سونامی چیست و به چه صورت شکل می گیرد
علمی و تکنولوژی › جهان هستی
- 97/08/17
سونامی در واقع لرزش شدید آب دریاست که بدنبال زمین‌لرزه‌های زیر دریا شکل می‌گیرد. یعنی اگر زمین‌لرزه‌ای در زیر آب رخ دهد، انرژی حاصل از آن در اقیانوس آزاد شده و موجب وقوع امواج بزرگ سونامی می‌شود. این امواج سهمگین وقتی به ساحل برسند ویرانی‌های بسیاری را به بار خواهند آورد.سونامی زمانی شروع می‌شود که حجم وسیعی از آب به‌سرعت بالا برود. این حرکتِ سریع می‌تواند در نتیجهٔ یک زلزلهٔ زیرآبی رخ دهد یا بر اثر لغزیدن صخره، یا یک انفجار آتشفشانی یا هر حادثهٔ دیگری که انرژی زیادی دارد، ایجاد شود.
پس از سونامی‌ها معمولاً گسل‌های بزرگی در بستر دریاها پدید می‌آیند. بد نیست بدانید، سرعت موج‌های آبلرزه‌ای گاه به بیش از ۸۰۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد.
سرعت يك سونامي معمول كه به خشكي نزديك مي شود تا ۵۰ كيلومتر در ساعت كاهش مي‌يابد، و در مقابل ارتفاع آن تا ۳۰ متر بالاي سطح دريا مي‌رسد. با افزايش ارتفاع موج حين اين فرآيند طول موج به شدت كاهش مي‌يايد.
سونامي به خصوص اگر بدون هشدار قبلي به ساحلي برخورد كند، تلفات بسياري به بار مي‌آورد، و خط ساحلي با خاك يكسان مي‌كند و همه چيز را با خود به دريا مي‌كشاند.
منطقه‌اي كه در معرض بيشترين خطر تخريب قرار دارند، نواحي در حد فاصل ۱٫۶ كيلومتري خط ساحلي، به خاطر طغيان آب و آوار پراكنده‌شده، و با ارتفاع كمتر از ۱۵ متر از سطح دريا به خاطر ارتفاع امواج ضربه‌زننده است.
سونامی
سونامي حتي مي‌تواند به علت خصوصيات متفاوت بستر دريا و ساحل به پناهگاه‌هاي دور از ساحل هم برسد. براي مثال يك منطقه حفاظت‌شده ساحلي با ورودي باريك يك مسير “شيپوري” ايجاد مي‌كند، كه باعث تشديد قدرت مخرب امواج مي‌شود. يا كانال رودخانه‌اي راه را براي نفوذ بيشتر سونامي به مناطق داخلي‌تر مي‌گشايد.
تا زماني كه يك سونامي به ساحل برخورد نكند، مشكل است نحوه تعامل آن را با خشكي پيش‌بيني كرد.
سونامی همیشه با مرگ مردم همراه بوده. به طور مثال یکی از بزرگ‌ترین سونامی‌ها که در دسامبر سال ۲۰۰۴ میلادی در نزدیکی سوماترای اندونزی روی داد باعث ویرانی عظیم و کشته شدن بیش از ۲۰۰ هزار نفر در جنوب آسیا شد.خسارت مالی این حادثه در حدود ۱۵ میلیارد دلار بود. بزرگی این زلزله ۹ ریشتر بود و پس‌لرزه‌های آن در آفریقای جنوبی نیز احساس شدند.
در سال ۲۰۱۱، پس از وقوع زلزله‌ای ۹ ریشتری، یک سونامی بسیار بزرگ در ژاپن اتفاق افتاد. این سونامی، با ۳۰۰ میلیارد دلار خسارت مالی، پرهزینه‌ترین فاجعه‌ی تاریخ بشریت محسوب می‌شود. البته به دلیل تدابیر کامل دولت ژاپن تلفات جانی این فاجعه حدود ۱۸ هزار نفر بود.
