آیا اقیانوس های جهان در حال تهی شدن از اکسیژن هستند
علمی و تکنولوژی › جهان هستی
- 98/09/19
براساس گزارشی که به‌تازگی در مذاکرات سالانه‌ی اقلیم جهانی در مادرید منتشر شده است، اقیانوس‌های جهان درحال نفس نفس زدن هستند. گزارش مذکور حاصل تلاش مشترک ۶۷ دانشمند از ۱۷ کشور مختلف جهان است و از سوی اتحادیه‌ی بین‌المللی محافظت از طبیعت منتشر شده است. این گزارش نشان می‌دهد که سطوح اکسیژن موجود در اقیانوس‌های جهان در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۰ حدود ۲ درصد کاهش پیدا کرده است. این کاهش که اکسیژن‌زدایی نامیده می‌شود، تا حد زیادی به تغییرات اقلیمی نسبت داده می‌شود اگرچه سایر فعالیت‌های بشری نیز در بروز آن نقش دارند. یک مثال، مسئله‌ی رواناب مواد مغذی است یعنی زمانی‌که مواد مغذی حاصل از کودهای مورد استفاده در مزارع و چمنزاها به سمت آبراه‌ها روانه می‌شود. دن لافولی، مشاور برنامه‌ی دریایی و قطبی اتحادیه و ویراستار گزارش منتشر شده می‌گوید:این کاهش ممکن است قابل‌توجه به‌نظر نرسد زیرا ما در موقعیتی قرار داریم که اکسیژن زیادی اطراف ما را احاطه کرده است و فکر نمی‌کنیم کمی کاهش در اکسیژن روی ما تأثیر داشته باشند. اما اگر بخواهیم بدون اکسیژن از کوه اورست بالا برویم، به نقطه‌ای می‌رسیم که در آن حتی ۲ درصد کاهش در سطح اکسیژن محیط بسیار قابل‌توجه خواهد بود. اکسیژن به‌طور یکنواخت در اقیانوس‌ها پراکنده نشده است. مطالعه‌ای که در مجله‌ی Science منتشر شد، نشان می‌داد که اکسیژن آب در برخی از بخش‌های گرمسیری حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش یافته است.
کیم کوب، دانشمند علم اقلیم و مدیر برنامه‌ی اقلیمی جهانی در مؤسسه‌ی فناوری جورجیا که در این پژوهش مشارکتی نداشته است، می‌گوید:
این یکی از جدیدترین نوع تأثیرات حاصل از گرمایش زمین برای افزایش آگاهی مردم است. چیزی که ما آن را در امتداد سواحل کالیفرنیا می‌بینیم که در آن انبوهی از ماهیان در اثر این نوع اکسیژن‌زدایی جان خود را از دست داده‌اند.
به‌گفته لافولی کاهش اکسیژن در اقیانوس به آن اندازه قابل‌توجه است که بتواند بر چرخه‌های سیاره‌ای نظیر چرخه‌های نیتروژن و فسفر که برای حیات زمین حیاتی هستند، تأثیر بگذارد:
چیزی که موجب شگفتی من شده این است که کاهش سطوح اکسیژن، روی آن چرخه‌ها تأثیرگذار خواهد بود. ما سطوح اکسیژن را تا حد خطرناکی پایین می‌آوریم.
اکسیژن‌زدایی تنها یکی از راه‌هایی است که ازطریق آن اقیانوس‌های جهان مورد حمله قرار گفته‌اند. هرچه اقیانوس‌ها کربن‌دی‌اکسید بیشتری جذب کنند، بیشتر اسیدی می‌شوند و در برخی از مناطق این آب اسیدی موجب حل شدن پوسته‌ی آهکی موجودات آبزی و ایجاد پوکی استخوان دریایی می‌شود.
از اواسط قرن گذشته، اقیانوس‌ها ۹۳ درصد از گرمای ناشی از گازهای گلخانه‌ای را که حاصل فعالیت انسان بوده است، جذب کرده‌اند و این امر منجر به سفید شدن صخره‌های مرجانی شده است. آب گرم‌تر، نسبت‌به آب سرد فضای بیشتری می‌گیرد. ناسا می‌گوید این انبساط حرارتی علت یک‌سوم افزایش در سطح آب دریا است که در حال حاضر رخ داده است. به‌گفته‌ی لافولی، اگر گرمای جذب شده به‌وسیله‌ی اقیانوس‌ها از سال ۱۹۹۵، به‌جای وارد شدن به اقیانوس به لایه‌های پایینی اتسمفر می‌رفت، دمای زمین ۳۶ درجه گرم‌تر می‌شد.
آب ازنظر حجم، نسبت‌به هوا اکسیژن کمتری نگه می‌دارد و وقتی دمای اقیانوس بالا برود، آب گرم‌تر درمقایسه‌با آب سردتر، گاز کمتر و بنابراین اکسیژن کمتری در خود نگه می‌دارد. دمای گرم همچنین روی توانایی اختلاط آب اقیانوس اثر می‌گذارد به‌طوری‌که اکسیژنی که در سطح آب جذب می‌شود، به‌خوبی به اعماق اقیانوس نمی‌رسد. اکسیژن در دسترس نیز با سرعت بیشتری مصرف می‌شود زیرا وقتی دما بالاتر باشد، حیات دریایی اکسیژن بیشتری مصرف می‌کند. لافولی می‌گوید:
اقیانوس قلب آبی زمین است که بخش مهم حیات روی زمین را تشکیل داده و به نوعی از حیات روی زمین پشتیبانی می‌کند. ما باید از آن محافظت کنیم چرا که اقیانوس از ما مراقبت کرده است.
