احادیثی گوهر بار از امامان معصوم و ائمه اطهار درباره اعتکاف کردن
خواندنی › احادیث و روایات
- 97/09/18
امام صادق علیه‌السلام درباره اعتکاف کردن فرمودند: «کان رسول الله صلی‌الله علیه و آله اذا کان العشر الاواخر اعتکف فی المسجد و ضربت له قبة من شعر و شمر المیزر و طوی فراشه»14، رسول خدا در دهه آخر ماه مبارک رمضان در مسجد معتکف می‌شدند و برای آن حضرت خیمه‌ای که از مو بافته شده بود، در مسجد برپا می‌شد. پیامبر صلی‌الله علیه و آله برای اعتکاف آماده می‌شدند و بستر خویش را جمع می‌کردند.امام صادق علیه‌السلام درباره اعتکاف کردن فرمودند: «کانت بدر فی شهر رمضان و لم یعتکف رسول الله صلی‌الله علیه و آله فلما ان کان من قابل اعتکف عشرین. عشرا لعامه و عشرا قضاء لما فاته»15، جنگ بدر در ماه رمضان رخ داد، از این رو رسول خدا موفق به اعتکاف نشدند. آن حضرت در ماه رمضان سال آینده یک دهه را به عنوان همان سال اعتکاف نمودند و یک دهه را نیز به عنوان قضای سال قبل.
پیامبر صلی‌الله علیه و آله درباره اعتکاف کردن فرمودند: «اعتکاف عشر فی شهر رمضانت عدل حج تین و عمرتین»16، یک دهه اعتکاف در ماه رمضان هم چون دو حج و دو عمره است.
پیامبر صلی‌الله علیه و آله درباره اعتکاف کردن فرمودند: «معتکف معتکف الذُّنوبَ ويُجرى لَهُ مِنَ الأجرِ كَأجرِ عامِلِ الحَسَناتِ کل‌ها»، معتكف همه گناهان را در بند مىكند، مانند كسى كه همه خوبىها را انجام داده است، به او پاداش داده مىشود. كنزالعمّال، حدیث 24012.
مَنِ اعتَكَفَ إيمانا وَ احتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ.همه گناهان گذشته كسى كه از روى ايمان و براى رسيدن به ثواب الهى معتكف شود ، آمرزيده مىشود.كنزالعمّال ، حدیث 24007.
«اَلْمُعْتَکِفُ یَعْکِفُ الذُّنُوبَ وَ یجْری لَهُ مِنَ الْاجْر کَاَجْرِ عامِلِ الْحَسَناتِ کل‌ها»18، معتکف گناهان را متوقف نموده [و از بین می-برد] و اجری بسان اجر انجام دهنده تمام نیکی‌ها دریافت می دارد.
امام صادق علیه‌السلام درباره اعتکاف کردن فرمودند:«إذا کانَ یَوْمَ الْقِیامَةِ نادی مُنادٍ مِنْ بَطْنانِ الْعَرْشِ أیْنَ الرَّجَبِیُّونَ؟ یَقُومُ اُناسٌ یَضییءُ وُجُوهُهُمْ لِاَهْلِ الْجَمْعِ عَلی رُؤُوسِهِمْ تیجانُ الْمُلْکِ وَ ذَکَرَ ثَواباً جَزیلاً اِلی أنْ قالَ: هذا
لِمَنْ صامَ مِنْ رَجَبٍ شَیْئاً وَلَوْ یَوْماً مِنْ أوَّلِهِ اَوْ وَسَطِهِ اَوْ آخِرِهِ»، وقتی روز قیامت شد، ندا کننده ای از درون عرش صدا می زند کجایند «رجبیون»؟ پس گروهی که چهره آنان بر جمعیت درخشان است و تاج شاهی بر سر دارند بلند می‌شوند. آن گاه امام صادق علیه‌السلام، ثواب‌های زیادی نام برد. و بعد فرمود: همه این‌ها برای کسی است که قسمتی از ماه رجب را روزه بگیرد، حتی اگر چه یک روز در اول یا وسط یا آخر آن باشد.
