامل کاسه های نیم کروی با لبه های به داخل برگشته و کاسه های نیم کروی با دیواره های عمودی، دیگ ها، سبوها و ظروف پایه دار است. از اواخر گودین VI و اوایل گودین V قلعه ای با دیوار بیضی شکل به دست آمده است. این قلعه شامل چندین ساختمان و اتاق است که در اطراف یک حیاط بزرگ قرار دارند. اتاق شماره شش ساختمان مسکونی، محلی برای بایگانی الواح بوده است. اگرچه شباهت های بسیاری میان معماری خانه های شهر و بناهای پایین قلعه متعلق به روستاییان نسبتاً مرفه بوده و زندگی آنها با ساکنان دژ تفاوت داشته است. روی هم رفته چهل و سه لوح گلی از طبقه پنجم شناسایی شده است مطالعه این لوح ها نشان می دهد که گودین V بازرای برای بازرگانان شوش بود. فرهنگ گودین IV ابتدای فرهنگ برنز I بود و بعد وارد منطقه کنگاور شد. سفال های این فرهنگ شامل ظروف نخودی دست ساز است و بیشتر به صوت ظروف آشپزخانه ای ظاهر می شوند. این ظروف به وسیله نوارهای زیگزاکی و سه گوش، خطوط کنده کاری با تزیینات شانه ای و موج دار تزیین شده اند.
طبق آخرین تحقیقات، گودین III دارای شش لایه است که از گودین III1 شروع و به III6 ختم می شود. تارخ ارایه شده برای گودین III بین 2600-1400 ق.م است. در این فاصله زمانی در هر یک از لایه ها روستای جدید بر روی تپه و شیب های آن شکل گرفته است. در طبقه دوم بقایای دژی از دوره ماد شناسایی شد که برروی آثار معماری طبقه III ساخته شده بود. این دژ به وسیله حصاری خشتی با برج های چهارگوش محصور شده است. در حدود شصت و پنج متر از طول این دیوار شناسایی شده است.
در قسمت جنوبی برج غربی، بقایای یک اتاق بزرگ و یک آشپزخانه بر جای مانده و در داخل آن اجاق و تنور نان پزی شناسایی شده است. در امتداد غربی این اتاق، تالار ستون داری به طول بیست و چهار متر و عرض هجده متر ساخته شده است. دیوار حصار، در حقیقت دیوار شمالی این تالار را تشکیل می دهد. در این تالار سی عدد ستون چوبی قرار داشت. از ستون ها تنها بخشی از پایه های سنگی آن بر جای مانده است. در قمست جنوبی این تالار، سکوهایی به عنوان نیمکت در سراسر دیوار ساخته شده است و در قسمت شمالی تالار نیز محلی تخت ماند جهت نشستن شخصیت عالی رتبه ای ایجاد شده است. بین ردیف های اول و دوم ستون ها، در امتداد در ورودی تالار و مقابل تخت سلطنتی، محلی برای آتش دان آجری تعبیه شده که از سطح زمین بالاتر است. در قمست شرقی این تالار، مجموعه ای از اتقا های باریک و مرتبط به هم ساخته شده است. مدارک باستان شناختی نشان می دهد این دژ ساختمان کاملی مرکب از اتاق ها ، راهرو، آشپزخانه و انباری بوده و برج و بارو و دیواری مستحکم داشته است و احتمالاً به یکی از شاهزادگان مادی که توسط حکومت مرکزی حاکم این ناحیه شده بود، تعلق داشته است.
از نظر معماری، ساختمان گودین II و تالار ستون دار آن از نمونه های اولیه تالارهای ستون دار سنتی است که بعدها در معماری هخامنشی شبیه به آن به حد کمال و اعتدال زیبایی خود می رسد. علاوه بر آثار معماری، از این طبقه تعداد زیادی قطعات سفالین و سنجاق قفلی به دست آمده است.
بهترین فصل سفر
کرمانشاه یکی از استان های نسبتا سردسیر کشور محسوب می شود. در طول فصل زمستان، دمای هوا در این استان به شدت کاهش می یابد.در فصل بهار و به خصوص اردیبهشت ماه برای سفر به استان زیبای کرمانشاه و تماشای زیبایی هایش بهترین زمان می باشد. سفر به کرمانشاه در طول فصل تابستان هم در میان گردشگران و طبیعت گردان بسیار رایج است.
مسیر دسترسی
گودین تپه در شمال دره کنگاور، شمال شرقی رودخانه گاماسیاب و شمال روستای تاریخی گودین کرمانشاه واقع شده است. به منظور دسترسی به این تپه باستانی، باید از شهر کنگاور وارد جاده همدان شوید و مسیر روستای گودین در شهرستان کنگاور را در پیش بگیرید.
