علت نارسایی زودرس تخمدان یا یائسگی زودرس و علائم و نشانه های آن
پزشکی و سلامت › جنسی
- 97/09/10
به نارسایی زودرس تخمدان، قبل از 40 سالگی، یائسگی زودرس نیز گفته می شود.نارسایی زودرس تخمدان بیماری است که در آن عملکرد تخمدان ها زودتر از حد معمول و در زمانی که فرد همچنین در سن باروری قرار دارد، متوقف می شود. این کاهش در عملکرد تخمدان از روی سطح غیر عادی و غیر طبیعی هورمون های جنسی زنانه، اختلال در سیکل قاعدگی و مشکلات باروری و سقط جنین، قابل تشخیص است. این علائم و روند دقیقا همان روندی است که در یائسگی در بدن اتفاق می افتد. وجود تفاوت بین یائسگی و نارسایی تخمدان
در یائسگی، عملکرد تخمدان بطور دائم و تا آخر عمر کاهش می یابد و یک فرایند فیزیولوژیک طبیعی است که بسیاری از زنان را بین سن 45 تا 55 سالگی درگیر می کند.اگرچه اصلاح یائسگی زودرس اغلب و صرف نظر از سن، برای توصیف نارسایی زودرس تخمدان استفاده می شود، اما واقعیت این است که این وضعیت همان یائسگی نیست. با این حال، در نارسایی زودرس تخمدان، قسمت هایی که در آن ها عملکرد تخمدان کاهش پیدا کرده است می توانند دوباره به عملکرد طبیعی بازگردند و تقریبا برای دوره ای کوتاه به سطح نرمال برسند. پس می توان گفت زنانی که مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان می شوند، می توانند با درمان، دوباره دوره قاعدگی داشته باشند و حتی قادر هستند باردار شوند. بنابراین نارسایی زودرس تخمدان، یائسگی واقعی در سنین پایین نیست.این اختلال تقریبا اختلال شایعی در بین زنان است به طوری که در ایالات متحده، از هر 1000 زن زیر 30 سال 1 نفر به این بیماری مبتلا است. این آمار برای زنان بالای 40 سال بیشتر است به طوری که از هر 100 زن بالای 40 سال 1 نفر از این اختلال رنج می برد.
انواع نارسایی تخمدان
نارسایی تخمدان را می توان به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم کرد. در نارسایی اولیه تخمدان، عملکرد تخمدان به طور عادی متوقف شده و اغلب به دلایل ناشناخته ایجاد می شود. در نارسایی ثانویه تخمدان، عملکرد تخمدان به علت وجود مشکل در گنادوتروپین (FSH و یا LH)، هورمون (GnRH) و یا بیماری های دیگر که عملکرد تخمدان را تحت تاثیر قرار می دهند، کاهش می یابد.
نارسایی اولیه تخمدان بیوشیمی
باروری کاهش می یابد اما حاملگی هنوز هم ممکن است.
سطح FSH در جریان خون بالا است.
مانند نوع نهفته، سطح FSH بالاتر از حد است اما تخمدان را تحریک نمی کند.
نارسایی اولیه تخمدان نهفته
باروری کاهش می یابد اما بارداری امکان پذیر است.
سطح FSH در جریان خون طبیعی است اما تخمدان ها آن گونه که باید، به آن پاسخ نمی دهند.
سطح FSH بالاست اما تخمدان را تحریک نمی کند.
نارسایی اولیه تخمدان آشکار
سطح FSH در جریان خون بالا است.
اختلالات قاعدگی مانند شرایط مشابه به یائسگی و خونریزی های شدید وجود دارد.
بارداری هنوز هم ممکن است.
به عنوان نارسایی زودرس تخمدان و یا یائسگی زودرس شناخته می شود.
علت ابتلا به نارسایی تخمدان اولیه
وجود ژن خاصی در بدن
اختلال عملکرد تیروئید
علل ناشناخته (ایدیوپاتیک)
اختلالات خود ایمنی که تخمدان را تحت تاثیر قرار می دهند.
درمان های سرطان و به طور خاص شیمی درمانی و پرتو درمانی
هیسترکتومی (که در آن هر دو تخمدان برداشته می شود.)
