چه عواملی نشان دهنده زایمان زودرس است
پزشکی و سلامت › بارداری و کودک
- 97/08/16
به طور معمول در طول نیمه دوم بارداری، رحم گاه به طور متناوب دچار انقباض می‌شود. با نزدیک شدن به پایان دوره‌ی بارداری، دفعات این انقباضات بسیار بیشتر می‌شود تا اینکه انقباضات منظم شده و موجب باز شدن دهانه‌ی می‌شوند. اگر انقباضات و بازشدگی دهانه‌ی رحم قبل از هفتهی 37 بارداری اتفاق بیفتد، به آن زایمان زودرس می‌گویند. بعضی خانم‌ها متوجه وجود این انقباضات قبل از هفتهی 37 می‌شوند؛ اما اگر دهانه‌ی رحم باز نشود، این حالت زایمان زودرس به شمار نمی‌رود.البته هر چه زودتر زایمان زودرس اتفاق بیفتد، مشکلات و دردسرهای آن بیشتر خواهد بود. مشکلات نوزاد نارسی که پس از هفتهی 34 بارداری به دنیا می‌آید، به مراتب کمتر از نوزادی خواهد بود که در هفتهی 24 بارداری به دنیا می‌آید. مشکل اصلی نوزادانی که قبل از هفتهی 32 به دنیا می‌آیند، کامل نبودن ریه هایشان است؛ البته شاید مشکلات دیگری هم وجود داشته باشد. با وجود این اکثر نوزادانی که بین 26 تا 32 هفتگی به دنیا می‌آیند، ممکن است خوب و سالم باشند، به خصوص اگر به دستگاه‌ها و مراقبت‌های شدید و مدرن نوزادان دسترسی داشته باشند. نوزادان نارس بیشتر در معرض خطر ابتلا به برخی عفونت‌ها قرار دارند و ممکن است مشکلات روده‌ای و شکمی خاصی را تجربه کنند (معده و روده‌ها) یا دچار خونریزی داخل بطنی شوند و ناحی‌های در مغزشان خون ریزی کند.
علائم و نشانه‌های زایمان زودرس
- خروج مداوم جریان باریک خون از واژن؛
- افزایش ترشحات لزج و چسبناک واژن؛
- افزایش فشار شدید و دائمی بر رحم و لگن؛
- دل پیچه‌هایی مانند دردهای شکمی دوره‌ی قاعدگی؛
- درد دائمی و ثابت ناحیه‌ی پایین کمر؛
- انقباضات منظم و بی وقفه که با استراحت و کاهش فعالیت متوقف نمی‌شود.
دلیل قطعی برای زایمان زودرس وجود ندارد؛ اما واضح است که برخی بیماران، بیشتر در معرض خطر زایمان پیش از موعد هستند. اگر در یکی از گروه‌های پرخطر هستید، پزشکتان ممکن است بخواهد که تحت مراقبت‌های دقیق‌تر و شدیدتر قرار بگیرید. شاید پزشک از شما بخواهد بیشتر معاینه شوید و برخی آزمایش‌های خاص را انجام دهید.
عوامل زیر شما را بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس قرار می‌دهند:
- شکل غیرعادی رحم؛
- سوء مصرف برخی داروهای غیرقانونی خاص؛
- خون ریزی در طول بارداری، به خصوص در طول نیمه‌ی دوم (توجه: این مسئله شامل لک بینی‌های گاه به گاه سه ماهه‌ی اول نمی‌شود)؛
- سابقه‌ی زایمان زودرس؛
- برخی عفونت‌ها مثل عفونت باکتریایی واژن یا عفونت کلیه؛
- سیگار کشیدن؛
- بارداری دوقلویی یا بیشتر.
بررسی علائم زایمان زودرس
پزشکان روش‌های مختلفی برای تشخیص زایمان زودرس دارند، گرچه همیشه این روش‌ها مؤثر نیستند. رایج‌ترین روش تشخیص زایمان زودرس انجام معاینه‌ای داخلی به منظور بررسی وضعیت دهانه‌ی رحم و مشاهده‌ی انقباضات رحمی است.
توقف دردهای زایمان زودرس
با توجه به مدت بارداری زمانی که دردهای زایمان زودرس به سراغ تان می‌آیند، پزشک ممکن است برای توقف این انقباضات و دردها شما را در بیمارستان بستری کند یا امکان دارد از داروهای مختلفی (که به آن توکولیتیکس می‌گویند) برای توقف زایمان زودرس استفاده شود. پزشکان هنوز به اتفاق نظر در مورد تأثیر مناسب و بلندمدت این داروها نرسیده‌اند و برخی معتقدند که تأثیر این داروها موقت است و چند روز یا چند هفته بیشتر اثر نخواهد داشت. بیشتر توکولیتیکس‌ها عوارض جانبی دارند. برای مثال تربوتالین که یکی از داروهای توکولیتیکس و مهار کننده‌ی انقباضات رحمی است، ممکن است موجب افزایش تپش قلب و اضطراب و عصبی شدن شود. سولفات منیزیم که از داروهای مهار کننده‌ی انقباضات رحمی است ممکن است موجب حالت تهوع، گرگرفتگی یا خواب آلودگی شود. ایندومتاسین داروی مناسب تری برای مادر است؛ اما مصرف بلندمدت آن می‌تواند عوارضی برای جنین به همراه داشته باشد. اگر پزشک فکر می‌کند که ادامه‌ی این انقباضات رحمی و زایمان زودرس ممکن است موجب تولد نوزادی نارس شود که هنوز 34 هفته اش را تمام نکرده است، امکان دارد تزریق استروئید را تجویز کند، زیرا این دارو سبب کاهش خطر مشکلات تنفسی و ریوی و دیگر مشکلات نوزادان نارس خواهد شد. خطرات تهدید کننده‌ی مادرانی که استروئید دریافت می‌کنند، بسیار ناچیز و بی اهمیت است و پژوهش‌های فراوان نشان داده که این دارو حدود یک هفته برای نوزاد سودمند است. بیمارانی که در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارند و بیشتر از هفت روز است که استروئید دریافت کرده اند، نباید تزریق را تکرار کنند.
جلوگیری از زایمان زودرس
تحقیقات نشان می‌دهد زنانی که شدیداً در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارند، به مبحث «رسیدگی به درد زایمان زودرس»، ممکن است در صورت مصرف نوع خاصی از پروژسترون در طول بارداری احتمال زایمان زودرس آنها کمتر شود. این طور به نظر می‌رسد که سطح بالای پروژسترون در بدن مادر می‌تواند مانع از بروز انقباضات رحمی پیش از موعد مقرر شود، در حالی که سطح پایین این هورمون موجب زایمان زودهنگام می‌شود. اگر در معرض خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس هستید، پزشک در مورد درمان‌های ممکن از جمله درمان با پروژسترون بحث خواهد کرد.
