قوم لک بنیانگذار نخستین حکومت و تمدن مدرن در غرب ایران
گردشگری › فرهنگ و تمدن
- 97/10/18
قوم لک بازماندگان تمدن ماد
قوم لک یکی از اقوام کهن زاگرس و یکی از بازماندگان اصیل تمدن ماد است که امروز در جغرافیایی که به‌طور غیر رسمی لکستان خوانده می‌شود، حضور دارد. این قوم مانند سایر اقوام تاریخ، فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته و تجربه‌های تاریخی فراوانی را در دل خود مدفون ساخته است. سرزمینی که خواستگاه مفرغ است؛ سرزمینی که برای اولین بار حیوانات وحشی را اهلی کرد؛ سرزمینی که برای اولین بار بشر در آنجا یکجا نشینی را تجربه کرد.
قوم لک یکی از سه شاخه ی اصلی و مستقل اقوام آریایی به نام مادها هستند که نخستین حکومت و تمدن مدرن را در غرب ایران زمین بنیان نهادند. به گفته خیلی از بزرگان تاریخ دیاکو از قوم لک بود که در حوالی نورآباد کنونی می زیسته که به خاطر ویژگی های منحصر به فرد خود به عنوان اولین فرد فرمانروایی ایرانی شناخته می شود.
زبان قوم لک
زبان قوم لک یعنی زبان لکی با دستورزبان و ادبیاتی قوی که دارای حدود سی هزار لغت است (در حالی که زبان کردی دارای 28 هزار لغت است) ، بازمانده زبان های اصیل اوستایی و پهلوی است که به دلیل شرایط خاص جغرافیایی این مناطق، کمتر دچار تغییر و تحول شده است. قویترین نظریه که بیشتر باستان شناسان و زبانشناسان بدان معتقدند این است که زبان لکی بازماندهٔ فارسی باستان و پهلوی است . (پارسی باستان زبانی است که در زمان هخامنشیان مستعمل بوده و ریشه ی زبان فارسی امروزی است).
مهمترین عامل افتراق و استقلال این قوم مولفه زبانی است. تحقیقات زیادی در مورد ریشه زبان لکی صورت نگرفته است اما می توان گفت زبان لکی یک زبان زیبا و آهنگین است که واژه های باستانی و کهن فارسی به قدر زیادی درآن وجود دارد. و شکل قدیمی و اصیل برخی واژه ها و شیوه ی جمله بندی اصیل در این زبان باعث می شود که ابراز نمود زبان لکی به جا مانده ی زبان های پارسی باستان و پهلوی است. ود ر این زبان واژه هایی می توان پیدا کرد که با زبان های پهلوی اشکانی و پارسی میانه مشترک هستند.
ازاینرو می توان گفت که مهم ترین مآخذ لکی زبان پارسی باستان است همچنین زبان لکی باقی مانده زبان اوستایی است و شباهت بسیار زیادی در مورد ریشه های زبان لکی و اوستا دیده شده است
سکونتگاه مردم لک
سکونتگاه اصلی مردم لک زبان در مرز مشترک بین چهار استان در جنوب و شرق استان کرمانشاه ، شرق استان ایلام و جنوب و جنوب غرب استان همدان و قسمتی از شرق ، نیمه شمالی و غرب لرستان است. لک‌ها بیشتردر شهرهای دلفان ، کوهدشت ، سلسله ، هرسین ، صحنه ،کنگاور ، سنقر(نزدیک به 15 درصد از کل جمعیت شهرستان) و دینور (تا 90درصد لک )، شیروان، چرداول ، دره شهر، آبدانان، تویسرکان، نهاوند و بروجرد (نزدیک به 40 درصد لک) و شهرستان خنداب در استان اراک و با قاطعیت می توان گفت که بیش از 90 درصد بخش ها و روستاهای شهرستان کرمانشاه لک هستند و شهر کرمانشاه ، خرم آباد و ایلام (که حداقل در این سه مرکز استان 30 تا 40 مردم ساکن آن لک هستند) و ... افراد قوم لک ساکنند.
موسیقی قوم لک
پس از زبان، موسیقی برجسته‌ترین ویژگی هویت قوم لک است. نغمه‌ها، آواها و آوازهای باقیمانده از موسیقی لکی بیانگر اصالت، ریشه‌دار بودن و خاص بودن آن است.
موسیقی لک ها از حیث محتوایی شدیداً تحت تاثیر محیط طبیعی، نوع معیشت و آداب و سنن است. در چندین دهه گذشته که این منطقه بیشتر روستایی و کوچ‌نشین بوده‌اند در انجام فعالیت‌های
روزمره و مراسمی چون عروسی و عزا، موسیقی نقش فعالی داشته است. گفتنی است از سازهای رایج در این منطقه سرنا، دهل، نی و تنبور را می‌توان نام برد .
همچنین هوره و مور و بئت (با کسره در حرف ب) ( که نام دیگر آن گات یعنی آواز و سرودی که دسته جمعی خوانده شود) از مهمترین سبک های موسیقیایی لک ها می باشد که "مور" در هنگام غم و اندوه و هوره برای زمان شادی که تک نفره و نهایتاً دو نفره هستند ولی بئت چند نفره است که بطوره همزمان می خوانند. که به گواه خیلی ها که متواتر است چنگیزخان مغول عده ای از لک ها را برای مراسمات غم و اندوه خودشان برای خواندن "مور" به همراه خود به مغولستان برد.