علت ابتلا به نارسایی تخمدان ثانویه
ورزش بیش از حد
برخی داروها
اختلالات اشتها
عفونت های ویروسی
اختلال عملکرد هیپوفیز و یا وجود تومور در آن
اختلال هیپوتالاموس و یا وجود تومور در آن
علائم و نشانه های نارسایی زودرس تخمدان
خشکی واژن
مشکل ناباروری
کاهش میل جنسی
علائم و نشانه های نارسایی زودرس تخمدان تا حد زیادی مانند علائم یائسگی است. این علائم عبارتند از:
دوره های نامنظم یا از دست رفته (آمنوره)
گرگرفتگی و یا تعریق شبانه
روش تشخیص نارسایی زودرس تخمدان
برخی از این علائم همراه با بارداری دیده می شود و ممکن است به دلیل اختلالات دیگر (نارسایی ثانویه تخمدان) ایجاد شوندعلائم یائسگی که قبل از سن 40 سال ایجاد می شود باید پیش از تشخیص نارسایی زودرس تخمدان، مورد آزمایش بیشتری قرار گیرد. . آزمون های خاصی که باید انجام شوند عبارتند از:
کاریوتایپ
سطح سرمی استرادیول
اندازه گیری آنتی بادی های تخمدان
اندازه گیری سطح هورمون (FSH) که تحریک کننده فولیکول است.
اندازه گیری سطح هورمون (LH)
روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی از تخمدان یا اسکن MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی) غده هیپوفیز و هیپوتالاموس نیز ممکن است برای تشخیص وجود مشکل در این غدد، انجام شود.
درمان نارسایی زودرس تخمدان
در نارسایی ثانویه تخمدان، درمان این اختلال همان درمان علت زمینه ای است. اما درنارسایی اولیه تخمدان، گزینه های درمانی عبارتند از:
- ورزش کردن حداقل 3 بار در هفته.
- مصرف غذاهای غنی از کلسیم و ویتامین D.
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید، به ویژه برای زنانی که ساکن مناطق شمالی هستند.
-مکمل کلسیم و ویتامین D: که برای حفظ چگالی نرمال استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان مفید است.
-هورمون درمانی با استروژن و پروژسترون: این هورمون ها می تواند به طور مداوم (دوز روزانه) و یا متناوب، تجویز شوند. این کار به کاهش علائم نارسایی زودرس تخمدان و به حداقل رساندن آن ها و یا حتی جلوگیری از عوارض، کمک می کند.
- آندروژن (هورمون مردانه): این روش به طور معمول تجویز نمی شود اما ممکن است برای علایم شدید که مداوم هستند و با استروژن درمان نشوند، روش مناسبی باشد.
-درمان های باروری: این روش برای زنانی که می خواهند باردار شوند استفاده می شود.
- رژیم غذایی و ورزش: اگر چه این روش ها برای درمان نارسایی تخمدان مفید هستند اما اکثرا برای به حداقل رساندن اثرات پوکی استخوان و یا حتی جلوگیری از آن ها مورد استفاده قرار می گیرند. برای این کار موارد زیر رعایت می شود:
عوارض نارسایی زودرس تخمدان
زنانی که بین سنین 35 تا 40 سال هستند و در خانواده خود سابقه ابتلا دارند، بیشتر شانس مبتلا شدن را دارند. مطالعات نشان داده است زنانی که در کودکی مبتلا به سرطان بوده و درمان می شدند، در بزرگسالی با خطر بیشتری مواجه بودند. اگر چه عوامل دیگری مانند سبک زندگی و بیماری های دیگری که منجر به نارسایی ثانویه تخمدان می شوند در این زمینه دخیل هستند، اما تاثیر مستقیم این عوامل هنوز به اثبات نرسیده است.عوارض ناشی از نارسایی زودرس تخمدان با توجه به سطوح پایین استروژن، همان عوارض یائسگی است که عبارتند از:
- افسردگی و اضطراب
- پوکی استخوان: شکستگی مکرر استخوان، درد کمر، لگن و پاها.
- کم کاری غده تیروئید: افزایش وزن، خستگی، ضعف و یبوست
- بیماری های قلب: تغییر در فشار خون، درد قفسه سینه، تنگی نفس و خستگی
