فواید و خواص عرق زنیان و چگونگی نحوه مصرف آن
پزشکی و سلامت › طب سنتی
- 98/09/04
عرق زنیان دارای خاصیت ضد درد و التهاب مفاصل می باشد. به علاوه عرق زنیان برطرف کننده دردهای آرتروز بوده و در درمان و بهبود امراضی همچون: نقرس ، کرامپ و سیاتیک نیز تاثیر ویژه ای دارد.زنیان میوه ای است که از نوعی گیاه گرفته شده این گیاه در زبان فارسی به زنیان معروف و در کتاب های سنتی با نام هایی همچون: " انیسون برّی" و " کمون حبشی " آورده شده. در زبان انگلیسی Ammi و در زبان فرانسوی SisonAmmi یا Ajowan مشهور است. نام علمی این گیاه نیز Trachyspermum ammi(L.)Sprague می باشد.زنیان گیاهی با ارتفاع نود سانتی متر است که انواع علفی، بوته ای و یک ساله را شامل می شود. برگ های این گیاه به صورت زیبایی دارای بریدگی و تقسیمات فراوان است؛ این بریدگی های زیاد ساقه های گیاه را خشن و ضخیم نکرده بلکه آن ها بسیار ظریف و نازک می باشند. گل های زنیان به صورت زیبایی بر روی سرشاخه های آن قرار گرفته اند؛ این گل ها کوچک و سفید رنگ بوده و به صورت چتر مرکب هستند. این میوهها کوچک، بیضی شکل و به رنگ زرد مایل به قهوهای بوده و دارای اسانس با بوی دلنشین، مشابه آویشن میباشند.
زینیان در گذشته به عنوان ادویه، همچنین نگه دارنده مواد غذایی، مورد استفاده فروان قرار گرفته است. همچنین از زنیان در تهیه پودر کاری، ترشیجات، بیسکویت و مواد خوراکی دیگر استفاده میشود. گفتنی است که این گیاه در صنعت صابون سازی و عطر سازی حرف های فروان برای گفتن دارد. عطر آن در ساخت انواع دهان شویه ها و خمیر دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. محصولات جانبی زنیان به اشکال پودر، دئودورانت، پماد، لوسیون و محلول، در بازار فروخته می شود.
خواص عرق زنیان :
طبیعت اصلی این گیاه، گرم و خشک است و خواص دارویی فراوانی دارد. برای مثال:
- ضد نفخ
- ضد عفونی کننده قوی معده
- ضد قارچ و انگل
- ضد اسهال
- دافع رطوبت بدن و معده
- نافع جهت رفع اعتیاد و مضرات آن
- مفید جهت فلج و رعشه
- درمان استئوآرتریت (آرتروز یا سائیدگی مفصل‌ها)
- برطرف نمودن خشکی شانه‌‌ها و التهاب آرنج و درمان کشیدگی و التهاب تاندون‌ها
از خواص این گیاه، ضد درد و التهاب مفاصل عنوان شده است. عرق گیاه زنیان برای درد های آرتروز و همچنین رفع اسپاسم عضلانی ، بسیار کاربردی است.
مقدار و طریقه مصرف عرق زنیان:
مقدار مصرف برای بزرگسالان: بزرگسالان سعی کنند با مخلوط آب و عرق زنیان، روزانه در سه نوبت دو قاشق غذاخوری میل نمایند.
مقدار مصرف برای کودکان: با مخلوط عرق زنیان با آب، روزی سه بار دو قاشق مرباخوری بعد از غذا این عرق را میل کنند.
جهت استفاده برای استعمال خارجی: یک قاشق غذاخوری از این عرق را در گلو ریخته و غرغره کنید و سپس قورت دهید. یا این که می توانید با استفاده از قطره چکان دو قطره از این عرق را در دو سوراخ بینی بچکانید.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف عرق زنیان:
افرادی که گرم مزاج هستند، تا حد امکان نباید از این عرق استفاده کنند و در صورت لزوم و استفاده از این عرق، سعی کنند به همراه گیاهان دارویی سرد نظیر: عرق شاتره و کاسنی مصرف شود. همچنین استفاده از این عرق در زنان باردار، کودکان زیر ۷ سال و افراد دارای اختلالات غده تیروئید باید با احتیاط و رعایت احتیاط های لازم انجام گیرد.
ترکیبات زنیان:
طی بررسی هایی که از منظر شیمی در رابطه با عرق زنیان صورت گرفته، مشخص شده نزدیک به 6 تا 4 درصد این عرق را اسانس روغنی فرار فرا گرفته که حدود 45 تا 55 درصد آن را تیمول تشکیل می دهد. تیمول اسانس معطر آذربه و سی سنبر است، این ماده در طب سنتی بسیار معروف بوده و به عنوان ضد عفونی کنننده قوی شناخته می شود به علاوه در اسانس زنیان ۱۵ تا ۲۰ درصد سیمن و مابقی آلفاپینن و دی پانتن و … است.
