نگاهی اجمالی به فرهنگ مردم ایران در موزه مردم شناسی تهران
گردشگری › فرهنگ و تمدن
- 97/08/04
تاسیس موزه مردم‌شناسی به سال‌های آغازین دوران پهلوی باز می‌گردد. فرمان تاسیس این موزه در سال 1314 شمسی توسط رضاشاه پهلوی صادر شد. پس از صدور این فرمان، کارشناسانی جهت جمع‌آوری اشیا و لوازم زندگی مردم شهرها، روستاها و اقوام مختلف، به اقصی نقاط کشور اعزام شدند.در مهرماه سال 1316 شمسی، پس از تلاش زیاد این موزه در ساختمانی واقع در خیابان بوعلی که هم‌اکنون محل انجمن آثار و مفاخر ملی ایران است، گشایش یافت .
در سال 1347 این موزه به کاخ ابیض در مجموعه کاخ گلستان واقع در میدان ارگ تهران منتقل شد. این موزه امروزه شامل آثار مربوط به شهرستان های ایران در دوره قاجار و معاصر است.
موزه مردم‌شناسی یکی از قدیمی‌ترین و غنی‌ترین موزه‌های مردم‌شناسی در سطح کشور است. این موزه در دو طبقه و از بخش‌های متنوعی تشکیل می‌شود. طبقه همکف شامل بخش اداری و تالارهای نمایش است. در طبقه دوم علاوه بر پوشاک مناطق مختلف ایران، پوشش مردان و زنان قاجار و موارد دیگر در معرض تماشای بازدیدکنندگان است. شما می توانید با فرهنگ ، آداب ورسوم و نوع پوشش شهرهای مختلف ایران در دوره قاجار و معاصر آشنا شوید؛ در واقع می توانید در یک نگاه همه تنوع فرهنگی ایران را در این موزه ببینید.
مسیر بازدید داخل موزه
مسیر بازدید از این موزه در طبقه‌ی اول با دیدن اسنادی آغاز می‌شود که به دیوار نصب شده‌اند. این اسناد شامل موضوعات مختلفی از جمله فرمان اعطای حکومت بخش‌های مختلف کشور توسط مظفر‌الدین‌شاه و سند ازدواج شاهزاده‌ی قاجاری، حسنعلی میرزا و همسرش با مهریه 900 تومان است.
1. اشیای ساده زندگی در کاخ قاجار
در سمت راست این طبقه اتاق‌هایی تو در تو قرار دارند که اشیای مورد نیاز زندگی عموم مردم در نقاط مختلف کشور را در خود جا داده‌اند.
این اشیا شامل گهواره‌ای متعلق به مردم نواحی شمالی کشور، اسباب پخت و پز، انواع قفل‌ها و کلیدها، ساخته‌های چوبی، سفال‌های لعاب‌دار، منابع روشنایی مانند فانوس‌ها، وسایل حمام، وسایل پزشکی، ساخته‌های نمدی و صنایع منبت و خاتم‌کاری‌شده است که هریک با ظرافت خاصی طراحی شده‌اند و تصویری از ابزارآلات مورد نیاز زندگی عموم مردم را مشخص می‌کنند، تصویری که می‌تواند زندگی ساده‌ی مردم دوره‌ی قاجاری را در ذهن مخاطب مجسم کند.
2. دهل، سرنا و کمانچه؛ ابزآلات موسیقی در دوره قاجار
در ادامه‌ی اتاق‌های تو در توی طبقه‌ی نخست، ماکتی از عروس دوره‌ی قاجار و دراویش آن زمان قرار دارد که هریک با نمایش لباس‌های مخصوص، نحوه‌ی پوشش در آن دوران را نشان می‌دهند. در کنار این ماکت‌ها، آلات موسیقی مانند دهل، سرنا، کمانچه، سنتور، دایره، ضرب و ... به‌نمایش گذاشته شده است تا موسیقی دوران قاجار را بتوان تصور کرد.
در امتداد اتاقک‌های طبقه‌ی اول نیز قهوه‌خانه‌های قدیم ایرانی شبیه‌سازی شده است که شمایل آن با سماور، منقل و دیزی همراه قهوه‌چی و نقال و مشتری‌ها، پاتوق‌های 70 سال پیش را تداعی می‌کند.
سرتاسر اتاق‌های سالن طبقه دوم نیز که مسیر بازدیدش با تماشای انواع روسری‌های ابریشمی منقش آغاز و با انواع پای‌افزارهای ایرانی تمام می‌شود، محل نمایش ماکت‌های مومی است که هر کدام معرف زنان و مردان نقاط مختلف کشور با پوشش‌های بومی رایج آن مناطق هستند. در کنار آن‌ها نیز نمونه‌های باقی‌مانده از برخی لباس‌های مورد استفاده در دوره‌ی قاجار مانند پوشش رایج مرد درباری یا تن‌پوش‌های اندرونی و بیرونی عموم زنان به‌چشم می‌خورد.
