اولین روزنامه چاپی در ایران چه نام داشت و در چه دوره ای بود ؟
خواندنی › تاریخ
- 97/09/07
روزنامه چاپ ایران در دوره سلطنت " محمد شاه قاجار " به وسیله " میرزا صالح شیرازی " در تهران تاسیس گردید. نخستین شماره این نشریه ماهانه که دارای نام مخصوصی نبود و به تقلید از واژه روزنامه در زبان انگلیسی، " کاغذ اخبار " نامیده می شد، در 25 ماه محرم 1253 قمری ( اول ماه مه 1837 م ) انتشار یافت.موسس یا بنیان گذار اولین روزنامه چاپی در ایران
موسس نخستین روزنامه ایران، از جمله جوانانی بود که در زمان فتحعلی شاه به همت " عباس میرزای نایب السلطنه " برای تحصیل علوم جدید به انگلستان اعزام شده بودند. وی ضمن تحصیل در این کشور در فاصله سالهای 1230 تا 1235 قمری ( 1815 تا 1819 م ) زبانهای انگلیسی و فرانسه و لا تین و علوم طبیعی و تاریخ را آموخت و با فن چاپ نیز آشنائی پیداکرد.
سمت های اولین جوان موسس روزنامه ی ایران
او در بازگشت به ایران، سمت مترجم رسمی دولت را احراز نمود و نخستین چاپ خانه و اولین روزنامه را در دستگاه دولتی پادشاهان قاجار دایر کرد بعدها به مقام سفارت رسید و برای ما موریت های مهم سیاسی به انگلستان و روسیه رفت. و پس از بازگشت به کشور، سالها در مشاغل و مسئولیتهای گوناگون دولتی نقشهای حساسی ایفا کرده بود، به انتشار روزنامه در جهت پیروی از غرب و تحقق هدفهای تجدد گرایی توجه یافته بود، به طوری که در اعلام نامه یاطلیعه روزنامه کاغذ اخبار که در اواخر رمضان 1252 قمری و در حدود چهار ماه پیش از چاپ نخستین شماره این روزنامه منتشر گردید، از " همت ملوکانه اولیای دولت علیه " به " تربیت ساکنین ممالک محروسه " و اعظم تربیت که آگاه ساختن از کار جهان است سخن گفته است؛ و بر انتشار هر آنچه طرفه بوده و تازگی داشته و استماع آنها مورث آگاهی و دانش و عبرت اهالی مملکت خواهد بود، تا کید کرده است
سفرنامه میرزا صالح
میرزا صالح مشاهدات و تجربیات خود را در انگلستان، در سفرنامه اش که معرف نخستین برخوردها و آشنایی ها و شیفتگی های ایرانیان با زندگی متجدد اروپائی است، شرح داده و به برداشت ها و استنباط های کلی خویش در مورد نظام آزادی گرای انگلیسی و وضع اقتصاد و صنعت و فرهنگ این کشور نیز اشاره کرده است.
متن نخستین روزنامه ایران
مدیر اولین روزنامه ایران، که در آغاز عصر تجدد خواهی پادشاهان قاجار برای تحصیلات جدید به اروپا رفته. وی در این اعلام نامه مخصوصا بر " همه طبقات خلق " لازم دانسته که در زمان خود مثل اهل زمان خویش باشند و مفاد قاعده " فی زمانک مثل اهل زمانک " را ،اساس رفتار و کردار خود قرار دهند. گر چه بعضی از پژوهندگان معتقدند این طلیعه فقط اعلان نشر روزنامه ای در آینده نیست، بلکه خود حکم یک شماره روزنامه ماهیانه را دارد و احتمال دارد بین نشر این طلیعه و اخبار محرم الحرام دو یا سه شماره از همین قبیل منتشر شده باشد؛ لیکن اکثر محققان اخبار وقایع شهر محرم الحرام را که در دوشنبه 25 محرم الحرام 1253قمری برابر با اول ماه مه 1837 میلادی منتشر شده است، نخستین شماره روزنامه میرزا صالح می دانند. این شماره در دو ورق است که یک روی آن سفید و بر سر لوحه آن نشان دولتی نقش شده و در پائین آن " اخبار و وقایع شهر محرم الحرام 1253 که در دارالخلافه طهران است انطباع یافته " قید شده است. صفحه اول اخبار ممالک شرقیه که شامل اخبار دارالخلافه طهران است و صفحه دوم اخبار ممالک غربیه که خبرهایی از کشورهای ایتالیا ینگه دنیا ( آمریکا )، انگلند ( انگلستان )، ترکیه و ... درج شده است. این که نخستین نشریه ادواری ایران تا چه سالی چاپ و منتشر می شده است دقیقاه مشخص نیست. اما به استناد سفرنامه های اشخاصی که در آن سالها در ایران بوده اند و نوشته های بعضی از مورخان این روزنامه حداقل سه سال منتشر شده است