فواید عرق زنیان:
زنیان از نظر طبع مانند زیره ، گرم و خشک بوده و از نظر خواص ضد اسپاسم، تونیک، محرک و بادشکن است و معمولاً از این ماده در تهیه مشعل هایی استفاده می شود که برای تسکین درد بسیار موثر است. هم چنین از زنیان برای استعمال خارجی در رفع بیماری های معده، کبد و ناراحتی های گلو، نظیر: سرفه و روماتیسم تجویز می شود. زنیان همانطور که گفتیم دارای تیمول فراوان است. این ماده در طب سنتی از ارزش بالایی برخوردار است. در هندوستان از زنیان به عنوان ضد عفونی کننده برای تقویت معده همچنین به عنوان بادشکن و تونیک، برای قطع اسهال و رفع سوءهاضمه و دردهای حاد شکمی یا قولنج و معالجه سوءهضمه هایی که از ضعف و کمی نیرو نشئت گرفته، در تحلیل گاز و نفخ نیز تجویز می شود. افراد گرم مزاج باید در مصرف آن توجه کرده و تا حد امکان از مصرف عرق زنیان به صورت غیر ضروری خودداری کنند.
عرق زنیان، عرق نانخواه یا عرق انیسون جز عرق های گرم و مفید در زمینه هضم غذا، موثر برای سینوزیت، عوارض تنگی نفس و آسم می باشد. مدّر، بادشکن، تونیک، ضد اسهال و ضد تهوع است. دستگاه گوارش و تنفس را ضد عفونی کرده و ضد انگل است. برای رفع بیماری های کبد و ورم گلو، ناراحتی های بینی، زکام و سرفه مفید است. این گیاه همچنین برای تقویت قوای جنسی پیرمردانی که هنوز توانایی جنسی آن ها به طور کامل از بین نرفته و بسیار مفید و موثر است.
می توانید این عرق را به همراه آب بعد از هر وعده غذا در ظهر و شب، میل کنید تا علاوه بر آسان کردن هضم غذا، از نفخ و ترش کردن معده نیز جلوگیری کند. عرق زنیان طبیعت گرم دارد، ضد نفخ، باد شکن، ضد سکسکه، ضد عفونی کننده بسیار قوی، موثر در هضم غذا، ضد انگل، رفع سموم بدن و مؤثر برای رفع اعتیاد به مواد مخدر، بیماری پیسی، مقوی قوای جنسی، بالا برنده فشار خون و نیروبخش. (نصف فنجان در نصف لیوان آب سرد بعد از غذا )
درمان مشکلات کبد و کلیه با عرق زنیان:
برای درمان درد روده که نتیجه‌ٔ سوءهاضمه و التهاب است، عرق زنیان را بنوشید. همچنین مصرف این گیاه برای درمان عملکرد نامناسب کبد و کلیه نیز بسیار مفید می باشد.
خواص زنیان برای پوست و مو
نکته مهم: قبل از این که هر چیزی را بر روی پوست یا موی خود امتحان کنید از عدم حساسیت پوست خود مطمئن شوید. در این باره فرقی بین عرق های طبیعی یا شیمیایی نیست. پس باید ابتدا مقدار کمی از آن را امتحان کنید. این امتحان باید به صورت قرار گرفتن ماده به مدت بیست دقیقه روی پوست یا مو باشد. اگر پوست واکنشی مثل خارش، آکنه یا قرمزی نداشت، می توانید از آن استفاده کنید.
تاثیر عرق زنیان در آکنه و جوش صورت :
زنیان خواص عجیبی برای رفع آکنه و جوش دارد. این عرق دارای خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی بوده که می تواند در پاکسازی صورت بسیار موثر واقع شود.
درمان اگزما با عرق زنیان:
زنیان خواص ضد التهابی زیادی داشته و می تواند به درمان اگزما، جوش، قرمزی در صورت بپردازد.
جلوگیری از سفیدی زودرس موها با "عرق زنیان" :
سفید شدن موها برای مردان چهل سال به بالا طی فرایندی خاص اتفاق می افتد اما امروزه جوانان زیادی به دلیل فرآیندهای اکسیداتیو در سلول ها، دچار سفیدی موی زودرس شده اند. از این رو زنیان می تواند بسیار کمک کننده باشند و با داشتن آنتی اکسیدان های بالای خود از سفیدی موها جلوگیری نماید.
لاغری و کاهش وزن با زنیان :
افرادی که تصمیم کاهش وزن دارند میتوانند از عرق زنیان در برنامه رژیمی شان استفاده کنند تا به کنترل بهتر وزنشان کمک شود.عرق زنیان یکی از عرقیات گرم و مؤثر در هضم غذاست و بدین ترتیب با هضم بهتر غذا، مانع از تلنبار شدن چربی در بدن می گردد. از خواص زنیان تقویت معده و معالجه سوءهاضمه های ناشی از ضعف و کمی نیرو است که به جذب بهتر و مؤثرتر مواد غذایی کمک کرده و مانع از بروز چاقی میشود. عرق زنیان خاصیت مسهل بودن دارد، بنابراین سبب دفع سریع غذا و غیرقابل دسترس کردن غذا برای جذب بدن شده و به تبع از تلنبار شدن چربی و ایجاد چاقی جلوگیری می کند.بعد از هر وعده غذایی ظهر و شب نصف استکان عرق زنیان همراه با نصف استکان آب مصرف کنید تا هضم غذایتان را آسان و از نفخ و ترشی معده تان جلوگیری کند.