سید بن طاووس می گوید: بدان که اوج و کمال اعتکاف آن است که انسان عقل و دل و دیگر اعضای بدن خویش را تنها بر اعمال صالح وقف کند و آن‌ها را بر درگاه خداوند و اراده مقدس او حبس نماید. معتکف باید فکر و جان و اعضای خود را با افسارهای مراقبت به خوبی مهار کند و از چیزهایی که روزه دار باید از آن بپرهیزد، کاملاً خودداری کند، بلکه دقت و مراقبه معتکف باید به مراتب بیشتر از روزه دار باشد، زیرا او هم روزه دار است و هم معتکف، و هر معتکفی خود را ملزم نموده است که با تمام وجود به خداوند متعال روی آورد و روی‌گردانی و غفلت از حق را یکسره کنار نهد. بنابراین هرگاه معتکف نور عقل و جانش را به غیر خدا مشغول کند، یا عضوی از اعضای بدنش را به غیر خدا مشغول کند، یا عضوی از اعضای بدنش را در کاری که طاعت پروردگار نیست به کار گیرد، به همان میزانی که غفلت نموده، یا کوتاهی کرده، از حقیقت اعتکاف خود کاسته است.
امام صادق علیه‌السلام از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله نقل نمود‌ه‌اند: «اِعْتِکافُ عَشْرٍ فی شَهْرِ رَمَضانَ تَعْدِلُ حَجَّتَیْنِ وَ عُمْرَتَیْنِ»22 [ثواب] ده روز اعتکاف در ماه رمضان معادل دو حج و دو عمره است.
حضرت صادق علیه‌السلام به عبد الملک فرمود: «یا فَضْلُ لایی‌اتی الْمَسْجِدَ مِنْ کُلِّ قَبیلَةٍ اِلاّ وافِدُها وَمِنْ کُلِّ أهْلِ بَیْتٍ اِلاّ نجیب‌ها»، ای فضل! در مسجد از هر قبیله و طائفه ای [در گام اول] جز سرپرست و بزرگ آن و از هر خانواده ای جز فردی که نجیب آن خانواده است حضور پیدا نمی کند.
حضرت سلیمان: مرحوم مجلسی به نقل از مرحوم طبرسی آورده است که «اِنَّ سُلَیْمانَ کانَ یَعْتَکِفُ فی مَسْجِدِ بَیْتِ الْمُقَدَّسِ اَلسَّنَةَ وَ السَّنَتَیْنِ وَ الشَّهْرَ وَ الشَّهْرَیْنِ وَ اَقَلَّ و َاَکْثَرَ یُدْخِلُ فیهِ طَعامَهُ وَ شَرابَهُ وَ یَتَعَبَّدُ فیهِ»23 به راستی سلیمان همیشه در مسجد بیت‌المقدس به مدت یک سال و دو سال، یک ماه و دو ماه، کمتر و بیشتر، اعتکاف می کرد و غذا و آب خود را به آن‌جا می برد و در آن‌جا به عبادت می پرداخت. در ادامه این روایت آمده است که حتی مرگ حضرت سلیمان در همان‌جا و در حال اعتکاف اتفاق افتاد.
حضرت مریم علیها السلام: »آن گاه که فرشته الهی به ملاقات حضرت مریم آمد، او از مردم فاصله گرفت و در خلوت به سر برد تا در مکانی خالی و فارغ از هر گونه دغدغه به راز و نیاز با خدای خود بپردازد و چیزی او را از یاد محبوب غافل نکند. به همین جهت طرف شرق بیت المقدس را که شاید محلی آرام تر و یا از نظر تابش آفتاب پاک تر و مناسب تر بود، برگزید.»24 مرحوم علامه طباطبایی می گوید: «هدف حضرت مریم علیها السلام از دوری نمودن از مردم، بریدن از آنان و روی آوردن به سنت اعتکاف بوده است.
امام صادق علیه‌السلام می فرماید: «کانَ رَسُولُ اللهِ ـ صَلَّی الله علیه و آله ـ إذا کانَ الْعَشْرُ الاَواخِرُ اِعْتَکَفَ فِی الْمَسْجِدِ و ضربت لَهُ قُبَّةٌ مِنْ شَعْرٍ، وَشَمَّرَ الْمیزَرَ وَطَوی فِراشَهُ»28، همیشه این گونه بود که در دهه آخر [ماه رمضان] رسول خدا در مسجد معتکف می شد، خیمه ای از پشم برای او بر پا می کردند و او پرده ای می آویخت و بستر خواب را جمع می کرد.
